SPD měła přinošować k tomu, wuwić nowu politiku za Europu Zhladowanje na lěta přewróta – 24
„Znowazjednoćenje Němskeje – són a woprawdźitosć“ rěka kapsna kniha z pjera Waltera Leonharda. Rodźeny Durinčan je 40 lět we Wětrowskej šamotowni dźěłał. Serbske Nowiny wozjewjeja jeho trochu wudospołnjene, wot Arnda Zoby a Friedharda Krawca z přećelnej dowolnosću nakładnistwa DeBehr zeserbšćene dopomnjenki.
1. Na teritoriju pozdźišeje NDR nasta po Druhej swětowej wójnje w aprylu 1946 SED (Zjednoćena socialistiska strona Němskeje) na ćišć Sowjetskeho zwjazka přez nanuzowane zjednoćenje stronow KPD a SPD. W NDR njeběše žanoho samopostajowanja. SPD skomdźi historisku šansu, socialdemokratisce orientowanym sobustawam SED w swojich rjadach perspektiwu skićić. Tysacy pilnych, wobdarjenych a derje wukubłanych nošerjow zamołwitosće buchu diskreditowane. Dźěławych w industriji a ratarstwje – njerěču tu wo administraciji – su wodźace mocy ze swojim sylnym sobuskutkowanjom wurubili.
Radworske dźěći Katolskeho serbskeho dźěćaceho domu „Alojs ...
Swjaty Měrćin w Delanach
Foće: Jadwiga Nukowa
W šulach a pěstowarnjach su dźěći minjeny tydźeń stawiznu wo swjatym Měrćinje wobjednawali a wjele zhonili. Tež hdyž lětsa žanoho lampionoweho ćaha było njeje, běchu wjacore akcije planowane. K tomu słušeše mjez druhim online-nyšpor. A wy, lube dźěći, kak sće tónraz dźeń swjateho Měrćina swjećili? Waš Dźěćiznak
Po předstajenju legendy dokoławokoło swjateho Měrćina w Ralbičanskej pěstowarni podachu so dźěći kubłanišća z přewodom swj. Měrćina na konju a z prošerjom spěwajo po wsy. Spontanje pozastachu při tamnišej šuli, pola wobydlerjow a nic naposledk při farskim domje. Na kóždym městnje dóstachu chłóšćenku. Jadwiga NukowaNazymske wjesela na nowym hrajkanišću
Rjane nazymske wjedrjo wužiwachu dźěći Witaj skupiny Budyskeje AWO-pěstowarnje „Kraj pjerachow“ za wopyt noweho hrajkanišća w Strowotnej studni. Hober Sprjewnik chowancow hižo wotdaloka witaše. Holcy a hólcy wuspytachu so na wšelakich nastrojach wulkeho hrajkanišća a mějachu při tym wjele wjesela. A dokelž je tam telko móžnosćow so zabawjeć, woni zawěsće bórze zaso hobra Sprjewnika wopytaja. Tekst a fota: Stefanie Šramina
Słódku husycu sej dźělili
W e Worklečanskej zakładnej šuli „Michał Hórnik“ swjećeše lětsa kóžda rjadownja w swójskej rumnosći swjateho Měrćina. Tak sydaše za kóždu wulka słódka husyca, a to z Worklečanskeje pjekarnje. Husycu z ćěsta su do wjele kuskow rozdźělili, tak zo móžeše kóždy słódne pječwo woptać. Holcy a hólcy rjadownje 1/2 su so nad překwapjenku jara wjeselili. Tekst a foto: Jurij Bjeńš
Wo žiwjenju wupućowarjoww zamórskich krajach slědźiła
Po wuspěšnym slědźenju wot lěta 1992 do 1995 a wot 2000 hač do dźensnišeho w Budyskim Serbskim instituće poda so jeho wědomostna sobudźěłaćerka Trudla Malinkowa kónc nowembra na wuměnk. Alfons Wićaz je so z njej rozmołwjał.
Njebudźe Wam ćežko po wuspěšnym slědźenju so ze Serbskim institutom rozžohnować?
T. Malinkowa: Cyle jednora kročel to za mnje njeje, wšako sym jara rady w instituće dźěłała. Budu slědźersku atmosferu a wuměnu z kolegami parować. Dźiwam so, kak spěšnje su so lěta minyli.
Po studiju stomatologije sće jako zubna lěkarka dźěłała, na ewangelskeho duchowneho so wudała a pjeć dźěći porodźiła. Što je Was pohnuło so spočatk 1990tych lět wěnować přeslědźenju serbskich stawiznow a wupućowanja Serbow do zamórskich krajow?
Z KAMERU PO CYŁEJ ŁUŽICY A DO SWĚTA 5. dźěl
Pod nadpismom „Z kameru po Łužicy a do swěta won“ wěnuje so w nowej seriji Serbskich Nowin dr. Toni Bruk stawiznam serbskeho filma. Mjez druhim rozprawja wón w swojich wuwjedźenjach wo wosebitosćach a njewšědnosćach před a za kameru kaž tež wo wuwiću serbskeho filma hač do přitomnosće.
1984, takrjec w pjatym lěće wobstaća Serbskeje filmoweje skupiny (SFS), smy so wěnowali přihotam 1. hrajneho krótkofilma po powědančku Bena Budarja „Da sym ja ta poslednja“, štož bě pospyt, reflektować žiwjenje katolskeje Serbowki.
„Rjek“ filma je młody Serb, kiž měsac wob měsac zběra Domowinske přinoški – a tak zetka raz wob měsac tež protagonistku, za kotruž je młodźenc hižo wjele lět jenički wopytowar (Serbski titul filma WOPYT a němski UNRUHE). Při mjenowanym wopyće stara Serbowka jemu cyłu swoju wutrobu wusypa a njerjadowane epizody ze swojeho žiwjenja monologisce deklamuje – a wón rady na nju słucha ...
Kak derje so Europjenjo mjez sobu rozumja?
We wulkim nižozemskim slědźenskim projekće su komunikaciju w třoch rěčnych swójbach přepytowali
„Mjesobne dorozumjenje mjez wusko zwjazanymi rěčemi w Europje“ je titul wjetšeho slědźerskeho projekta, přewjedźeneho pod nawodom prof. dr. Charlotty Gooskens na uniwersiće w nižozemskim Groningenje. Na zakładźe zjawnje přistupnych internetnych testow su we wobłuku Europskeje unije přepytowali, w kotrej měrje so ludźo, kotřiž jednu ze 16 europskich rěčow z germanskeje, romanskeje a słowjanskeje rěčneje swójby nałožuja, mjez sobu rozumja. Cordula Ratajczakowa je so z profesorku za europsku linguistiku dr. Gooskens rozmołwjała.
Što je zakładna mysl projekta, a kak sće ju zrodźiła?
Wo tajkim a hinašim wužitku nahubnika
W tutej kolumnje powědaja štyrjo redakciji SN znaći mjezynarodni awtorojo, wotměnjacy so pod pseudonymom „prof. Wink“, jónu wob měsac wo swojich nazhonjenjach a dožiwjenjach we wobłuku zetkanja kulturow, identitow, rěčow a narodnych mjeńšin.
Prof. Wink rady nahubnik-masku njewužiwa – štó žno to rady čini? Je ćežko dychać a so rozmołwjeć, je přehorce, nawoči zaběža a smorkać scyła móžno njeje (štož je nazymu jara wažne). Přiwšěm spyta prof. Wink optimistiska wostać a pozitiwne strony teje nam napołoženeje zawjazanosće namakać. Najprjedy raz móhło nahubnik wužiwać być pomocliwe při wostudłej lekturje – móžeš zywać a nichtó to njewidźi! Nimo toho móžeš swoje negatiwne začuće zwuraznić, bjez toho zo tamny to pytnje: Pokazaj někomu jazyk, hdyž jeho rady nimaš, hdyž z nim abo z njej přezjedny njejsy; ćahaj grimasu abo wěšej plunč w reakciji na słowa někoho atd.
