To a tamne (09.08.23)

srjeda, 09. awgusta 2023 spisane wot:

Jako podachu so pasažěrojo z lětadłom na dompuć z italskeho města Lamezia Terme do Londona, so njemało dźiwachu, jako přizemi lětadło po něhdźe hodźinje w Tuneziskej. Přičina za wokołopuć bě po informacijach pućowanskeho zarjadowarja TUI, zo měješe mašina narunanske dźěle za lětadło w Enfidha-Hammamet dowozyć. 189 pasažěrow w lětadle maja nětko móžnosć sebi wotškodźenje we wysokosći 400 eurow žadać.

Wosebity serwis dožiwichu wutoru w nocy sydom wosobow na awtodróze tři blisko Wörtha při Dunaju. Po tym zo bě so jich awto skóncowało, zawołachu woni po zwučenym wašnju policiju. Tuta nablaku přichwata a njezbožownikam na cyle wosebite wašnje pomhaše: Dowjezechu jich z policajskimi awtami do hotela, wšako je wosrjedź nocy ćežko narunanske awto abo taksu namakać.

Prěnje rozmołwy wjedli

wutora, 08. awgusta 2023 spisane wot:

Washington/Niamey (dpa/SN). Ameriska top-diplomatka Victoria Nuland je so póndźelu ze štyrjomi čłonami wojerskeho knježerstwa w Nigeru zetkała. Mjez nimi Moussa Salao Barmou, štabski šef wojakow. Rozmołwy běchu pječa „wotewrjene, ale ćežke“. Oficěrojo prezi­dentskeje gardy su 26. julija w Nigeru demokratisce woleneho prezidenta Bazouma wotmócnili. Komander elitoweho zwjazka Abdourahamane Tiani je nowy mócnar, diplomatka njesmědźeše jeho wopytać.

Moler přilubił wołtar darić

Großröhrsdorf (dpa/SN). Po tym zo je so barokna cyrkej w měsće wotpaliła, njewoteběraja poskitki pomocy z ludnosće. Tak poskići nětko moler a rězbar Michael Fischer-Art za cyrkej nowy wołtar natwarić, pomolować a jón darić. Pjenjezy, ­kotrež su za twar trěbne, móhli so přez wosebitu listowu znamku nazběrać. Dotalny wołtar w cyrkwi bu 1745 natwarjeny a słušeše k drohoćinkam cyrkwje.

Inflacija snadnje wosłabi

Najwjetše zetkanje skawtow z cyłeho swěta w južnokorejskim měsće Buan dyrbjachu zamołwići dočasnje zakónčić. Přičina za to bě warnowanje před sylnymi njewjedrami a taifunom, kotryž budźe přichodne dny zachadźeć. Póndźelu běchu organizatorojo zetkanja připowědźili, zo ewakuěruja wobdźělnikow z busami do nutřkowneho kraja. Foto: pa/AP/Kim-Myung-neyon

Ambulancy wohrožene

wutora, 08. awgusta 2023 spisane wot:
Drježdźany (dpa/SN). Hladajo na hoberski ćišć na lěkarske praksy kóštow dla ma zjednoćenstwo kasowych lěkarjow w Sakskej ambulantne zastaranje po wšěm kraju za wohrožene. Čłon předsydstwa Klaus Heckmann žada sej z teje přičiny wot zwjazkoweho ministerstwa za strowotnistwo we wčerawšej zdźělence, zo měli zamołwići nuznje jednać. Přiběrace kóšty za praksy, personal a trěbne inwesticije zawinuja, zo je dźěło praksow „přiběrajcy njerentabelne“. Inflaciska kwota šěsć procentow wudawki „masiwnje do wysokosće ćěri“. Trěbne financowanje je wobmjezowanych lěkarskich honorarow dla lědma hišće móžne. „Praksy dyrbja wysoke kóšty ze swójskeje kapsy zapłaćić“, Heckmann rjekny. Nalada mjez lěkarjemi a přistajenymi w praksach je tuž „na najnišim dypku“. Heck­mann žada sej wjace pjenjez za ambulantne zastaranje.

Ćěkancy na łódźi zaměstnjeni

wutora, 08. awgusta 2023 spisane wot:
Portland/London (dpa/SN). Britiske knježerstwo je započinało dohromady 500 ćěkancow na třiposchodowej łódźi zaměstnić. Tuta naprawa je dźěl drastiskeho postupowanja kabineta premierministra Rishi Sunaka přećiwo ćěkancam. Ličba ilegalnych ćěkancow do kraja je w poslednim lěće na dohromady 45 000 stupała, byrnjež knježerstwo slubiło, zo ma ličba tajkich migrantow přez Brexit spadować. Aktualne postupowanje zbudźi kritiku wosebje mjez organizacijemi za čłowjeske prawa, kiž wumjetuja Sunakej nječłowjeske postupowanje.

Faeser z namjetom kritiku zbudźiła

wutora, 08. awgusta 2023 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). Hišće dołho tomu njeje, zo bě zwjazkowa ministerka za nutřkowne naležnosće Nancy Faeser namjetowała, njezasudźenych čłonow tak mjeno­wanych kriminelnych clanow wotsuwać. Nětko žněješe wona raznu kritiku wot koaliciskeho partnera. Parlamentariska jednaćelka strony Irene Mihalic zwurazni, zo Zeleni namjety k naprawam, kotrež steja zwonka prawizniskeho stata, na žadyn pad njepodpěruja. Wona žadaše sebi slubjenja koaliciskeho zrěčenja dodźeržeć a wotsuwansku politiku jasnje reformować, zo by wona efektiwniša była. W diskusijnej ­papjerje ministerstwa rěka mjenujcy, zo měło za wotsuwanje hižo dosahać, ma-li něchtó jasny poćah ke kriminelnym ­aktiwitam. Jednory swójbny poćah jako přičina njedosaha.

Politikarjo opozicije kritizuja namjet Faeser tohorunja. Tak wumjetuje jej frakcija unije, zo je wony namjet jeničce slubjenje za wólbny bój w Hessenskej, hdźež je Faeser načolna kandidatka. Tež na praktikabelnosći postupowanja maja woni wobmyslenja.

Wulke škody po zapławjenjach

wutora, 08. awgusta 2023 spisane wot:

Słowjenska, Awstriska a Chorwatska wojuja přećiwo wulkej wodźe

Ljubljana (dpa/SN). W Słowjenskej, Awstriskej a Chorwatskej bědźa so dale ze sćěhami ćežkich njewjedrow a zapławjenjow. W Słowjenskej steja po sylnych zliwkach minjeneho tydźenja doły rěkow Davy, Savy a Mury pod wodu. Połoženje so hakle poněčim zaso wotputa.

Wopačna kroma

wutora, 08. awgusta 2023 spisane wot:
Što honi zwjazkowu ministerku nutřkowneho k tajkemu akcionizmej? Wězo su struktury kriminelnych clanow wužadanje za wěstotne mocy, wšojedne hač w Berlinje, w Hessenskej abo druhdźe. Ale zo su za ministerku naraz wšitcy přisłušnicy tajkeje wulkeje swójby apriori podhladni terorizma, kotrychž dyrbi stat ze wšej rigoroznosću wotsunyć, to je prosće směšne. Socialdemokratka Nancy Faeser je na prawicarsko-populistiskej kromje łójiła. Za to je šěroku wotpokazowacu reakciju žnjała. Zo cyła swójba za přeńdźenja jednotliwych swojich čłonow rukuje, nima ničo z demokratiskim prawniskim statom činić. Njewobwinowanych ludźi-wukrajnikow předzasudźić, dokelž maja samsne mjeno kaž kriminelny abo terorist, njeje žane rozrisanje problema. Snadź pak bě wukřik hišće zahe dosć. Wšako je dotal dale tójšto prašenjow, kak hodźała so ideja z ministerstwa nutřkowneho prawnisce rjadować. Za to je jasna hłowa trěbna, žadyn zamylacy akcionizm. Axel Arlt

To a tamne (08.08.23)

wutora, 08. awgusta 2023 spisane wot:

Dochody swójskeho wobchoda spakosćił je 34lětny nawoda superwikow w Berlinje. Statne rěčnistwo mužej wumjetuje, zo je sej nimale dwě lěće dołho pjenjezy wobchoda zdźeržał a na tute wašnje 135 000 eurow pokradnył. Nadawk 34lětneho mjez druhim bě, dochody wobchoda po swjatoku we wosebitych wobalkach na banku donjesć. Znajmjeńša 66 króć je muž jednu wobalku za sebje zdźeržał.

Ze zjednoćenymi mocami su policisća kruwu z kolijow wuhnali. Njewšědny podawk sta so runje w bayerskim ­Ochsenfurće. Zwěrjo bě njedźelu rano z pastwy twochnyło a na kolijach do susodneje wsy běžało. Po krótkim wulěće na dróze dundaše kruwa znowa na kolijach. Bližacy so ćah dyrbješe zastać. Čaru dyrbjachu za železnicu kompletnje za­wrěć. Zastojnikam policije so skónčnje poradźi, zwěrjo z picu z kolijow wabić.

Město rezidency ekocentrum

póndźela, 07. awgusta 2023 spisane wot:

Castel-Gandolfo (B/SN). Wot zažneho 17. lětstotka přebywachu bamžojo w lěćnych měsacach w něhdźe 30 kilometrow wot Roma zdalenym Castel-Gandolfje. Bamž Franciskus chce tam na 55 hektarow wulkej ležownosći centrum za ekologiske kubłanje a ratarstwo zarjadować. Nowy centrum ma po jeho wobswětowej encyklice „Borgo Laudato Si“ rěkać.

Bydlenje a dowolowy dom

Vatikan (B/SN). Bamž Franciskus ma dwustwowe bydlenje we vatikanskim hóstnym domje Santa Marta na 70 kwadratnych metrach z dźěłarnju, spanskej a kupjelu. Tam přežiwja tež swój lětni dowol. W hóstnym domje ze 120 stwami ma wón stajnje dosć ludźi k bjesadźe. Rady z nimi tež za wulkim skupinskim blidom wobjeduje abo wječerja.

Křesćenjo přesćěhani

Imphal (B/SN). Po posudku katolskeho pomocneho skutka „Cyrkej w nuzy“ w indiskim zwjazkowym staće Manipur konflikta mjez ludowymi skupinami dla křesćanow wotewrjenje přesćěhuja. Wot spočatka meje bu něhdźe sto wěriwych morjenych a 350 cyrkwjow a cyrkwinskich zarjadnišćow wotpalenych. Něhdźe poł miliona ludźi je na ćěkańcy.

Za runostajenje žonow w cyrkwi

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND