Drohi a dołhi proces
Chrupalla:AfD 2029 knježi
Abendsberg (dpa/SN). Předsyda AfD Tino Chrupalla je wot tym přeswědčeny, zo budźe AfD knježerstwowu zamołwitosć w Němskej přewzać. Za to je strona, po jeho měnjenju, na najlěpšim puću. Jeli nic klětu w Saksko-Anhaltskej, potom to najpozdźišo 2029 na zwjazkowej runinje zdokonja, rjekny Chrupalla na politiskim rańšim piwje swojeje strony a delnjobayerskim Abendsbergu před wjacorymi stami přihladowarjow. AfD ma po jeho słowach rozrisanja a wobsahi, kotrež chcedźa ludźo słyšeć. Němska budźe bórze módra, rjekny wón hladajo na barbu AfD. Bayerskeho ministerskeho prezidenta wusměšowaše Chrupalla jako „keklerja“, runje tak kaž zwjazkoweho kanclera Friedricha Merza. Chrupalla a předsydka frakcije AfD w bayerskim krajnym sejmje Katrin Ebner-Steiner žadaštaj sej wotsunjenja migrantow we wulkej měrje. Wšitcy kriminelni wukrajnicy a wšitcy bjez prawa na trajne přebywanje měli hić.
Ebner skoržeše nimo toho na stat, kotryž ludźi kontroluje a jim swoje měnjenje nanuzuje. Swoboda měnjenja płaći wočiwidnje jenož hišće za tych, kotřiž měnjenje knježerstwa zastupuja, wona rjekny.
Hrajnu dobu z koncertom zahajili
Rozmołwy 35 lět po rewoluciji
Podstupim (dpa/SN). 35 lět po měrniwej rewoluciji a zjednoćenju Němskeje čuja so po měnjenju społnomócnjeneho za předźěłanje diktatury NDR mnozy w bywšej NDR ze swojimi problemami njesłyšani. Ludźo, kotřiž su w diktaturje politisku njesprawnosć dožiwili, hišće dźensa jara pod tym ćerpja, „zo jich ból w towaršnosći lědma na wědomje bjeru“, Maria Nooke rjekny.
Społnomócnjena Braniborskeje za předźěłanje sćěhow komunistiskeje diktatury chce so tuž składnostnje 35. róčnicy jubileja jednoty Němskeje z potrjechenymi w Braniborskej rozmołwjeć. Wona nochce nikoho powučić, ale město toho historiske zarjadowanje a wosobinske nazhonjenja ludźi zwjazać, tak Nooke. Dale chce puć k změnje systema wuslědźić a kak je so tuta na žiwjenje ludźi wuskutkowała.
Prěnju rozmołwu tajkeho razu planuja 20. septembra w cyrkwi swj. Marije w Granseeju. 16. septembra přijědźe skupina slědźerjow do błótowskeho Lubnjowa. Tam chcedźa z ludźimi rěčeć, kotřiž su tehdy w sowjetskim wobsadniskim pasmje politisce přesćěhowali.
To a tamne (09.09.25)
Štyri dny dyrbješe muž w Osnabrücku w skóncowanym lifće wjaceswójbneho domu čakać . Bjez wody, jědźe a telefona bě 70lětny popadnjeny, rěčnik policije zdźěli. Syn je swojeho wučerpaneho nana skónčnje zhromadnje z pomocnikami a policiju wuswobodźił. Muža dowjezechu do chorownje. „Mjeztym je so wón zaso zhrabał“, rěčnik policije zdźěli.
Podarmo je sej 37lětny Polak na toaletu ćaha wućeknył. Na hłownym dwórnišću w Mainzu jeho policisća zajachu. Prawdźepodobnje chcyše so muž kontroli wuwinyć, dokelž njeměješe jězdźenku. Na policajskej straži zastojnicy zwěsćichu, zo předleži přećiwo Polakej wukaz zajeća. Wón bě wospjet zakonje Němskeje ranił. Muž njemóžeše pokutu 5 600 euro zapłaćić a dyrbješe tuž 140 dnjow do jastwa. Nimo toho zapisachu sej zastojnicy wjacore nowe skóržby přećiwo njemu.
Dźeń Saksow jako mjezy přesahowacy swjedźeń tři dny w Sebnicy ...
Wot pjatka popołdnja hač do njedźele wječora běše Sebnica za wobchad zawrjena, tola wokrjesne město bě na Dnju Saksow połne žiwjenja.
Sebnica (SH/SN/BŠe). Najwjetši ludowy swjedźeń Sakskeje wotmě so lětsa w přitulnym městačku Sebnicy, hdźež dožiwi Dźeń Saksow nětko swój 30. jubilej. Z teje přičiny bě jubilejna brošurka z pokazkami wšitkich dotalnych swjedźenjow wušła. Sobotu dopołdnja je so kuratorij Dnja Saksow w Ulbersdorfje schadźował. Předsyda Domowiny Dawid Statnik měješe tam składnosć, dźěławosć třěšneho zwjazka předstajić. Rejowarjo Wudworskeho ansambla čłonow kuratorija ze swojim wustupom zahorichu.
Njedowěra a strach w Ruskej
Irina Šerbakowa w Budyskej tachantskej cyrkwi přednošowała
Budyšin (dpa/SN). Ruska stawiznarka, přełožowarka a aktiwistka za čłowječe prawa Irina Šerbakowa je minjeny pjatk w Budyskej tachantskej cyrkwi we wobłuku „Budyskich narěčow“ přednošowała. Wot lěta 2022, jako běchu rjad zahajili, bě wona mjeztym 27. rěčnica.
Lěta 1949 w Moskwje jako dźowka židowskeju staršeju rodźena je Irina Šerbakowa stawizny a germanistiku studowała a wjele lět jako publicistka za literarne časopisy a dźeniki dźěłała. Jako tajka je wona roman Jurja Brězana „Krabat“ do rušćiny přełožiła a je po tutym puću tež problemy łužiskich Serbow zeznała, wona minjeny pjatk rjekny.
Jubilej ewangelskeje cyrkwje
Bonn (B/SN). Předsyda Němskeje biskopskeje konferency Georg Bätzing je so w lisće předsydce rady Ewangelskeje cyrkwje w Němskej (EKD) Kirsten Fehrs k 80lětnemu wobstaću EKD „za wjelelětnu ekumenisku zwjazanosć, wojowanje wo zhromadne pozicije a stejišća k politiskim prašenjam časa“ dźakował. W awgusće 1945 běchu so lutherske, reformowane a uněrowane krajne cyrkwje do EKD zjednoćili.
Žohnowanje na puć
Lipsk (B/SN). Za pućowanje abo nowy žiwjenski wotrězk wuprošeja sej wěriwi a njewěriwi w přiběracej měrje wosebite žohnowanje. Ewangelski farar Frank Karpa w Hamburgu měni: „Njeje samozrozumliwe, zo so wšitcy zaso strowi nawróća.“ Tež na Berlinskim lětanišću zastupjerjo ekumeniskeho dušepastyrstwa pućowacych žohnuja a jim pomhaja.
Irske přeća
Bayrou staji prašenje dowěry
Paris (dpa/SN). Francoski ministerski prezident François Bayrou chcyše dźensa w narodnej zhromadźiznje prašenje dowěry stajić. 74lětny bě tutu kročel w zwadźe wo lutowanski etat kraja připowědźił. Jeho srjedźo-prawicarske knježerstwo nima w parlamenće wjetšinu. Opozicija je připowědźiła, zo přećiwo njemu hłosuje. Tuž z tym liča, zo dyrbi Bayrou prezidentej Emmanuelej Macronej próstwu wo wotstup zapodać.
Mjenje próstwow wo azyl
Valetta (dpa/SN). Ličba nowych požadarjow azyla w EU kaž tež w Norwegskej a Šwicarskej je prěnje połlěto widźomnje woteběrała. Hač do kónca junija je agentura EU za azyl nimale 400 000 próstwow wo azyl zličiła. Prěni króć po wjele lětach njeje Němska ze 70 000 próstwami wjace na prěnim městnje. W Francoskej a Španiskej bu hišće wjace próstwow stajenych. Najwjace nowych požadarjow přińdźe z Venezuele, slědujetej Afghanistan a Syriska.
Za Bolsonara demonstrowali
