Za Nowakec z Kulowca je jutrowne jěchanje jasne wuznaće k wěrje a k serbskej maćernej rěči

Póstny čas: Za swójbu Nowakec z Kulowca je to čas přihotow. Mužojo w swójbje jěchaja jutrońčku w serbskim dźělu Kulowskeho křižerskeho procesiona sobu, zo bychu wjesołe poselstwo wo zrowastanjenju Chrystusa po puću do susodneje Ralbičanskeje wosady do swěta njesli. Mać Irena płoka, žehli a wjaza konjace sekle abo čisći křižerske suknje za třoch křižerjow w swójbje. „Přihotujemy so tež dušinje na jutry“, praji mandźelski Bosćij. W tydźenjach do jutrow wopytataj prawi­dłownje křižowy puć w Kulowskej cyrkwi.

Hižo 47. raz woswjeći 64lětny Nowakec nan jutry na chribjeće konja jako ­křižer. Jeho starši syn Markus (42) změje lětsa slěborny wěnčk na křižerskej sukni připinjeny a 38lětny Křesćan přewodźuje nana a bratra lětsa 17. raz w procesionje. Tež za třeću generaciju w swójbje je póstny čas wosebita doba. Emil, dźewjećlětny syn Markusa Nowaka, je sej předewzał, zo chce row njeboheju pradźěda a prawowki na kěrchowje wopytać, runje tak pak žiweju pradźěda a prawowku raz wob tydźeń.

„Krajina w změnje – Łužica“ njeje jenož hesło a zdobom nadawk wubědźowanja wo myto „Kunstpreis“, ale tež titul wustajeńcy, kotraž bu wčera w Budyskej hłownej filiali Ludoweje banki wotewrjena. Předsyda hosćićelskeho instituta Remo Teichert powita hosći wernisaže a wu­zběhny, zo „stawa so wustajeńca hakle přez publikum z wustajeńcu“. Roland Gräfe ze Załožby Rolanda Gräfeho, kotraž myto spožča, přizna, zo „běchmy nastupajo kwalitu a wjelorakosć zapodatych twórbow chětro hnući. 30 z dohromady 37 namjetow wotpowědowaše wupisanju, hladajo na wuběr smy na to dźiwali, cyłu, potajkim tež pólsku Łužicu wobkedźbować – cyle po zaměru załožby, spěchować wuměłstwo a kulturu kaž tež wutworjeć mosty.“ Wuběrna kwalita twórbow bě z přičinu, je z wosebitej přehladku předstajić, kotraž skići po słowach Gräfeho dosć wobšěrny přehlad wo aktualnym stawje tworjaceho wuměłstwa we Łužicy. Kurator a čłon mytowaceje jury Hellfried Christoph dźakowaše so Gräfemu za „priwatny angažement, kotryž je za čas pomjeńšaceho so zjawneho budgeta za kulturu wšo druhe hač samozrozumliwy“.

Hač do wysokeje staroby šach hrać pomha młody wostać

Hižo wjacore lěta nawjeduje Helmut Klösel cyłodnjowski poskitk na zakładnej šuli we Wulkich Ždźarach. 82lětny praša so bjez konteksta: „Štó wě, za čo rošada słuži? Za srjedźnu hru? Abo za wote­wrjenje?“ Wón chce wot šulerjow, kotřiž cyłodnjowski poskitk „Šach za pokro­čenych“ wopytuja, wědźeć, što su sej ­spomjatkowali. Hibićiwje dźěći na to wotmołwja.

Šach je jedyn z jědnaće cyłodnjowskich poskitkow na zakładnej šuli „Při Hórnikečanskim jězorje“ we Wulkich Ždźarach. 15 šulerjow wobdźěla so kóždu wutoru po wučbje na poskitku „Šach ­za započatkarjow“. Dwanaće šulerjow wobdźěla so na treningu, kóždu srjedu, w pokročenej skupinje hry. Za Helmuta Klösela je najwažniše na swojim poskitku za młodych zajimcow za tak mjenowanu hru kralow, zo su šulerjo zahorići hrajerjo.

Wučer je w hólčecu zajim za hru kralow zbudźił

Z kolesom sym ducy ze Slepoho do Miłoraza. Dźeń a wjac štomow je podrubanych, runje w zašłej zymje su nimale wšu holu mjez Slepom a Miłorazom trjebili. Puće, po kotrychž před krótkim hišće kolesowach, hižo njespóznaju, chibazo scyła hižo njeeksistuja.

W Miłorazu mje ani wjac wjesna tafla z napismom „Mühlrose – Miłoraz“ njewita. Ju su hižo před něšto měsacami wotstronili. Wot něhdźe nimale 40 do 50 statokow, kotrež něhdy w Miłorazu ste­jachu, w tutych tydźenjach poslednje zbywace statoki zwottorhaja.

Dróhi we wsy hišće su, tola při puću puste lada na mnje wudźěraja. Tež hdyž statoki hižo njejsu, móžu ke kóždej ležownosći cyle jasnje rjec, hdźe sym jako fararka Bože wotkazanje swjećiła, kotru pohrjebnu rozmołwu sym tam wjedła, hdźe smy so k bibliskim hodźinam zetkali a hdźe sym ke kulojtym narodninam gratulować była.