W rozmołwje z kinematografom a fotografom Clemensom Jurkom

Z Radworja pochadźacy Clemens Jurk je tuchwilu w Berlinje bydlacy nazhonity kinematograf a fotograf. Jeho mjeno je tón abo tamny zawěsće hižo w zwisku ze wšelkimi widejowymi produkcijemi słyšał, kotrež je Serb profesionelnje přewodźał. W zašłym času je 37lětny mjez druhim tež mnohe serbske hudźbne wideja natočił abo projekt wabjenskich widejow wo serbskich nałožkach, kotryž bě Serbski kulturny turizm iniciěrował, filmisce zwoprawdźił.

Z Clemensom Jurkom je so Jan Bogusz wo tym rozmołwjał, što jeho na produkciji widejow a filmow zahorja a na kotre projekty wón wosebje rady wróćo zhladuje.

Clemenso, hdy je so w tebi zajim za ­kinematografiju abo tež fotografiju zbudźił?

Ručež wosrjedź nocy w Hórkach truhny zabrinča a trubki zaklinča je to signal. Pućowacy so zetkaja, zo bychu so na jězbu do słowjanskeho wukraja podali. Lětsa staj Šołćic mandźelskaj Volkmar a Brita třidnjowski wulět do Słowakskeje, na folklorny festiwal Východná, přihotowałoj. Pod hołym njebjom zetkawaja so tam kóžde lěto sta wuměłcow, zo bychu na jewišću swoje reje pokazali, spěwali a hudźili. Na tamnym boku pokazuje publikum před jewišćom a na łukach zwonka amfiteatrow při rejowanju, spěwanju a hudźenju swój temperament.

Tradicije zachować

Njewšědny wopyt w rěči młodosće

pjatk, 11. awgusta 2023 spisane wot:

Jan Róbl (93), rodźeny w Hózku, je najstarši Serb Awstralskeje a bydli při jednym z najrjeńšich pobrjohow swěta

To běch spočatk měrca w awstralskim měsće Gold Coast na wšo přihotowany, jenož nic na to! Hižo dny do toho sym so pola njeju telefonisce přizjewił, wšako je Jan Róbl hižo 93 lět a jeho partnerka Irena 89. Wo ludźoch tuteje staroby wšak ma čłowjek ... nó haj, tak swoje předstawy. Potom pak přijědźech tam wokoło róžka, a da steještaj dwaj zróstnaj čłowjekaj před durjemi, zo sej najprjedy myslach: To drje budźetaj zawěsće jeju dźěsći?!

1

2

3

Fota: Karsten Richter (2),

Susann Frömmer, Franziska Herz

Serbscymłodostni na swetowym zetkanju

pjatk, 04. awgusta 2023 spisane wot:
˘
Pjatk, 4. awgusta 2023
 SERBSKE NOWINY – KÓNCTYDŹENSKA PŘIŁOHA

Hižo póndźelu, 24. julija, nastaji so wjac hač 80 serbskich katolskich młodostnych na daloki puć do Lissabona na swětowe młodźinske

zetkanje. Něšto dnjow přebywachu woni na sewjeru Portugalskeje,

w rjanym měsće ­Porto. To běše tajke něšto kaž předzetkanje z wjac

hač 40 000 dalšimi młodymi wěriwymi ze wšeho swěta. Mjez druhim swjećachu tam mjezynarodne Bože mšě – tež z biskopom. Z instrumentami a chó­rom su samo tu abo tamnu swjatočnosć sobu wobrubili. Ale tež wulěty, na přikład wopyt w rjanym zwěrjencu města abo sightseeing z kapłanom Florianom Mrózom, stejachu na planje. Nalada wšitkich holcow a hólcow ze serbskeje Łužicy bě a je ­dotal wulkotna. Wšědnje so mócnje spěwa, modli, rejuje, a tak nastawa tójšto ­kontatkow k tamnym młodym wěriwym z druhich krajow.

Mjeztym su Serbja, kiž podachu so zhromadnje z dalšimi ­młodostnymi z Drježdźansko-Mišnjanskeho a Zhorjelskeho ­

biskopstwa do Portugalskeje, w Lissabonje. Tam mjenujcy wobdźěleja so wot wutory na swětowym młodźinskim zetka-­

foće: maćij bulank, feliks haza
Pia Šnajdrec je prěni króć scyła měnjenja za Młodźinu zběrała a so wopytowarjow lětušeho folklorneho festiwala prašała: Čehodla sy poprawom sem přijěł/a, a što je wosebite na festiwalu?

Měnjenja

Pia Šnajdrec je prěni króć scyła měnjenja za Młodźinu zběrała a so wopytowarjow lětušeho folklorneho festiwala prašała: Čehodla sy poprawom sem přijěł/a, a što je wosebite na festiwal.

Alina Šnajdrec pochadźa ze Žuric a rjekny: Sym do Chrósćic přijěła, dokelž zabawa na dworach wjeselo wobradźa. Sym tu swojich přećelow zetkała. A festiwal je cyle jednorje rjany spočatk prózdnin.

Leni Hejduškec z Hórkow jej do mikrofona praji: Mi je so na festiwalu wosebje sobotny wječor w Chrósćicach lubił. Chcych cyle jednorje zabawu měć. Moji přećeljo tam tež běchu. Tam bě tajka ­super hudźba, a sym zajimawych rejowarjow a wjesołe rejowarki widźała.

Paul Šnajder z pokalom za najlěpšeho třělca wrotow (foto horjeka) – Poslednje mustwowe foto Paula Šnajdra w rjadach koparskich přećelow z Worklec (foto naprawo). foće: Jörg Stephan, Dawid Matik

Što je europska nowina dźensa?

pjatk, 28. julija 2023 spisane wot:

W Baskiskej so zastupjerjo europskich dźenikow mjeńšinowych a regionalnych rěčow schadźowali

Wulězeš-li w španiskim měsće Donostia z busa, napadnu ći hnydom wjacore podobnosće ze „stolicu Serbow“. Tež w Donostiji su nadróžne taflički dwurěčne a tež zda so hewak, jako by Donostia, kotraž rěka španisce San Sebastian, Budyšinej jara bliska była. We měsće mjenujcy bydli tohorunja mjeńšina, kotraž so wote zbytka Španičankow a Španičanow chětro rozeznawa: Baskojo a Baskowki.

Runje w tutym měsće wotmě so lětuša hłowna zhromadźizna europskeho zwjazka dźenikow w mjeńšinowych a regionalnych rěčach, skrótka MIDAS. Organizacija eksistuje hižo z lěta 2001 a ma dźensa 27 sobustawskich dźenikow w 10 krajach. Zaměr zjednoćenstwa wobsteji w tym, mjeńšinowym dźenikam lobby skićić a je w jich prócowanjach sylnić a zwjazować. Tute cile zwoprawdźeja sobustawske nowiny w lětnych zhromadźiznach a w tak mjenowanym „content exchange program“, potajkim w syći, w kotrejž sebi wobdźěleni žurnalisća dźenikow artikle wuměnjeja a tak w druhich krajach wo swojich temach informuja.

Redakcija Serbskich Nowin je do lětušeje přiłohi za folklorny festiwal zapřijała nimo mnohich informacijow prěni króć tež hódančko. Wopytowarjo mějachu wosebitosće na jednotliwych dworach w Chrósćicach spóznać.

Junijski rjad zarjadowanjow pod hołym njebjom z wulkim potencialom nastupajo wuměłstwo kaž tež publikum

„Kulturna zahroda“ Serbskeho ludoweho ansambla bě lětsa hišće pisańša a bóle wotměnjawa hač loni, jako so bywša byrgarska zahroda pod Budyskej Röhrscheditowej baštu prěni raz z kulturnišćom pod hołym njebjom sta. Cyły smažnik wuhotowachu tam dohromady 16 zarjadowanjow (dwójce wotměchu programaj dešća dla na žurli SLA); cyłkownje něhdźe 1 000 wopytowarjow drje njewoznamja runjewon hoberski nawal, pokazuje pak potencial projekta. Nimo regularneho publikuma je raz wjace, raz mjenje zajimcow – často tež koleso a znajmjeńša dwójce samo (so wě njelegalnje) awto zadźeržujcy – na Mosće měra pozastało a zynkam ze zahrody připosłuchało. Tónle „rang“ takrjec wupředać zešlachći so Symanej Hejdušće, Helenje Hejduškec, Janej Brězanej a smyčkarjam SLA z koncertom „Intimate piano“.

Serbska debata

nowostki LND