Młodostni, kotřiž su lětsa šulu wuchodźili, běchu sej wotchad zawěsće hinak předstajili. Na zbožo móžachu swoju wotchadničku wšudźe pod wěstymi wuměnjenjemi swjećić. Hinak hač hewak pak swjedźenje na kóždy pad běchu. Někotre wobrazy lětušich 10tkow ze Slepoho a Worklec kaž tež maturantow Serbskeho gymnazija Budyšin smy za was zapopadnyli.
Jurij Bjeńš
Šulerjo ze Slepoho
foto: Jan hrjehor
Z wěstotu w syći je so 14 šulerkow a šulerjow z Worklec a 16 šulerkow a šulerjow ze Slepoho w starobje 13 do 15 lět zaběrało. Po tym zo bě syć z pomocu SAEK Budyšin stabilna a rumnosći wobeju šulow z webcam a mikrofonom wuhotowanej, powita moderator Michał Cyž šulerjow, zamołwitych wučerjow a dweju referentow policije. W nimale dwuhodźinskim webinarje (internetnym seminarje) wonaj młodostnym rozkładowaštaj a zwobrazništaj, na čo měli w syći kedźbować a kak so škitać. Putace krótkofilmy a zapřijeće wobdźělnikow přez kolaboratiwne graty wolóžichu zrozumjenje a zmóžnichu jim interaktiwne sobuskutkowanje.
„Dźakuju chcemy wam nětk prajić
nowe zaměry zas sej stajić.
Nowe šule nětk wopytamy,
zawěsće so raz wuhladamy!“
Takle spěwachu šulerjo 4. lětnika w zašłym času časćišo na Serbskej zakładnej šuli w Pančicach-Kukowje. Wšako chcychu něšto cyle wosebiteho zaspěwać a z tym pokazać, kak ćežko jim poprawom je so ze zakładnej šulu rozžohnować a zdobom dźakowni być, za kóždužkuli hodźinu. Pjatk do wulkich prózdnin běše potom tak daloko, zo dyrbjachu so ći wulcy ze swojimi sobušulerjemi a wučerjemi rozžohnować. Lochko jim wokoło wutroby njeběše. Mi pak sprawdu prajene tež nic! Lěta zhromadneho wuknjenja zawostajeja slědy. Před sobušulerjemi a wučerjemi pokazachu ći wulcy mały program – spěwy a skeč – a přepodachu šuli njezapomnity darik – wobrazaj, kotrejž stej nastałoj we wuměłskim kubłanju na temu akciske molowanje Jackson Pollock. Kóždy wučer dósta samospaslenu kartu z krasnej basnju šulerjow.
Na horcym lěćnym dnju w času korony bě sej Józef swojich přećelow na zymny drink na zahrodu přeprosył. Wězo dźiwachu wšitcy na wěstotny wotstawk. Horcoty dla pak so hólcy chětro poćachu a chcychu so najradšo něhdźe wočerstwić. Kaž so wukopa, pak nima Józef doma ani pool ani wanju, do kotrejež móhli so sydnyć. W dobrej stwě na pisanskim blidźe steješe jenož akwarij, w kotrymž płuwaštej rybje z mjenom Henry a Gustaf. Jako běštej rybičce w bowje a přećeljo akwarij z čerstwej wodu napjelnichu, jim switaše, zo bě tola trochu małki. Tola za krótke wochłódnjenje dyrbješe tale alternatiwa dosahać.
Wanda Schweitzerec z Worklec a Mila Dźisławkec z Dobrošic
Někotryžkuli starši Budyšan wě so dopomnić, zo bě jako młodźenc z towaršemi z města do něhdźe dźesać kilometrow zdaleneho Zdźarja (Sora) na reje nóžkował, so tam w hórskim hosćencu derje najědł a napił a so po zabawje zaso na dompuć nastajił. Tež dźensa wobhospodarjeja Jurackecy wulětny lokal, kiž rěka přeco hišće „Rjany wuhlad“. Po najprjedy přetratej krizy korony dla pućowacy skónčnje zaso do hosćenca załožeja a tam přewšo rady přebywaja.
Hač w lěću abo zymje, nalěto abo nazymu – mała a šarmantna wjes Zdźar skići překrasne krajiny, južnje města nad Sprjewju a wokoło Wjelećina. Wšako je napohlad na Budyšin spektakularny a mnozy z města a wokoliny wužiwaja přeco zaso rady přiležnosć, z něhdźe 460 metrow wysokeje hórki chowanje słónca dožiwić.
Módre libele čile po sćinje zlětuja. W štomach zanošuja kosy swój rańši spěw. Jasna kaž škleńca je woda na přibrjoze Sprjewje njedaloko spušćadła pola Rulec młyna. Sewjernje wottam so bleje, šćuki a dalše ryby we wodźe kopja. „Přiroda je tu jónkrótna. Wšědnje sej ju znowa wotkrywam“, chwali Frank Krautz swoju domiznu kołowokoło Daškow (Döschko). Wot lěta 2006 poskića Krautz wšěm generacijam tury w hadźicowym čołmje po Sprjewi a Šepcu. Wopytowarjo su z Němskeje a wukraja.
Je sej swojich serbskich korjenjow wědomy
55lětny bydli ze žonu Andreju a ze swójbnymi na statoku „Dubina“, kotryž je wot dźěda a wowki Wilhelma a Marty Krawcec zdźědźił. W něhdyšej hródźi ma dźensa swój běrow. „Wobchadna rěč bě tehdy serbšćina. Moja prawowka chodźeše hišće wšědnje w narodnej drasće“, wón rozprawja. Dźěd a wowka běštaj wot ratarstwa žiwaj. Na polach njedaloko Čelnoho plahowaštaj wonaj běrny, rožku, hromak a truskalcy. Tež sydom kruwow słušeše na statok. Krawcecy zastarowachu cyłu wjes z mlokom a butru.