Kubšiskej gmejnje přisłuša 25 wjesnych dźělow. Tójšto małych sydlišćow leži idylisce podłu łužiskich hór blisko 556 metrow wysokeho Čornoboha. Město šěrokich dróhow maja tam skerje wuske puće. Cyłkownje wopřijima gmejna 2 580 wobydlerjow. Wo jich medicinskim zastaranju je so Měrćin Weclich z wjesnjanostu Kubšic Olafom Reichertom (njestronjan) rozmołwjał.
Kelko lěkarskich praksow w gmejnje tučasnje maće?
Olaf Reichert: W Kubšicach samych ma serbski diplomowy medicinar Tomaš Brycka swoju domjacolěkarsku praksu. W Poršicach na hrodźe přewostajamy rumnosće dr. med. Wolfgangej Sickertej – praktiskemu lěkarjej – na někotre rěčne hodźiny póndźelu a srjedu dopołdnja. Poprawom ma dr. Sickert w Malešecach swójsku praksu. W Kubšicach stara so tež zubna lěkarka Christine Arndt wot póndźele do pjatka tam w swójskej praksy wo pacientow.
Jako kajke posudźujeće medicinske zastaranje w kónčinje, hdźež sy skerje pěši abo z kolesom lěpje po puću?
Drježdźany/Budyšin (SN/at). Ličba młodostnych w Sakskej, kotřiž hač do komy žlokaja, dale přiběra. Kaž chorobna kasa DAK-strowota informuje, dyrbjachu loni 963 dźěći a młodostnych ze zajědojćenjom alkohola dla do chorownje dowjezć. Porno lětu 2015 je ličba wo dwanaće procentow přiběrała. Tam běchu w běhu lěta přirost wo 16 procentow zwěsćili. Piće alkohola hač do wopojenosće wostawa dale problem. DAK-strowota zepěra so nastupajo ličby na informacije Sakskeho statistiskeho krajneho zarjada w Kamjencu.
„Mnozy młodostni so nadhódnoćeja a měnja, zo alkohol k tomu słuša, hdyž swjećiš a chceš swoje wjeselo měć“, rozłožuje Christine Enenkel, nawodnica krajneje wotnožki DAK-strowota w Sakskej. Regionalna prewencija alkohola bjez zběhnjeneho pokazowaka je tuž wažna naležnosć, kotrejež „njemóžemy so wzdać“. Wosebje młódši hólcy a młodše holcy fachowcow starosća. W starobnej skupinje dźesać- do 14lětnych dyrbjachu loni w Sakskej 143 dźěći w klinice lěkować. Pola holcow je so ličba wot 61 na 84 wosebje powjetšiła.
Wosebita tradicija w Němcach hižo lětdźesatki wjacore generacije ze sobu zwjazuje.
Němcy (SiR/SN). W Němcach pěstuja hižo wjacore lětdźesatki tradiciju, staršich wobydlerjow na wosebite wašnje překwapić. Tych, kotřiž swjeća 70. abo 75. narodniny, wopytaja dźěći pěstowarnje „Pumpot“, kotraž je w nošerstwje Serbskeho šulskeho towarstwa. Wot 76. narodnin přińdu wone kóžde lěto gratulować. „Seniorow narodninska štučka přewšo zwjesela. Bjez našeho wopyta njemóža sej woni swoje narodniny hižo předstajić“, powěda nawodnica pěstowarnje Diana Libšowa. Njedawno je wona ze sobudźěłaćerku Marju Völklowej a dźěćimi zaso do wsy chwatała.
Biskopicy (SN/at). Za čas po wotpohladanym zawrjenju porodneje kliniki w Biskopicach namjetuje tamniša městna skupina SPD, zarjadować porodźernju (Hebammenkreißsaal). Budyskemu krajnemu radźe Michaelej Harigej (CDU) so tale mysl mjeztym tež lubi, rěka w nowinskej zdźělence Biskopičanskeje SPD. Kaž jeje předsydka dr. Uta Strewe wuwjedźe, je „porodźernja wot babow nawjedowany model porodopomocneho dohladowanja w klinice. Baby tam w swójskej zamołwitosći strowe samodruhe žony do a za čas poroda kaž tež po tym bjez lěkarskeho porodneho pomocnika dohladuja.“ Dźeń a wjace maćerjow přeje sej tajke intensiwne, wosobinske dohladowanje z mało zapřimnjenjemi, rjekny dr. Strewe. „Poskitk njeby jeno dźěru w regionje płatał, Biskopicy bychu tak tež zwonka njeho na přidatnej atraktiwiće nabyli.“
Biskopičanska SPD poskića nawodnistwu kliniki, zarjadnistwu a wobydlerjam rozmołwu wo swojim namjeće.
Budyšin (UM/SN). Medicinske zarjadnišća w Budyskim wokrjesu maja so přichodne lětdźesatki sylnišo na telemedicinu zepěrać. To měni jednaćel Hornjołužiskich klinikow tzwr (OLK) Reiner E. Rogowski. Na njedawnym posedźenju socialneho a generaciskeho wuběrka Budyskeho wokrjesneho sejmika přednošowaše wón wo „perspektiwach medicinskeho zastaranja hač do lěta 2030“.
Dotal docpěte projekty su tu přewšo rozdźělneho razu. Po słowach Rogowskeho je „strowotniska karta“ hoberski flop. Syć za božu ručku wuchodneje Sakskeje pak ma ju za „jara spomóžny model“. Tu su so kliniki wjesneho ruma z Drježdźanskim uniwersitnym klinikumom zwjazali, zo bychu wot tamnišeje fachoweje kompetency profitowali. Zasadnje su wjacore jednotliwe projekty najwšelakorišich zjawnych a priwatnych poskićerjow, kotrež pak dosahajcy mjez sobu splećene njejsu. A: „Tež najlěpša telemedicina njemóže lěkarja na městnje ženje narunać.“ W njej widźi Rogowski wobstatk, nic pak wšolěk za medicinske zastaranje přichoda.
Drježdźany/Wojerecy (SN/MiR). Regionalne dźěłanišćo za kubłanje, demokratiju a žiwjenske perspektiwy (RAA) Wojerecy/wuchodna Sakska z.t. a RAA Sakska stej lětušej hłownej dobyćerjej Sakskeho spěchowanskeho myta za demokratiju 2017, kotrež je z 5 000 eurami dotěrowane. Nimo njeju bu komunje Meerane njedotěrowane myto přepodate, dalše štyri projekty wuznamjenichu z 1 000 eurami mytowanskeho pjenjeza. Myto hódnoći inowatiwne projektowe přikłady z ciwilneje towaršnosće a zmužity angažement komunow. Załožba Amadeu Antonio zhromadnje z dalšimi wot lěta 2007 mjenowane myto spožča.
Anetta Kahane, nawodnica předsydstwa załožby, je myta póndźelu na swjedźenskim zarjadowanju w Drježdźanskej Statnej opereće přepodała. Přitomny bě tež sakski statny minister za hospodarstwo a wobchad Martin Dulig (SPD), patron zarjadowanja.
Składnostnje swětoweho dnja myća rukow je so wčera w Radworskim starym dwórnišću blisko Čorneho Hodlerja njewšědna akcija wotměwa, kotraž steješe cyle w znamjenju inkluzije.
Radwor (CS/SN). Towarstwo Dwórnišćo inkluzije je wčera dopołdnja wosebity projektowy dźeń w Radworskim dwórnišću přewjedło. Přeprošenje sćěhowało je dohromady nimale 50 šulerjow. Z nich bě 20 spěchowanskich šulerjow z Budyšina, tamni chodźa do 3. lětnika Radworskeje zakładneje šule „Dr. Marja Grólmusec“.
Wojerecy (SiR/SN). W poradźowarni wotwisnych we Wojerowskim zetkawanišću Bethesda ma wot jutřišeho projekt „Trampolin“ šěroku paletu ambulantneho zastaranja wot drogow a alkohola wotwisnych w měsće samym kaž tež we wokolinje wudospołnjeć. Nowy projekt wěnuje so předewšěm přiwuznym wotwisnych, wšako poskićuja w Němskej nimale wšudźe pomoc wotwisnym kaž tež trěbne terapije, zo bychu swoju chcyćiwosć přewinyli. Swójbnym drogowych woporow pak dotal wulku pomoc, swoje ćeže přewinyć, kotrež su w zwisku z wotwisnosću swójbneho nastali, poskićili njejsu.
Biskopicy (UM/SN). Towaršnosć Křesćanski hospic wuchodneje Sakskeje je dlěši čas za kmanym městnom za swój druhi stacionarny hospic pytała, po tym zo prěni hižo w Ochranowje wuspěšnje wjedźe. Runočasnje pytaše město Biskopicy za móžnosću, kak wužiwać najstarše twarjenje města, w 13. lětstotku natwarjenu twjerdźiznu, znatu w měsće pod němskim mjenom Fronfeste. Nětko su so rozsudźili, tam nowy hospic zaměstnić.
„Z Biskopicami smy najkmańše městno za hospic namakali“, praji Volker Krolzik, jednaćel Budyskeje diakonije, kotraž je na Křesćanskim hospicu wuchodneje Sakskeje wobdźělena. Bywše wokrjesne město Biskopicy je wot Ochranowa dosć zdalene a wuprudźa hač do Drježdźanskeho regiona a do Sakskeje Šwicy. „Smy dołho wo móžnosći noweho wužiwanja twjerdźizny rozmyslowali. Nětko sym jara zbožowny“, rozłožuje Robert Geburek. Jako čłon spěchowanskeho towarstwa twjerdźizny dźěła wón za Budysku diakoniju a je swojich šefow na historiski twar skedźbnił.