Atrakcija domoródnym kaž tež turistam

pjatk, 14. julija 2017 spisane wot:

Paradu Krabatoweho regimenta w chorwatskej stolicy Zagrebje dožiwić móhli

Štóž je hižo raz w dowolu při chorwatskej Adriji był, znaje snano tež někotre markantne a turistisce wuznamne městnosće trochu wot krasneho při­brjo­ha zdalene. A tón abo tamny bě snano tež hižo w Zagrebje. Stolica Chorwatskeje skići nimo historiskich twarjenjow kaž tež muzejow tójšto zajimaweho, štož njeje přeco přistupne a štož tež kóždy njedožiwi. Za někotružkuli atrakciju znateho města dyrbiš tež něšto wo stawiznach kraja wědźeć abo tradicije měšćanskich towarstwow znać.

Na wuprawje Krabatoweho towarstwa lětsa w meji do słowjenskeho městačka Metlika mějachu někotři čłonojo delegacije wulke zbožo, směć tež w Zagrebje přebywać. Tam wotmě so składnostnje 350. róčnicy załoženja chorwatskeho jěchanskeho regimenta Krawatow swjedźenska parada tradiciskeho towarstwa. Z tajkeho abo snano runje z tohole regimenta w Zagrebje je pječa wušoł nam wšěm znaty Krabat alias Janko Šajatović alias Jan Šadowic.

Mjez serbskimi plahowarjemi rasowych nukli je Achim Weclich z Pěs­kec wočiwidnje najwuspěšniši. Wón je po wšěm zdaću jenički serbski plahowar,­ kotremuž su cyle wosebite wuznamjenjenje spožčili.

Chceš-li Achima Weclicha doma w Pěskecach wopytać, namakaš jeho z wulkej wěstosću pola nuklow. Z nimi so wón wšědnje přerěznje połdra hodźiny zaběra, druhdy dlěje, druhdy mjenje. A čini to hižo lětdźesatki, spočatnje w Chróšćanskim towarstwje plahowarjow, wot 1986 w Njebjelčanskim, kotrež je wón sobu załožił a kotrehož předsyda wón mjeztym hižo 22 lět je. Nimo toho bě 16 lět přisydnik rewizijneje komisije Kamjenskeho wokrjesneho zwjazka plahowarjow nukli, wot lětušeho je předsyda komisije­ a jako tajki kasu wokrjesneho zwjazka sobu pruwuje, štož je wšo druhe hač jednore dźěło.

Sobotu wječor zahorichu na Koklic statoku nimo dalšich tež tući młodostni z Ameriki. Foto: Clemens Šmit

..., da je zaso Mjezynarodny folklorny festiwal. Lětsa wotmě so wón dwanaty króć. Najwjac ludźi­ ćehnje dźě sobotu wječor na statoki, hdźež kulturne skupiny ze wšeho swěta swoje programy předstajeja. Tež Jurij Bjeńš je tam pobył.

Štóž bě mudry, je sej zastupny lisćik za sobotu a njedźelu w předpředani kupił a tak pjeć eurow lutował. Při wječornej kasy dyrbjachu mjenujcy někotři najprjedy raz póžěrać, jako słyšachu płaćiznu 18 eurow. Hladajo pak na wobšěrny poskitk a na to, zo płaći lisćik zdobom za njedźelne programy, je wjetšina ludźi wudawki zawěsće akceptowała.

Wot wšeho spočatka mam najprjedy raz rjane wjedro chwalić! Cyłu nóc wosta w Chró­sćicach při přijomnych temperaturach suche; a štóž měješe pulower abo ćeńku kapu sobu, je w Chrósćicach hač do ranja wutrał.

Jako přińdźech k busowemu zastanišću, wuhladach klawěr, a na nim hraješe Jan Brězan­ ze Smječkec. K jeho zynkam spěwaše přećel z Nowoseelandskeje. To bě za mnje dobry­ zazběh festiwalneje soboty – wjesoła, lochka a mjezynarodna to atmosfera.

Kaž na dotalnych folklornych festiwalach su organizatorojo tež lětsa rjemjeslnikam, wikowarjam a ludowuměłskim kružkam zmóžnili so na rjemjeslniskich ­wikach předstajić, a to sobotu kaž njedźelu w Chrósćicach. Tak podachu so tež po njedźelnej wjacerěčnej Božej mši z wosadnym fararjom Měrćinom Deleńkom ­mnozy k něhdźe 25 ­stejni­šćam pod Fulkec hórku. Tež někotre wukrajne folklorne skupiny, kaž Art Appreciation Folk-dance-group z Egyptowskeje a čłonojo wjackróć wu­znamjenjeneho amaterskeho ­folklor­ne­ho ćělesa z Běłoruskeje Krupickaja muzika, běchu tam z typiskimi ­regionalnymi wudźěłkami zastupjene.­ Nimo toho poskićachu cejdejki z hudźbu ­swojeje domizny.

Špihel žiweje ludoweje kultury

pjatk, 30. junija 2017 spisane wot:

Mjezynarodny je folklorny festiwal „Łužica“, a přihladowarjo su přeco wćipni , što jim hosćo z cyłeho swěta předstajeja. Ale tež ćělesa z łužiskeje domizny maja něšto poskićeć – a to móže so runje tak widźeć dać.

Po njedźelnym festiwalnym swjedźenskim ćahu słušeše jewišćo na Chróšćanskej Fulkec hórce łužiskim folklornym skupinam. Kaž wočakowane, běchu so wone na tónle wustup před wulkim publikumom zbliska a zdaloka nimoměry derje přihotowali. Stejachu dźě tu doma znowa w konkurency z mnohimi tohorunja na mjezynarodnym podiju wupruwowanymi ludowymi wuměłcami. Wša česć słuša tuž našim rejowanskim skupinam, hač wulkim abo mjeńšim, a zdobom chwalba spěwarjam a hudźbnikam, kotřiž wědźa jako derje fungowacy cyłk serbske kulturne herbstwo z modernymi aspektami jako něšto nadčasne předstajić a zdobom jako špihel žiweje ludoweje kultury Serbow zjawnosći znowa pokazać.

Po Janšojskim lětnim swjedźenju loni w awgusće je Delnja Łužica nětko dalši wjeršk w serbskim kulturnym a Domowinskim žiwjenju dožiwiła. Z mnohich skupin a towarstwow župy Delnja Łužica přichwatachu ludźo do Hochozy na zarjadowanje folklorneho festiwala „Łužica“. Mnohe holcy a žony běchu so k tej składnosći zhotowali serbsku narodnu drastu – dźěłansku a swjedźensku. K nim słušachu młode čłonki Domowinskeje skupiny z Mosta a Barbuka kaž tež zastupjerki tradiciskeho towarstwa ze Žylowka (Merzdorf).

Hochožanski serbski wjesnjanosta Fryco Wojto – na jeho statoku bě tohorunja jewišćo za program spřihotowane – bě po wšěm zdaću najzbožowniši čłowjek na swjedźenju. Wulka próca cyłeje wsy je so wudaniła, a tak bě jemu festiwal najlěpše wabjenje za Serbow, Domowinu a Łužicu, kaž wón zwurazni.

Na jednotliwych dworach a jewišćach su tež lětsa zaso młodźi serbscy žurnalisća Anne Holzschuhojc a Katarzyna Fidek z RBB, Ines Neumannojc z Noweho Casnika kaž tež młody student hudźby Christian Kliem serbsce a němsce moderěrowali.

Horce rozestajenja noweje wěry dla

pjatk, 23. junija 2017 spisane wot:

Serial Serbskich Nowin w jubilejnym lěće reformacije6. dźěl

Budestecy běchu prěnja serbska ewangelska wosada, w kotrejž je hižo­ 1520 farar Pawoł Bosak ewangelij w maćeršćinje wosadnym prědował a po lutherskim wašnju Bože wotkazanje z woblatkom a winom wudźělał. W Budyšinej podstejacej radnej wsy bě so tuž nowe wěrywuznaće prjedy pře­sadźiło hač w měsće. Tam bě so wot 1523 w cyrkwi swj. Pětra po lutherskim a 1524 w cyrkwi Našeje lubeje knjenje serbsce prědowało. Lěta 1525 bě wjetšina Budyšanow hižo ewangelska. Zo pak njebychu Serbja k nowej wěrje přestupili, přikaza tachantstwo hižo 1527, zo dyrbi jedyn měšnik w Mikławšskej cyrkwi Serbam stajnje w jich maćeršćinje prědować.

W Budyšinje simultana cyrkej nastała

Rentnar a što potom – wuměnkarsku swobodu wužiwać abo wužadanje přiwzać (10)

Někotři njemóža so tohole časa dočakać, tamni zaso nochcedźa scyła na njón myslić – na zastup do renty. Kajke maja wuměnkarjo žiwjenje abo starosće, to ze seriju „Rentnar a što potom?“ bliže wobswětlamy.

Hdyž so za Benom Nowakom doma w Róžeńće prašeš, da jeho tam lědma nańdźeš. Wjetše zbožo maš, podaš-li so do Nowoslic. Po tym zo je tam Šlosarjec mały tykowany domčk z rjanej zahrodu zdźědźił, wón nimale wšědnje w Nowoslicach přebywa. Tež njedawno zetkach jeho tam při rjanym słónčnym wjedrje, jako runje truskalcy šćipaše. Byrnjež ruce połnej dźěła měł, je sej chwile wzał a ze mnu rady pobjesadował. W chłódku stareho twarjenčka so posydnywši wón ze šibałym posměwkom měnješe, „zo wotpočink drje njeje čłowječi mordar“. Z tychle z jeho słowow hnydom wusłyšiš, zo je čas swojeho žiwjenja njepřestajnje pilnje dźěłał.

21lětny student mašinotwara Daniel Matka po cyłej Němskej jako saksofonist a DJ po puću – jutře budźe Madstep w Chrósćicach

W lěće 2014 je Lejnjan Daniel Matka na Serbskim gymnaziju w Budyšinje maturu złožił. Do pěstowarnje a zakładneje šule chodźeše wón w Pančicach-Kukowje. Dźensa studuje 21lětny mašinotwar w šestym semestrje, a to na Drježdźanskej techniskej uniwersiće. Z přećelku bydli we wyso­kodomje blisko hłowneho dwórnišća. Připó­dla wukonja wšelake nadawki za přede­wzaće energydrinkow RedBull.

Znaty – nic jeno w Serbach – je Daniel jako hudźbnik a DJ. Z dal­šimi serbskimi młodymi a nadarjenymi hercami je wón woblubowanu kapału SerBeat załožił.­ Před štyrjomi lětami su prěni króć jako skupina hudźili, a to na dumpańcy w Pra­woćicach.­ Mnohe serbske młode pory sej kapału rady za swoje kwasne reje ska­zaja, nic pak jenož. Dožiwichmy SerBeat tež hižo­ mjez druhim na schadźowance­ w Budyskej „Krónje“­ a na jolka­swjedźenju w Nuknicy. Druhich nadawkow a předewzaćow dla Daniel w skupinje hižo sobu njehraje, wostanje pak dale jeje­ „čestny čłon“.

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND