Nowe hudźbne sebjewědomje zbudźił
„Budźće ćicho! Ingrid Raackec runje spěwa!“ Dopominam so derje na napominanje našeje maćerje njedźelu připołdnju, jako zaklinča w serbskim rozhłosu hudźba, kotruž mjenowachu swój čas serbski šlager. Runje tak pak so tež dopominam, zo nječujach so jako hólčec w prěnich lětach młodosće při tutej hudźbje derje: trochu kumštnje wurjekowana serbšćina z wonym „ja će luuubuju“, z přewodom orchestra w pozadku, bě mi samo někak njepřijomna. Serbska popularna hudźba bě tak derje kaž njeznata a na někotre skupiny kaž Hercy abo legendarneho Šwjenteka wobmjezowana. Na rejach w Haslowje, hdźež počach tehdy chodźić, hudźbne skupiny ničo serbskeho njehrajachu, a nichtó so za tym njeprašeše.
Njedawno dožiwich na kwasnej žurli syłu serbskich młodostnych, stejo jedyn při druhim daloko po dwanaćich a wótře spěwajo: „Z tobu chcu ja być …“, žadajo sej wot kapały jedyn přidawk po druhim z lutymi serbskimi spěwami.
Dirigentka na nowych pućach
Prěni dobry zaćišć Kathariny Dickopf so tež po prěnim lěće změnił njeje
27lětna rodźena Berlinjanka Katharina Dickopf je dirigentka orchestra Serbskeho ludoweho ansambla (SLA) w Budyšinje. Wotrostła je wona w Heidelbergu. Po złoženju matury je na Wysokej šuli za hudźbu Carl Maria von Weber w Drježdźanach dirigentstwo studowała a je hnydom po tym, loni w awgusće, dźěłowy poskitk w SLA přiwzała. Milan Pawlik je so z njej rozmołwjał.
Móžeće nam rjec, kak sće sej swoju lubosć k hudźbje wotkryła?
K. Dickopf: Dopominam so na rjane wokomiki z hudźbu w zažnym dźěćatstwje ... kak je mać na gitarje hrała a ze sotru smój k tomu rejowałoj. Dopominam so na tačele Mozarta, kotrež sym jako pjećlětna holca lubowała. Operu „Die Zauberflöte“ sym pospochi słuchała. Tuta hudźba je mje fascinowała a chcych tehdy na kóždy pad klawěr hrać nawuknyć. To pak su mi hakle w šulskim času dowolili. Najprjedy dyrbjach so z pišćałku spokojić. Jako běch 13 lět, sym so tež jara za husle horiła. Hudźbnu šulu na tutym instrumenće pak sym po chwili spušćiła a so na wukmanjenje na klawěrje koncentrowała.
Znowa čitała ... „Budissin – Budyšin“
W serbskej literaturje chowaja so mnohe drohoćinki, na kotrež je trjeba znowa skedźbnić, zo njebychu so pozabyli. Wotpowědne impulsy chce awtorka serbskim čitarkam a čitarjam dawać.
Tónle wobrazowy zwjazk z lěta 1973 sym sej znowa přečitała, ale wosebje jón zaso z wokřewjenjom přelistowała. Awtor fotow je Gerald Große a tekst wo stawiznach Budyšina je napisał tehdyši načolnik nakładnistwa Měrćin Benada. Wón w zawodnych słowach romantiske kuzło srjedźowěkowskeho stareho města, krasnu siluetu a schowane kućiki wopisuje, ale zdobom ideologiske wusměrjenje tehdyšeho časa ze znatymi słowami wuzběhuje – rjekojo Čerwjeneje armeje, wot wuklukowanja wuswobodźeni dźěławi, socialistiske wosobiny, woprawdźita wótčina Serbow. To drje bě tež jedna z přičinow, zo njeje nakładnistwo krótko po towaršnostnym přewróće wobrazowy zwjazk znowa wudało, hačrunjež je chutnje wo tym rozmyslowało. Dźěše wšak wo to, so na změnjenych knižnych wikach z wurjadnej, jónkróćnej knihu prezentować.
Serbow w Genfje zastupowała
Serbska ludowa rada před 100 lětami wutworjena – wot załoženja přez reorganizaciju hač k rozwjazanju
Předchadnik: Serbski narodny wuběrk
Po zakónčenju suroweje Prěnjeje swětoweje wójny nasta we Łužicy nadźija, zo přichod Serbam lěpše wuměnjenja za hajenje jich rěče a kultury přinjese. Ale Serbja dyrbjachu swojich načolnikow ze spara a k narodnemu hibanju wubudźić. Serbske Nowiny wozjewichu dnja 30. nowembra 1920 rozprawu sekretara Serbskeho narodneho wuběrka. Prof. Bryl wopisowaše před złoženjom swojeje funkcije nastaće a aktiwity Serbskeho narodneho wuběrka a Serbskeho zwjazka. Wón pisa: „Bart wza wjednistwo na so a přez jeho iniciatiwu załoži so 13. nowembra 1918 Serbski narodny wuběrk. Poněčim wutwori so po woběmaj Łužicomaj Serbski Zwjazk“. Prěni raz wotměwachu so w Serbach serbske ludowe zhromadźizny z wulkim wothłosom a samo z euforiju w ludnosći. Bryl mjenowaše serbske hibanje w lětach 1918 do 1920 „rewoluciju swojeho razu: kulturne wojowanje Serbow za narodne wobstaće. Njekrawna duchowna wójna to běše.“
Wuměłstwo je a wostanje hobby
Mila Dźisławkec z Dobrošic hižo z časa dźěćatstwa rady rysuje
Mólba wotbłyšćuje nutřkownu mnohotnosć a mnohe perspektiwy na swět a swojoraznosć čłowjeka. Kwětki na ćěle a ptaki kołowokoło wosoby zwobraznjeja swobodu a nutřkowne rozkćěwanje (format A4, lěto nastaća 2025).18-lětna Mila Dźisławkec je lětsa maturowała a planuje nětko lěto we wukraju, mjenujcy Norwegskej. Nimo swojeho angažementa za dźěći a staršich ludźi je Mila z cyłeje wutroby wuměłča. Celina Knopec je so z njej wo jeje přichodźe a jeje rozpalitosći rozmołwjała.
Mila, što nětko po maturje planuješ?
M. Dźisławkec: Tuchwilu činju praktikum w Chróšćanskej starowni swj. Ludmile, hdźež čas ze staršimi ludźimi přežiwjam z tym, zo so wo zaběru za nich staram a jich na wšelake wašnje podpěruju. Nimo toho sym w prózdninach jako pomocnica w rěčnym lěhwje we Wodowych Hendrichecach hižo nazhonjenja z dźěćimi zběrała. Mój přichodny dyrdomdej budźe moje lěto w Norwegskej, hdźež budu jako aupair swójbu podpěrować.
Kak sy sej rysowanje přiswojiła, što je će inspirowało?
Nazyma ma nas tele dny z wětřikom a dešćom kruće w horšći. ...
Socialne syće naše žiwjenje dale a bóle postajeja. Za mnohich su ...
Socialne syće naše žiwjenje dale a bóle postajeja. Za mnohich su wone dźěl wšědneho dnja, kotryž nichtó parować nochce. Ale w digitalnych rumach,
kaž to socialne syće su, hrozy tež strach tak mjenowaneho cybermobbinga. Što to je a kak so zadźeržu, hdyž sym sam/a potrjecheny/potrjechena – najwažniše informacije smy tule hromadu znosyli. Maximilian Gruber
Awto doma wostajićKomuž so raz nochce do dowola lećeć, abo sej na ...
Wot lěta 2026 poskići DB w kooperaciji z Pólskej železnicu (PKP) direktny zwisk mjez Sakskej a Pólskej. Do Krakowa traje jězba z Lipska tři a poł, do Wrócławja sydom hodźin. Po puću zastawa ćah we Wojerecach, z čimž je tež serbska Łužica derje do susodneje Pólskeje zwjazana. Dwójce wob dźeń so tak cyle komfortabelnje bjez awta do metropolow južneje Pólskeje dóstawaće. Tam kiwaja wam nimo architektury wězo tež chłóšćenki pólskeje kuchnje a rjana krajina po puću. Tikety hišće na předań njejsu, ale bórze tomu tak budźe.
Póndźelu před tydźenjom podachmy so my šulerjo 10. lětnika ...
Póndźelu před tydźenjom podachmy so my šulerjo 10. lětnika z busom z Radworja do Markgrafenheide njedaloko Rostocka. Po wosom hodźin trajacej jězbje docpěchmy skónčnje cil a móžachmy popołdnju trochu wotpočnyć a sej wokolinu wobhladać.
Někotři z nas wužichu składnosć, zo bychu so při přibrjohu wuchodźowali.
Wutoru wobhladachmy sej we Warnemünde přistaw a wobdźělichmy so na kołojězbje z łódźu. Popołdnju dojědźechmy sej do Rostocka. Tam mějachmy chwile nakupować. Byrnjež wjedro póndźelu a wutoru trochu dešćikojte było, njedachmy sej naladu skazyć.
Srjedu wopytachmy „Karls-Erlebnisdorf“. Tam dachmy sej dobru jěsć zesłodźeć a mějachmy nad mnohimi atrakcijemi swoje wjeselo. Wjedro bě so mjeztym jasnje polěpšiło, štož nam dźeń porjeńši. Wječor nańdźechmy sej na přibrjohu našeho dowoloweho parka rjany blečk za wotpočowanje. Krasny bě to napohlad, jako wulka
a bohaće wobswětlena łódź přistaw wopušći.
1975–2025: 50 lět nowa šula w Ralbicach
Někotre mozaikowe kamuški z poł lětstotka stawiznow delanskeje šule
Nastupajo kompjuterowu techniku su zamołwići w Ralbicach přeco na to dźiwali, zo z časom du. Šulerjam wobradźa wučba w kompjuterowym kabineće wosebite wjeselo. SN/Bojan Benić (2), archiw Serbskeje wyšeje šule Ralbicy (3)W Delanach swjeća šulerjo a jich starši, nětčiši a bywši wučerjo, partnerojo, wjesnjenjo a dalši hosćo tele dny abrahaminy swojeje šule.
