Big five a bolosće w hrudźi

póndźela, 25. septembera 2023 spisane wot:

„Posłuchaj lěkarja, prjed hač jeho ­trjebaš!“, serbske přisłowo namołwja.

Tuž wěnuje so student mediciny ­Pětr Dźisławk znatym a mjenje znatym chorosćam, zo by je ­čitarjam trochu ­bliže rozłožował (28).

Samodruhosć w někotrych ličbach

póndźela, 11. septembera 2023 spisane wot:

„Posłuchaj lěkarja, prjed hač jeho ­trjebaš!“, serbske přisłowo namołwja.

Tuž wěnuje so student mediciny ­Pětr Dźisławk znatym a mjenje znatym chorosćam, zo by je ­čitarjam trochu ­bliže rozłožował (27).

Dwě třećinje dočasny kónc brunicy nochcetej

póndźela, 28. awgusta 2023 spisane wot:

W srjedźišću wuslědkow Łužiskeho monitora 2023 steji dale energijowy přewrót. Jako přewodnik změny strukturow zwobraznja lětuše woprašowanje 1 022 wosobow w sakskich a braniborskich wokrjesach, zo wjetšina zaměry energijoweho přewróta dale zdźěla.

Kwětanecy/Drježdźany (SN/at). Přihłosowanje k zaměram energijoweho přewróta je z 49 procentami porno 2022 (44 proc.) zaso přiběrało. Z „ně“ je 36 proc. hłosowało (-1), „njewěm“ poda 15 proc. (-4). Dotal najwjetše přihłosowanje 57 proc. a zdobom najmjeńše wotpokazanje 26 proc. zwěsćachu 2021. Přiběrało je wosobinske přihłosowanje za wobnowjomne energije; za prěni raz podaty zeleny wodźik hnydom na 68 proc., biomasu na 74 proc. (+2), wětrowu energiju na 66 proc. (+6). Konstantnje podpěruje 87 proc. solarnu energiju a 76 proc. zemsku ćopłotu. Nimo zeleneho wodźika, kiž bě prěni raz podaty, wostanu „ně“-ličby podobne niwowej minjenych lět.

Začuće njewěstosće

póndźela, 28. awgusta 2023 spisane wot:
Šok njesměrnje rozrosćeneje płaćizny za milinu a płun po wudyrjenju wójny Ruskeje w Ukrainje zdawa so Łužičanam-wobdźělnikam na Łužiskim monitorje 2023 hišće w kosćach tčeć. Wšako je energijowa wěstota tež za kóždu domjacnosć wažny faktor. 68 procentow woprašanych 1 022 wosobow dočasny kónc wudobywanja a zmilinjenja brunicy w lěće 2030 wotpokazuje. Jenož 21 procentow ma tajki spěšniši krok za spomóžny. To móže z tym zwisować, zo dowěra do zamołwitych politikarjow na zwjazkowej runinje pobrachuje. Tak mjenowana „wuhlowa komisija“ bě so na lěto 2038 dojednała, štož bu tež do zakonja zapisane. Ludnosć pak sej wěsta njeje, što woprawdźe na nju přińdźe. Wone začuće njewěstosće, njedosahaceje informowanosće, so w dotal štyrjoch lětnikach Łužiskeho monitora jewi. Wjetšina je so nimo lěta 2021 stajnje přećiwo kóncej wudobywanja brunicy wuprajiła. Optimizm do přichoda pak je lětsa přiběrał. To je dobra powěsć. Axel Arlt

Strowy duch, nic jenož strowe ćěło

póndźela, 28. awgusta 2023 spisane wot:

„Posłuchaj lěkarja, prjed hač jeho ­trjebaš!“, serbske přisłowo namołwja.

Tuž wěnuje so student mediciny ­Pětr Dźisławk znatym a mjenje znatym chorosćam, zo by je ­čitarjam trochu ­bliže rozłožował (26).

Hriby zamóža čłowjeka wohrožeć

srjeda, 16. awgusta 2023 spisane wot:

„Posłuchaj lěkarja, prjed hač jeho ­trjebaš!“, serbske přisłowo namołwja.

Tuž wěnuje so student mediciny ­Pětr Dźisławk znatym a mjenje znatym chorosćam, zo by je ­čitarjam trochu ­bliže rozłožował (25).

Za medicinu su předewšěm tři formy mikroorganizmow relewantne: bakterije, wiry a hriby. Hriby su při tym zwjetša dermatologiski problem, zamóža pak tež žiwjenje wohrožace zjawy zawinować. Zarjadujemy humanpatogene, potajkim čłowjekej škodźace hriby do třoch skupin. Prěnju tworja dermatofyty, nitkate hriby. Wone so přewažnje na koži čłowjeka rozmnožeja. Hriby so wosebje tam derje čuja, hdźež je ćopłe a włóžne, na přikład pod włosami. Zasadnje pak zamóže so tajki hrib wšudźe zahnězdźić, pola chorych kaž strowych. Wutupjenje njeje zwjetša problem. Hdyž je lěkar zwěsćił, zo jedna so při rozmnožacym so čerwjenjenju wo hrib, wotpowědna žałba spěšnje pomha. Komplikowaniše drje su hriby na nohomaj a při nochćach, dokelž zaso wotbyć cyle tak jednore njeje. Dobra hygiena tu rozsudźa.

Dalše formy wopuchlinow

póndźela, 31. julija 2023 spisane wot:

„Posłuchaj lěkarja, prjed hač jeho ­trjebaš!“, serbske přisłowo namołwja.

Tuž wěnuje so student mediciny ­Pětr Dźisławk znatym a mjenje znatym chorosćam, zo by je ­čitarjam trochu ­bliže rozłožował (24).

Insektam tyjace rostliny sadźeć

štwórtk, 27. julija 2023 spisane wot:

Iniciatiwa Zazelenerjo města je we wobłuku projekta „1 000 štomow za Budyšin“ informaciski wječor wuhotowała. W połnje wobsadźenym ekumeniskim tachantskim wobchodźe sprjewineho města wěnowachu so „kmanemu posadźenju na dobro insektow“.

Ataki přiběraja

póndźela, 24. julija 2023 spisane wot:

Frankfurt n. M. (B/SN). „Agresije přećiwo křesćanam ze židowskeje strony w Swjatym kraju přeco husćišo dožiwjamy“, zwěsći Pierbattista Pizzaballa w Jerusalemje. Nimo werbalnych ranjenjow křesćanow napluwaja, wosebje tež ze stron dźěći. Arcybiskop Pizzaballa prosy mjezynarodne knježerstwa z Israelom wo tamnišim połoženju křesćanow rěčeć. Bamž chce arcybiskopa jako kardinala pomjenować, zo by domoródnych lěpje zastupować móhł.

Židowske kěrchowy

Berlin (B/SN). Rownišća su w židowstwje njedótkliwe. Tohodla so jich rowy ženje njezrunaja a znowa njewužiwaja, ale často zwostanu zarosćene. W Berlinje Weißensee je na přikład tajki wuznamny 42 hektarow wulki kěrchow. Wjace hač 115 000 ludźi je na nim pohrjebane, lětnje wokoło 30 wosobow. Tež spisowaćel Stefan Heym je tam pochowany.

Biblija w lochkej rěči

„Posłuchaj lěkarja, prjed hač jeho ­trjebaš!“, serbske přisłowo namołwja.

Tuž wěnuje so student mediciny ­Pětr Dźisławk znatym a mjenje znatym chorosćam, zo by je ­čitarjam trochu ­bliže rozłožował (23).

nowostki LND