Kaž je to poprawom stajnje w 4. lětniku z wašnjom, měješe tež tón Handrija Zejlerjoweje šule we Wojerecach za kónc zakładnošulskeho časa rjadownisku jězbu planowany. Koronapandemije dla pak njeje ju přewjesć móhł.
Wojerecy (jab/SN). Rjadowniska wučerka rjadownje 4 a Silwija Wjeńcyna bě připadnje wo akciji Serbskeho Sokoła a spěchowanskeho towarstwa Worklečanskeje wyšeje šule „Michał Hórnik“ zhoniła. Zhromadnje chcedźa tam pjenjezy zběrać, zo móhła na rědki genowy defekt schorjena holca wot noweho šulskeho lěta we Worklecach do šule chodźić. Za to je trjeba wutworić wšelke wuměnjenja, a tak nětko pjenjezy zběraja.
Silwija Wjeńcyna je swojich šulerjow na zaměr předewzaća skedźbniła. Spěšnje zwuraznichu woni za to zajim a informowachu so we wučbje wo chorosći xeroderma pigmentosum. Wažne za potrjechenych je so wotpowědnje před słónčnymi pruhami škitać. Zdobom je wučerka dźěćom zbližiła, kak ćežko sej pacienća maja wšědny dźeń zmištrować.
Po tym zo bě wjelelětny předsyda Kamjenskeho towarstwa Iniciatiwa dźěći Černobyla Georg Tietzen z Kamjenca zastojnstwo złožił, je Gerswit Abt z Łutow zamołwitosć přewzała.
Łuty (SN/mwe). We Łutach běchu so Abtecy 1991 ze skutkowanjom tamnišeho lokalneho Černobylskeho towarstwa zeznajomili. Tež dźowka dźensa 58lětneje předsydki towarstwa Iniciatiwa dźěći Černobyla wě so na wony čas derje dopomnić. Wšako bě cyła swójba do přihotow a přewjedźenja pomocnych wuměnow do Běłoruskeje zapřijata.
Tójšto je so w minjenych lětach změniło, Gerswit Abt na dźensniše dźěło towarstwa zhladuje. Tak pomocne transporty z drastu wšelakich přičin hižo njeorganizuja. Pomoc a wulka kedźbnosć potrěbnym z Minska, cyłeje Běłoruskeje, pak je dale trěbna. „Nimo přećelskich zwiskow dyrbimy přeco zaso na to myslić, zo radioaktiwitu nječuješ. Při dróze w lěsu steji naprawo znamješko z napisom ,Kedźbu, radioaktiwita‘, na lěwej stronje pak je hrajkanišćo“, so ze swójbu we Łutach bydlaca starosći.
Kamjenc Mnozy wobydlerjo Wotrowa, Pančic-Kukowa a dalši so zawěsće rady na to dopominaja, zo su w 90tych lětach přewažnje serbske swójby tři tydźenje dźěći z běłoruskeho Černobyla hospodowali. Njebě drje připad, zo słyšachu někotři wobydlerjo Kamjenca nalěto 1990 w rozhłosu namołwu „Noweho foruma“ z Berlina, dźěćom z Černobylskeho regiona wočerstwjenski dowol w swójbach zmóžnić. Woni wobzamknychu pomhać a starachu so wo dalšich hóstnych staršich a pomocnikow. Hišće w samsnym lěće móžeše so 47 černobylskich dźěći w Kamjencu wočerstwić. Jako so zaso na dompuć do wot pruhow zajědojćeneje kónčiny nastajichu, bě rozžohnowanje na woběmaj bokomaj z wjele sylzami zwjazane. Kónc samsneho lěta załožichu towarstwo „Iniciatiwa dźěći z Černobyla“ a dachu je jako powšitkownowužitne zapisać.
Berlin (dpa/SN). Tak mjenowana korona-app je wot dźensnišeho darmotnje wužiwajomna. Kaž zwjazkowe knježerstwo wčera zdźěli, ma wona pomhać rozšěrjenju koronawirusa w Němskej zadźěwać, dokelž hodźa so z njej w nuzowym padźe kontakty inficěrowanych wosobow zwěsćić. Tuž je wažne, zo telko ludźi kaž móžno app za mobilne telefony wužiwa. Při tym njeńdźe wo to zwěsćić, hdźe je štó hdy był, ale wo to, ludźi, kotřiž su blisko natyknjeneje wosoby byli, warnować, zo su so snano sami z wirusom natyknyli.
Warnowanska app njemóže tomu zadźěwać, zo so sam z wirusom natyknješ. Wona njenaruna ani płaćiwe směrnicy nastupajo dodźerženje wotstawka ani prawidła hygieny. Wona ma dotalne naprawy přećiwo wirusej wudospołnić, z tym zo kontaktne rjećazy pozitiwnje testowanych wosobow přetorhnje.
Nikoho w Němskej njenuzuja korona-app na swojim mobilnym telefonje instalować. To je ryzy dobrowólny rozsud. Zasadnje pak płaći: Čim wjace ludźi app na swojim smartfonje instaluje, ćim wjace z nich móže tónle přidatny škit wužiwać a ćim dokładnišo a wobšěrnišo hodźa so kontakty wuslědźić.
Kotre prašenja steja w srjedźišću, dźe-li wo to, zmóžnić šulerce pod njewšědnymi wuměnjenjemi na jednej wyšej šuli wuknyć? Je to woprawdźe prašenje wutroby abo rozuma? Před nim steji Bulankec swójba z Prawoćic. Dźěsći Isabelle a Tobiasa Bulanka, Měrka a Florian, dyrbitej so wobě před słónčnymi pruhami na kedźbu brać, dokelž matej genetiski defekt xeroderma pigmentosum. Jeju koža reaguje wo 2 000 króć sylnišo na UV-pruhi hač ta nimale kóždeho druheho čłowjeka. Tuž dyrbitaj so wšědnje a wšudźe wosebje škitać, tak tež w pěstowarni a šuli. Hdyž to nječinitaj, hrozy jimaj schorjenje na raka. „Měrka běše runje lětko stara, jako bě jednoho dnja po hrajkanju ze słónca chětro spalena. Lěkarku, kotruž wo pomoc prošachmoj, přepokaza ju hnydom specialistej, a tón je tule rědku chorosć pola njeje zwěsćił.“ Takle rysuje Tobias Bulank situaciju, kotraž nětko wšědny žiwjenski rytmus swójby postaja.
Kamjenc (SN). Medicinski zastaranski centrum (MVZ) Kamjenskeje chorownje maltezow swj. Jana wudospołnja nětko chirurgiski wotrjad. Šeflěkar wčera poswjećeneje praksy w přizemju je dr. Johannes Kormann, powšitkowny chirurg, fachowc za brjušnicu a proktologiju. Jemu poboku staj wyšej lěkarjej dr. Toralph Zirnstein a MD (medical doctor) Noor Bawadekji. Zirnstein je fachowy lěkar chirurgije a ortopedije, Bawadekji jako fachowy lěkar za plastisku a rekonstruktiwnu chirurgiju dotalny spektrum chorownje rozšěrja. Dwě chorobnej sotře z mjenowanymi hromadźe dźěłatej. Typiske schorjenja resp. zranjenja, kotrež w MVZ lěkuja, su mjez druhim bolosće ramjenja a kolena, złamane kosće a mjeńše rany. Tež starše, ewentualnje njeoptimalnje zažite zranjenja resp. błuzny tam přepytuja a hoja.