rocks Haslow

pjatk, 12. februara 2016 spisane wot:

Na nazorne wašnje pokazali, zo móže moderny serbski spěw tójšto wjesela wobradźeć

L ipa a jeje přećeljo su minjenu sobotu ze swojim koncertom na Haslowskej Bizoldec žurli woprawdźe do čorneho trjechili. Tole njeje jenož mój facit, ale zawěsće tež tón mnohich na hudźbje a spěwanju zajimowanych a hosći, kotřiž su poskićenja widźeli. „Sym chětro wjesoła, zo běch připadnje w Budyšinje a smědźach mjez wopytowarjemi być. Tajkule młodu generaciju njejsym hišće dožiwiła. To běše jara wokřewjace. Tež, zo su akterojo dramaturgisce wšitko zajimawje spletli ze skečemi a moderaciju. To je so jim zešlachćiło. Chapeau!“, rjekny po koncerće znata serbska dźiwadźelnica Gabriela Marija Šmajdźina Serbskim Nowinam.

Serbow mjezynarodnje připóznaty genius

pjatk, 12. februara 2016 spisane wot:

K 200. narodninam narodneho zbudźićela, wědomostnika a wudawaćela Serbskich Nowin Jana Arnošta Smolerja

Sławny serbski narodowc Jan Arnošt Smoler narodźi so 3. nalětnika 1816 we Łuću jako najstarše ze štyrjoch dźěći wjesneho wučerja Jana Korle Smolerja. Po maturiće na Budyskim gymnaziju studowaše wón najprjedy ewangelsku teologiju we Wrócławju, pozdźišo ze stipendiatom pruskeho krala Bjedricha Wylema IV. słowjansku filologiju (rěčespyt a literarnu wědomosć). Čěski narodowc a profesor fiziologije Purkyně jeho spěchowaše. Smoler bě we Wrócławju tež wědomostny pomocnik znateho němskeho basnika a profesora germanistiki Hoffmanna von Fallerslebena. Smolerjowe najwuznamniše dźěło je dwuzwjazkowa serbsko-němska zběrka „Pjesnički hornych a delnych Łužiskich Serbow“, kotruž zhromadnje z Leopoldom Hauptom w lětomaj 1841 a 1843 wuda. Smoler bě Maćicu Serbsku 1847 sobu wutworił, bě pozdźišo jeje předsyda, nimo toho redaktor jeje časopisa kaž tež dalšich serbskich a słowjanskich medijow.

Nimale žadyn dalši Serb njeje telko česćaceho dopomnjeća dóstawał kaž Jan Arnošt Smoler. Nekrologi, wopomnjenske artikle w nowinach a časopisach kaž tež basnje hódnoćeja jeho skutkowanje. W nich wuzběhuja spisarjo předewšěm Smolerjowe zasadźenje wo zachowanje serbskosće kaž tež jeho wojowanja serbsku kulturu jako němskej, čěskej abo pólskej kulturje runohódnej připóznawać. Smoler bě kubłanski čłowjek, kotryž prócowaše so wo duchowne wobnowjenje we wědomosći a wuměł­stwje a wo nastaće serbskeje byrgarskeje wysokeje kultury.

Rěč zhromadnje nałožuja

pjatk, 12. februara 2016 spisane wot:

Bramborgecy čuja so serbskej kulturje zwjazani

Popołdnjo wot napoł pjećich je kruće w rukach swójby „Tu so wšitcy zetkamy. Je to jenička chwila za cyłu swójbu“, měni Jacqueline Bramborg z Němcow ze swojim mandźelskim Berndom a synami Jonasom, Jakubom a Janekom. „Tu móžemy wšitke prašenja, ćeže a starosće, kotrež nas tłóča, rozrěčeć.“ Tu a tam padnu we wšědnym wobchadźe tež serbske słowa. Janek je do swójby nosy.

Mějachmy dobre nazhonjenja

Z časa zažneho dźěćatstwa wuknje Janek serbsce. Započał je z tym we WITAJ-pěstowarni „Pumpot“ w Němcach, kotraž je w nošerstwje Serbskeho šulskeho towarstwa. „Dźakowano Jakubej, kotryž je wot lěta 2001 we Wojerowskej zakładnej šuli Handrij Zejler při Worjole serbsce wuknył, mějachmy dobre nazhonjenja. A tola njebě nam rozsud z Janekom lochki“, powěda Jacqueline Bramborg. „Z mandźelskim mějachmoj wobmyslenja a prašachmoj so: Je to Janekej přidatne poćeženje? Budźe přežadany? Budźemoj jako staršej pomhać móc?“

Strowe zežiwjenje wšědnje wažne

pjatk, 12. februara 2016 spisane wot:

Ze zbytkami jědźe měli wšitcy zmysłapołnje wobchadźeć - někotre pokiwy zežiwjenskeje fachowče k temje podawamy wam tule:

Hižo wjacore lěta zaběra so Rafaela Wićazowa z Miłočanskeho Křesćansko-socialneho kubłanskeho skutka (CSB) ze strowym zežiwjenjom. K tomu słuša za fachowču na tutym polu tež wužiwanje zbytkow jědźe, kotrež kóžda hospoza doma ma. W šěsćtydźenskim póstnym času móžeće so intensiwnje z tym zaběrać, što so wšědnje wot snědanje hač do wječerje na blido staja.

Kóžde wosme žiwidło preč ćisnjemy

Wjetšina z nas nima runjewon zaćišć, zo wjele žiwidłow preč zmjeta. Tola ličby praja něšto druhe. Kóžde wosme žiwidło ćisnjemy preč. Přičiny toho su wšelakore. Wěste pak je, zo tole zwjetša činić njetrjebamy. 40dnjowy póstny čas hač do jutrow je dobra składnosć, wo tym rozmyslować. Posćić so rěka za mnohich ludźi wjace činić, hač so jenož wjele jědźe wzdać. Posćić so měło tomu słužić, sej měr popřeć. Je to přiležnosć, so na ćežišća žiwjenja koncentrować.

Na dostojne wašnje su na mnohich městnach we Łužicy lětsa znowa ptači kwas swjećili, abo jón hišće wo­swjeća kaž Malešanska pěstowarnja, kotraž­ je w nošerstwje Serbskeho šulskeho towarstwa, zajutřišim, njedźelu w 15 hodź. w Budyšinku. Tam předstaja mjez druhim nowu drastu ewangelskich Serbow, kotruž su sej hakle njedawno pola šwalče Petry Kupcyneje we Worklecach wotewzali.

Mnohostronski na polu hudźby

pjatk, 29. januara 2016 spisane wot:

Rozhłosowy technikar Steffen Kostorž hižo na wšelakich instrumentach hrał

W Serbach je wón na polu ludoweje kultury znaty jako allrounder, wob­knježacy wjacore hudźbne instrumenty. Steffen Kostorž z Budyšina hraje jako čłon folklorneje skupiny Sprjewjan na gitarje, dudach, na pobóčnej fleće a kontrabasu. Tak spožča wón spěwno-hudźbnemu cyłkej přeco zaso čerstwy kolorit. Wo swojich zamóžnosćach­ rady njerěči, je skromny, byrnjež so z nimi hordźić móhł. „Čehodla dyrbjał tole tež činić?“, so wón sam sebje a zdobom mje praša.

Christian Stoppel z Horow pola Wojerec je wuchodoněmski mišter w awtocrossu Trabantow. W šěsć wubědźowanjach měrjachu starterjo mocy w Frohburgu, Ort­randźe, Rötha a w čěskim Šluknovje.

Napjatosć knježeše hač do kónca. „Mějach drje do poslednjeho běha 23 dypkow předskoka. Bych-li pak na přikład wjetši techniski problem měł a mój kontrahent by dobył, by wón na cyłkownym prěnim městnje stał a nic ja“, powěda Christian Stoppel z Horow pola Wojerec. Na lońšich wuchodoněmskich mišterstwach w awtocrossu Trabantow ze 600 kubiknymi centimetrami je wón po šěsć wubědźowanjach w Frohburgu, Ortrandźe, Rötha a w čěskim Šluknovje cyłkowne hódnoćenje dobył. Krótko do kónca wěsty techniski dźěl zapalneje připrawy njejapcy wupadny. Awto wosta stejo. „Poslednje metry so wone přez cilowu liniju jenož hišće kuleše. Wšitcy smy wodychnyli. Tak bě wjeselo nad dobyćom dwójce tak wulke“, měni nan Christiana, Dieter Stoppel.

„Šansa nawrótnikam“

pjatk, 29. januara 2016 spisane wot:

Zaćišće wo lětnjej jězbje po Balkanje dwaceći lět po wójnje (5. dźěl a kónc)

Wotležany sewjerny kónc małeje republiki Čorneje Hory je dźensa dosć turistiski – Tara je woblubowany cil kajakowarjam z cyłeje Europy. My pak chcemy do Durmitora, hač do 2500 metrow wysokich wjelhorin za wudrjeńcu. W pućowanskej knize sym čitał, zo kónčina tak wupada, kaž by někajki błudny miliardar nadawk dał, wulkotny krajinowy park wutworić. Horiny, kotrež njejsu wjetše hač Wysoke Tatry w Słowakskej, skutkuja na tymle dalokim platowje woprawdźe někak surealne – kaž by je něchtó kumštnje na městno sadźił. Jeničke wjetše sydlišćo pod Durmitorom je Žabljak, dźensa zwjetša z hotelow a hosćencow wobstejaca wulka wjes na wysokosći 1500 metrow a wuchadźišćo wšěch šćežkow do horin. Za něšto eurow přenocujemy na kromje horin w prózdninskej chaće. Na bliskim stanowanišću słyšiš zwjetša słowo „naški“, nimo toho tež wjele čěskich a słowakskich.

Młodźinske dźiwadło Serbskeho gymnazija w NSLDź je štwórtk, 21. januara, swoju nowu inscenaciju „Crux abo Zbóžnik pod łožom“ předstajiło. Kruch z pjera młodeje awtorki Hanki Jenčec dožiwi tak swoju hornjoserbsku prapremjeru. Prěni raz pokazali běchu kriminalku w němskej wersiji hižo lěta 2010 w Hannoveru we wobłuku mytowanja wot tamnišeho Młodeho jewišća a Delnjosakskeje lotoweje załožby zarjadowaneho wubědźowanja za młodych pisacych „Hry za mjezotu“. Hanka Jenčec běše hru tehdy jako swój přinošk zapodała a z nim prěnje městno dobyła. Nětko móže sej skónčnje tež serbski publikum hru, kotraž nawjazuje na wonječesćenje swjatych křižow we Łužicy, wobhladać a so wospjet z brizantnej temu rozestajeć.

nowostki LND