Ja a moja krótko po Druhej swětowej wójnje­ rodźena generacija – my smy ludźo tak mjenowaneje moderny. Ale wotrostli smy móhłrjec hišće w předmodernych wobstejnosćach. Něhdyše wjesne, tak­rjec burske žiwjenje, smy hišće na swojej koži dožiwili. Mějachmy na wsy rjane a zajimawe dźěćatstwo. Tradicionalne ži­wjenje­, kajkež naši starši do wójny wjedźechu, je po wójnje něšto lět dale šło. Zakład­ wjesneho žiwjenja bě ratarstwo, a bur steješe we wjesnej hierarchiji cyle horjeka. Bur być njebě jenož powołanje, ale žiwjenski stil. Wón bě lěttysacy dołho praproducent a zežiwjer čłowjestwa. Burstwo bě zakładny princip wjesneje ži­wjenskeje kultury a jeje zhromadnosće. Po wójnje su burja hišće po samsnych metodach dale dźěłali. Kóń abo kruwa će­h­nješe zapřah abo płuh. Počasy mějachu cyle hinašu hódnotu. Wěmy, kak ćopły hnój abo čerstwa jucha smjerdźi, znajmjeńša akceptabelnišo hač dźensniše grawoćiwe folijowe sila.

Klětuša 500. róčnica Martina Lutheroweje reformacije so bliži a składnostnje toho wuńdźe­ tež tójšto publikacijow, kotrež so tutej wažnej tematice wěnuja. Lipšćanske ewangelske nakładnistwo wudawa­ k jubilejej brošurny serial „Městnosće reformacije“ wo něhdźe 60 regionach, kaž na přikład wo Wittenbergu,­ Torgauwje, Drježdźanach a Praze kaž tež wo Hornjej Łužicy. Wysokoformatny, 93stronski spis wo swědkach­ reformacije našeje domizny­ staj dr. Lars-Arne Dannenberg a dr. Matthias Donath wudałoj.

„Złožujo so na hłuboke nabožne přeswědčenje wuskutkowa reformacija zakładny přewrót cyrkwinskeho žiwjenja runje tak kaž w politice, kubłanju, wuměłstwje a we wšědnym dnju ludźi. Re­formacija­ njebě narodna naležnosć. Tule w Hornjej Łužicy rozšěrješe so wona w 16. lětstotku runočasnje mjez Něm­cami a Serbami.“ Takle piše w předsłowje Bernd Lange, předsyda kulturneho konwenta Hornja Łužica-Delnja Šleska.

Na wopyće pola nawodnicy Šule za delnjoserbsku rěč a kulturu w Choćebuzu

Na blidźe dźěłoweje rumnosće nawodnicy Šule za delnjoserbsku rěč a kulturu Marje Elikowskeje-Winkleroweje w Choćebuzu leža knihi, prospekty a wšelake druhe materialije. Zrazom začuwaš, zo so tule napjeće dźěła. „Hišće momenćik prošu! Dźensa zakónči so runje kurs pólšćiny. Tuž mam to a tamne hišće spěšnje zrjadować“, šulska nawodnica mje wo sćerpnosć prosy a spěcha k swojej sobudźěłaćerce Brigiće Nagelowej do tamneje stwy. Ta bě šulsku nawodnicu wo pomoc prosyła. Na sćěnowinje dźěłarnje wuhladam wobraz bamža Jana Pawoła II. „Haj, doma staj staršej nas pjeć dźěći nabožnje, katolsce kubłałoj. Sym po tutych křesćanskich hódnotach a zasadach žiwa“, praji mi nawróćejo so do dźěłarnje 1951 w Poznanju narodźena Pólka. Zhonju, zo staj jeje nan, dźěłacy w gastronomiji a so za kulturu horjacy, a jeje mać, kotraž bě w běrowje přistajena, wšitko za to činiłoj, dźěći­ wšostronsce kubłać – tež w sporće, baleće, spěwanju w chórje a při nawuknjenju instrumentow. „A jako šulerka zakładneje šule mějach hižo zajim za rěče.

Nowa zběrka basnjow Benedikta Dyrlicha w němskej rěči, wudata w­ nakładnistwje POP w Ludwigsburgu

Trjebach trochu chwile, zo bych sej knihu do ruki wzała. Rysowanka rumunskeho wuměłca Emiliana Papija na prědnjej wobalce pak wabješe: zakryte wobjeće dweju, kotrymajž so přitula prošerjatko a zawrjena kniha. Wobraz je sadźeny do ramika­ a připinjeny z banderolu, na kotrejž­ steji napisane „Surreale Umarmung“, štož je zdobom titul zběrki. Ze zadnjeje strony wobalki hlada awtor sam, zamysleny, so mi zda, a trochu šělhawje­ přez ramik swojich nawoči.