Dźensa dopołdnja w Zwjazkowej radźe w Berlinje: ­Dietmar Woidke (SPD, nalěwo) a Michael Kretschmer (CDU, naprawo), ministerskaj ­prezidentaj Braniborskeje a Sakskeje, podpisataj list zwjazkowemu kanclerej Friedrichej Merzej (CDU), w kotrymž so ­za spěchowanje Załožby za serbski lud zasadźujetaj. Přitomny bě zdobom předsyda Domowiny Dawid Statnik. Foto: Milan Pawlik

Pytaja za přičinami zražki

pjatk, 13. junija 2025 spisane wot:
Ahmedabad (dpa/SN). Po zahubnej zražce lětadła w Indiskej z 241 mortwymi tam dale za přičinami njezboža pytaja. Mašina lětarskeho předewzaća Air India bě wčera bjezposrědnje po wotlěće do bydlenskeje štwórće wulkoměsta Ahmedabad zrazyła. Boeing 787 bě po puću do Londona. Pječa je pilot krótko do zražki hišće nuzowy signal wusyłał. Mjeztym su jedyn ze zapisnikow namakali. Nje­zbožo je jenički pasažěr přežiwił. Cyłkownje je 265 ludźi žiwjenje přisadźiło. Mjez mortwymi je pjeć studentow mediciny. Woni běchu wo žiwjenje přišli, jako dźěle lětadła na jich internat padnychu. W lětadle sedźeše 169 indiskich staćanow, 53 Britow, sydom portugiskich staćanow a muž z Kanady, zamołwići zdźělichu.

UNO žada sej přiměr w Gazy

pjatk, 13. junija 2025 spisane wot:

New York (dpa/SN). Hłowna zhromadźizna UNO je sej znowa hnydomny a trajacy přiměr bjez wuměnjenjow w Gazaskim pasmje žadała. Němska hłosowaše ze 148 dalšimi čłonskimi krajemi w New Yorku za rezoluciju. Dwanaće krajow bě přećiwo tomu, mjez nimi USA a Israel. W dokumenće žadaja sej mjez druhim pušćenje zastajencow z rukow islamistiskeje Hamas a humanitarnu pomoc za ciwilnu ludnosć w Gazaskim pasmje.

Rezolucije UNO njejsu zawjazowace, maja pak wulki symboliski wuznam. Hłowna zhromadźizna je po zahajenju wójny w Gazaskim pasmje w oktobru 2023 hižo wjacore rezolucije schwaliła.

Humanitarne połoženje w Gazaskim pasmje so dale přiwótřa. Po najnowšich informacijach medijow je tam telekomunikaciska syć wupadnyła. Tuchwilu nimaja žadyn zwisk k pomocnym organizacijam. Tež wažne informaciske styki k ciwilnej ludnosći su přetorhnjene.

Šef iranskeho wójska morjeny

pjatk, 13. junija 2025 spisane wot:

Teheran (dpa/SN). Israelske wójsko je prěnje truty z Irana wottřěliło. Iran bě truty bjezposrědnje po israelskim nadpadźe dźensa rano do směra na Israel startował. Po informacijach wójska bě dopołdnja něhdźe sto iranskich trutow po puću do Israela.

Iran je mjeztym wobkrućił, zo je mjez smjertnymi woporami dźensnišeho israelskeho nadpada tež šef generalneho staba iranskeho wójska, generalny major Mohammed Bagheri. Nimo njeho je Israel tež dalšich iranskich oficěrow morił, mjez nimi komandera mócnych rewoluciskich gardow Hesseina Salamija. Toho naslědnika su hižo powołali. Israel twjerdźi, zo su so iranskemu nadpadej wobarali, kiž bě přichodne dny planowany.

Teheran (dpa/SN). Israel je z wobšěrnej wojerskej akciju atomowe objekty Irana nadběhował. Zasadźenje je „prewentiwna, dokładna a kombinowana ofensiwa přećiwo iranskemu atomowemu programej“, israelske wójsko zdźěla. W Teheranje běchu razne detonacije słyšeć. Z Israelom wusko splećene USA njeběchu po informacijach knježerstwa we Washingtonje na nadpadźe wobdźělene.

Wonkowne ministerstwo Irana je israelski nadpad najwótrišo zasudźił. Je to jasne ranjenje charty UNO, rěka w zdźělence ministerstwa. Iran budźe wotpowědujo swojemu prawu na zakitowanje wojersce wotmołwić, w Teheranje zdźělichu. Zdobom wumjetuje Iran knježerstwu USA, zo je za nadpad sobu zamołwite, dokelž njebychu tajke akcije bjez dowolnosće USA móžne byli. Wočakujo wojersku reakciju Irana je zjawne žiwjenje w Israelu dźensa w dalokej měrje zlemjene. Šule, wobchody a zarjadnišća wostachu zawrjene, zjawne zarjadowanje buchu wotprajene. Wobydlerjow namołwja, blisko škitnych bunkrow wostać.

Komuny za nowe struktury

pjatk, 13. junija 2025 spisane wot:

Lipsk (dpa/SN). Města a gmejny Sakskeje žadaja sej wurunanje za swoje kóšty a strukturnu reformu. „Trjebamy nowy rozmach“, rjekny prezident sakskeho zwjazka městow a gmejnow, Bert Wendsche po čłonskej zhromadźiznje w Lipsku. Za to měli so procesy pospěšić, bě­rokratija wottwarić a komunalne samozarjadnistwo wožiwić. Žiwa domizna nastawa tam, hdźež ludźo zamołwitosć přewozmu, wón rjekny.

Zwjazk městow a gmejnow chce we wobłuku wobšěrneje strukturneje reformy winowatostne nadawki komunow na nuznje trěbnu měru wobmjezować a předpisy a měritka znižić. W tymle prašenju su sej komuny Sakskeje přezjedne, Lipšćanski wyši měšćanosta Burkhard Jung zdźěli. „Mnozy maja zaćišć, zo druzy nad hłowami komunow postajeja. To je tež prašenje dowěry“, tak Jung.

Loni bě so w komunach deficit 691 milionow eurow nakopił, najwyši po lěće 1990, tak Wendsche. Njeje to nachwilna słabosć, ale hłuboki strukturny deficit, kiž powšitkownu naladu w městach a gmejnach wotbłyšćuje. Tuž je masiwna pomoc swobodneho stata trěbna.

To a tamne (13.06.25)

pjatk, 13. junija 2025 spisane wot:

70lětneho wikowarja drogow su policisća na Sicilskej lepili – na mopedźe. Muž bě podhladny, dokelž bě chětro spěšnje po puću. Při kontroli nadpadnyštej policistam kałata wóń hašiša a nerwozita starca. Na to namakachu 50 titkow hašiša, cyłkownje bě to wjace hač pjeć kilogramow. Wočiwidnje běchu drogi za kupcow předwidźane. 70lětneho dealerja zajachu. Wón ma wotnětka domjacy arest.

Hudźbnik Herbert Grönemeyer smě kónc tydźenja w Bochumje a Essenje cyły orchester dirigować. 69lětny popstar nawjeduje na třoch koncertach Bochumskich sinfonikarjow. Na programje steji mjez druhim sławny klawěrny koncert Sergeja Rachmaninowa. Za klawěrom sedźi ruska pianistka Anna Winnickaja. Nimo toho zaklinči suita, kotruž je wjelelětny hudźbnik Grönemeyera, Alfred Kritzer, ze znatych spěwow wuměłca zestajał.

Dale a mjenje namócnosćow

štwórtk, 12. junija 2025 spisane wot:

Los Angeles (dpa/SN). Wobraz palaceho so Los Angelesa, kotrež dyrbi prezident USA Donald Trump wuswobodźić, njewotpowěduje wěrnosći. Na to pokazuja zamołwići metropole. Protesty potrjechja jenož snadny dźěl wobydlerstwa a su přewažnje měrniwe. Namócnosćow je dale a mjenje, zdźěli nawjedowacy statny rěčnik Nathan Hochmann. W kónčinje bydli jědnaće milionow ludźi. „99,99 procentow z nich so na protestach přećiwo racijam scyła njewobdźěli“, wón rjekny.

Něšto sej k renće přizasłužić

Berlin (dpa/SN). Połojca ludźi w Němskej je zwólniwa, tež w rentnarskej starobje za bjezdawkowu přidatnu zasłužbu dale dźěłać. Při woprašowanju 45 procentow rjeknychu, zo bychu dale dźěłali, jeli zwjazkowe knježerstwo tak mjenowanu aktiwnu rentu zwoprawdźi. Ta by rentnarjam zmóžniła, sej hač do 2 000 eurow měsačnje bjez dawkow k renće přiza­słužić. 38 procentow ludźi wotpokazuje, k tutym kondicijam w starobje dźěłać.

Lětadło w Indiskej znjezbožiło

Wot dźensnišeho ranja dźělej Carolineho mosta w Drježdźanach, kotrejž njeběštej so loni 11. septembra sypnyłoj, wottorhaja. Hłowne dźěło wukonja bager, kiž móže ze swojej 40 metrow dołhej „ruku“ wobě jězdnje mosta docpěć. Dalši bager jemu na prědnim boku mosta pomha. Hač do kónc lěta ma móst dospołnje wottorhany być. Foto: dpa/Robert Michael

Musk wobžaruje wumjetowanja

štwórtk, 12. junija 2025 spisane wot:

Washington (dpa/SN). Po swojej zjawnej rozkorje z prezidentom USA Donaldom Trumpom je so miliardar Elon Musk njewočakowano naraz dospołnje hinak wuprajił: „Wobžaruju někotre z mojich přinoškow wo prezidenće Donaldźe Trumpje minjeny tydźeń. Z nimi sym předaloko šoł“, piše Musk na internetnej platformje X. Nowe wuprajenja sćěhowachu něšto dnjow po tym, mjenujcy, zo bě Trump Muskej z „jara daloko sahacymi sćěhami“ hrozył. Musk je na najwšelakoriše wašnje financnje z imperijom Trumpa zwjazany.

Wudyriła bě zwada mjez Trumpom a Muskom nowych dawkowych zakonjow dla, kotrež tež Muskej hospodarsce škodźa. Tón njebě na to z wumjetowanjemi a wudmami přećiwo Trumpej lutował.

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND