Młodźi radšo z kartku zapłaća

pjatk, 25. apryla 2025 spisane wot:

Frankfurt/Bonn (dpa/SN). Młodźi ludźo nochcedźa cyle bjez pjenjez w móšni być – při kasy w předawarnjach pak zapłaći wjetšina z nich radšo z kartku. Tole je wuslědk woprašowanja instituta YouGov. Po tym rjeknyštej nimale dwě třećinje (61,4 procenty) z cyłkownje 2 060 woprašanych, zo swoje nakupy zwjetša z girokartku, kreditnej kartku abo mobilnje ze šmóratkom abo smartwatch zapłaća.

Wosebje spěšne zapłaćenje, takrjec připódla, kiž bě so za čas koronapandemije etablěrowało, je mjez młodostnymi woblubowane. Nimale 45 procentow woprašanych najradšo kartku abo smartphone na terminal kasy we wobchodźe dźeržo nakupuje. „Kóždy šesty, kotryž takle zapłaći, mjeztym měni, zo nimale žane pjenjezy w móšni njetrjeba“, rjekny Thomas Brosch, nawoda digitalneho wotrjada Postbank. „Cash dźensa žanu rólu wjace njehraje.“

Dobra třećina ludźi wužiwa dale twjerde a papjerjane pjenjezy. Nadpřerěznje často zapłaća z nimi ludźo ze snadnymi dochodami. Woni chcedźa sej po tutym puću lěpši přehlad wo swojich financach wobchować, kaž woprašowanje zwěsći.

Nowe štomy w parku sadźeli

pjatk, 25. apryla 2025 spisane wot:
W terciernym lěsu Choćebuskeho parka Sprjewineje łučiny su čłonojo delnjołužiskeho přirodowědneho towarstwa minjeny tydźeń z dalšimi podpěraćelemi štomy sadźeli. Darićeljo běchu sadźenki kupili a je towarstwu přepodali. Nimo bahnowych cypresow tam wjacore aziske štomy kaž tež domjace družiny dubow zwosadźachu. Delnjołužiski tercierny lěs bu składnostnje zwjazkoweje zahrodoweje přehladki 1995 zarjadowany. W běhu minjenych 30 lět je so wón nahladnje wuwił. Mjeztym je woblubowany cil wulětnikarjam, kotřiž so rady wosrjedź swojorazneje přirody wočerstwjeja. Foto: Michael Helbig

Zeleni šwikaja skrótšenja

pjatk, 25. apryla 2025 spisane wot:

Drježdźany (dpa/SN). Zeleni kritizuja planowane skrótšenja srědkow za kolesowarske puće w Sakskej. „Naćisk aktualneho etata so wobchadnej změnje znapřećiwja“, rjekny zapósłanča strony Katja Meier. Město nowych wěstych a derje wutwarjenych kolesowarskich pućow su w tutym wobłuku srědki radikalnje skrótšili. Nimale wšěm nowym projektam hrozy kónc. Zaměr, kóžde lěto wjace hač sto kilometrow nowych kolesowarskich pućow natwarić, je knježerstwo z tym dospołnje spušćiło, wona rjekny.

„Politiske ćežišća hižo njewobkedźbuja, zo dźeń a wjace ludźi w městach a we wjesnych kónčinach koleso wužiwa. Potrjechene su tež dźěći, kotrež maja wěsće a samostatnje po puću być“, Meier argumentuje. Wona bě so w krajnym sejmje za bilancu nastupajo twar nowych kolesowarskich pućow prašała. W lěće 2023 su po cyłej Sakskej wosom kilometrow nowych šćežkow natwarili, 2024 nimale 20 kilometrow. Tuchwilu 64 km twarja, dalšich 153 hišće planuja. Minjenu legislaturnu dobu běchu Zeleni w krajnym knježerstwje zastupjeni. Meier so boji, zo wulki dźěl projektow prosće skónča.

To a tamne (25.04.25)

pjatk, 25. apryla 2025 spisane wot:

Jako sobudźěłaćer banki wudawacy so skućićel je mandźelskeju w Neuruppinje na sewjeru Braniborskeje wo 45 000 eurow­ wobšudźił. 60lětnemu mužej bě paduch telefonisce napowědał, zo so kriminelni na toho konto měrja a zo měł muž pjenjezy spěšnje na druhe konto přepokazać. Jako mandźelskaj jebanstwo spóznaštaj, bě přepozdźe.

Ličba padustwow we wobchodach we Wulkej Britaniskej raznje přiběra. Loni je policija 517 000 padow zličiła. To je 20 procentow wjace hač lěto do toho a mjeztym absolutny rekord. Woprawdźita ličba padustwow je drje wo wjele wyša. Wobchodnicy rěča wo 20 milionach padustwow a wo „epidemiji“. Pa­duši noša wulke mnóstwa kradnjenych tworow nimo kasow z wobchodow. Sobudźěłaćerjo­ móža jenož přihladować.

Mortwi w šuli w Gazy

štwórtk, 24. apryla 2025 spisane wot:

Gaza/Tel Aviv (dpa/SN). Při nadpadźe israelskich wojerskich lětadłow na bywšu šulu w měsće Gaza je po palestinskich ­informacijach dźesać ludźi žiwjenje přisadźiło. W twarjenju běchu ćěkancy zaměstnjeni, ciwilny škit Palestinjanow zdźěla. Po njewobkrućenych informacijach su so ludźo spalili. Israelske wójsko twjerdźi, zo dźěłaše w twarjenju komandowa centrala Hamas a palestinskeho islamistiskeho dźihada.

Zastajency w Auschwitzu pódla

Waršawa (dpa/SN). Na wopominanskej swjatočnosći za wopory holocausta w bywšim zaničowanskim lěhwje Ausch­witz je so dźensa tež dźesać z Gazaskeho pasma pušćenych israelskich zastajencow wobdźěliło. Woni přewodźachu israelskeho statneho prezidenta Izchaka Herzoga zhromadnje z 80 přežiwjenymi na „pochodźe žiwych“. Tři kilometry dołhi marš wjedźe z Auschwitza do Birkenauwa. Za­wlečeni Židźa dyrbjachu w Druhej swětowej wójnje tutón puć do wěsteje smjerće płunowych komorow kročić.

Warnuja před mzdu 15 eurow

W dołhich rynkach čakaja wěriwi na Pětrowym naměsće w Romje a na pódlanskich hasach, zo bychu so ze zemrětym bamžom Franciskusom rozžohnować móhli. Jeho ćěło steji hišće hač do jutře w cyrkwi swjateho Pětra we wotewrjenym kašću před hłownym wołtarjom na marach. Sobotu jeho pochowaja. Franciskus bě póndźelu 88lětny zemrěł. Foto: dpa/Michael Kappeler

Warnuja před skrótšenjemi

štwórtk, 24. apryla 2025 spisane wot:

Drježdźany (dpa/SN). Wodźace zwjazki dobroćelskich skutkow w Sakskej warnuja doraznje před sćěhami planowanych skrótšenjow ze stron knježerstwa. Naćisk etata měł so předźěłać, dokelž wohrožuja skrótšenja socialnu stabilitu, wone zdźěleja. „Jeli trěbne inwesticije do socialnych stykow wuwostawaja, budu dołhodobne sćěhi w formje chorosćow, socialneho pačenja, bjezdźěłnosće a politiskeho radikalizowanja wo wjele hórše“, jednaćel zwjazka Frank Schaffrath rjekny.

Dokelž chcedźa komunalny podźěl masiwnje znižić, bychu skrótšenja wosebje poradźowarnje priwatnje insolwentnych a wotwisnych wohrozyli.

Znowa nadběhi na Kijew

štwórtk, 24. apryla 2025 spisane wot:
Kijew (dpa/SN). Ruska je minjenu nóc znowa z trutami ukrainsku stolicu Kijew nadběhowała. Měšćanosta Witalij Klyčko zdźěli, zo je při tym znajmjeńša dźewjeć ludźi žiwjenje přisadźiło. Wjacore by­dlenske domy kaž tež awta buchu trjechene. Medije rozprawjeja wo ruskich nadpadach tež w druhich dźělach Ukrainy. Pomocnicy so prócuja, pod rozwalinami hišće žiwych namakać. Někotři z nich spytaja, z mobilnym telefonom na so skedźbnjeć. Po informacijach wójska je Ruska tež balistiske rakety zasadźiła.

Němske hospodarstwo dale w krizy

štwórtk, 24. apryla 2025 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). Amtěrowacy minister za hospodarstwo Robert Habeck (Zeleni) je dźensa w Berlinje konjunkturne wuhlady knježerstwa předstajił. Při tym wón zwěsći, zo wostanje połoženje Němskeje dale napjate. Lětsa wočakuja stagnaciju hospodarstwa a z tym tež nutřkokrajneho bruttoprodukta – mnóstwa wšěch nadźěłanych hódnotow. W januaru běchu w Berlinje snadny postup konjunktury wo 0,3 procenty wěšćili. Loni nazymu hišće z toho wuchadźachu, zo hospodarstwo wo 1,1 procent rozrosće.

Němska tči hižo druhe lěto za sobu w hospodarskej krizy. Tež 2026 žadyn rozrost njewočakuja. Wulku njewěstosć zbudźa wosebje cłowna politika prezidenta USA Donalda Trumpa.

Tón bě před tydźenjemi razne cła za wšitke importy do USA připowědźił. Krótko po tym wón wšelake wukazy za 90 dnjow zběhny. Wurjadne cła na wocl, aluminium a awta pak dale płaća. Chabłanje cłow inwesticije firmow w USA masiwnje haći, dokelž nichtó njewě, što jutře budźe.

Vance: Jara fairny namjet

štwórtk, 24. apryla 2025 spisane wot:

Zwada mjez USA a Ukrainu wuměnjenjow za skónčenje wójny dla

London/Washington (dpa/SN). Prezident USA Donald Trump ukrainskemu prezidentej Wolodymyrej Zelenskemu wumjetuje, zo ze swojim nastajenjom wójnu w Ukrainje njetrjebawšo podlěša. Zo nochce Zelenskyj ruske wobsadźenje kupy Krim akceptować „je jara škódne za měrowe jednanja“, piše Trump na swojej internetnej platformje Truth Social. Prezident USA rěči wo „našćuwacych wuprajenjach“, kotrež zakónčenje wójny haća. Zelenskyj bě do toho kategorisce wuzamknył, zo Ukraina dźěle swojeho kraja Ruskej přewostaji. „Wo tym njetrjebamy rěčeć. To njewotpowěduje našej wustawje“, rjekny Zelenskyj w Kijewje hladajo na wot Ruskeje přiswojenu kupu Krim a na wobsadźene kónčiny na juhu a wuchodźe.

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND