Dźiwna njewotwisnosć

srjeda, 12. apryla 2023 spisane wot:
Diskusija wo róli Europy napřećo USA wšak njeje nowa. Dopominamy so hišće derje na aferu wotposkanja mobilneho telefona bywšeje zwjazkoweje kanclerki Angele Merkel za čas prezidenta USA Baracka Obamy. Po zahajenju wójny Ruskeje přećiwo Ukrainje stej wšak wliw Washingtona a wažnosć wojerskeje pomocy USA pře­ćiwo ruskim nadpadnikam wočiwidnaj. Naje­bać to Europa stajnje zaso na swojej samostatnosći a njewotwisnosći napřećo USA wobstawa. Zo smy so po zawjertnjenju ruskich płunowodow nětko do wot­wisnosće wot ameriskeho zemskeho płuna podali, kotryž tam pod přirodźe škodźacymi wuměnjenjemi wudobywaja, je wšak mjeztym znate. Politisce změje ­Europa ­hižo bórze składnosć, swoju suwerenitu pokazać: W septembrje wopominamy 50. róčnicu krawneho wojerskeho puča w Chile, kiž běchu USA organizowali. W lěću budźe tomu 20 lět, zo su USA Irak nadpadnyli. Na reakcije EU k tomu sym hižo nětko jara wćipny. Marko Wjeńka

Kritizuje raznu reakciju Ukrainy

srjeda, 12. apryla 2023 spisane wot:

Köln (dpa/SN). Předsydka rady Ewangelskeje cyrkwje w Němskej (EKD) Annette Kurschus je hrube wotpokazanje měroweho apela wuznamnych socialdemokratow a dźěłarnikow Němskeje ze stron Ukrainy kritizowała. „Mjerzam so tuteje konstruktiwneje alternatiwy mjez dodawanjom bróni a rozmołwow dla“, rjekny wona nowinarjam. Tući běchu so ju prašeli, hač je wjesoła, zo njeje měrowy apel podpěrowała. Hewak drje by ju zastupowacy wonkowny minister Ukrainy Andrij Melnyk tohorunja „senilnu“ mjenował.

Ukrainje brónje dodawać je dale trjeba, Kurschus rjekny. Na tamnym boku njesměmy w prócowanjach wo rozmołwy popušćić, sej wona žada.

Andrij Melnyk, bywši wulkopósłanc Ukrainy w Berlinje bě pisał: „Čert a hela! Senilna to myslička, přiměr bróni z Ruskej ­wujednać.“ Namołwu „Za měr, přiměr a zhromadnu wěstotu nětko“, běchu ­sobotu tydźenja wozjewili. Wodźacy zastupnicy SPD, bywši předsyda DGB Reiner Hoffmann a bywši za­pósłanc SPD Michael Müller běchu ju podpisali.

To a tamne (12.04.23)

srjeda, 12. apryla 2023 spisane wot:

Zatłusnjena wjewjerčka je jutry pón­dźelu w Dortmundźe zasadźenje wohnjoweje wobory zawinowała. Žona bě při přechodźowanju zwěrjo we wěku gullyja wuhladała. Podarmo wona spyta, wjewjerčku sama wuswobodźić. Na to wo­łaše wohnjowu woboru. Pomocnicy ­mějachu swoju lubu nuzu, dokelž „njebě rozpjeršena wjewjerčka kooperatiwna“. Skónčnje so akcija tola poradźi. Mały hrymzak zminy so na přichodny štom.

Z wjace hač 200 km/h je šofer w Badensko-Württembergskej spytał, so kontroli policije wuwinyć. Skónčnje jeho zastojnicy na štomje zajachu. 48lětny bě na nócnej honjeńcy zdźěla bjez swěcy jěł a njejapce borzdźił, zo by zražku z policajskim awtom prowokował. Na kóncu muž pěši ćěkaše. Helikopter policije jeho skónčnje na štomje sedźo wuhlada, sobujěducy chowaše so w kerku. Muž bě wopity.

Rebeluja přećiwo FUEN

wutora, 11. apryla 2023 spisane wot:

Młodźina europskich narodnych mjeńšin so doraznje wuprajiła

Oberwart. To bě mały skandal na hłownej zhromadźiznje MENS, młodźiny europskich narodnych skupin na jutrownym seminarje w awstriskim Oberwarće. Móžeš to runje jako zběžk a prowokaciju widźeć. Wšako wzda so młodźinska ­europska organizacija stajneho městna w prezidiju FUEN. Tak sćěhowachu delegowani młodostni ze 14 krajow namjetej Serbskeho młodźinskeho towarstwa Pawk, kotryž sej žadaše, zo měł nětčiši prezident MENS Andor Barabás so swojeho stajneho městna w prezidiju FUEN wzdać. Z tutym žadanjom su so Pawkojo hižo srjedź lońšeho nowembra na 41 sobustawskich młodźinskich organizacijow na zjawnosć wobroćili. Hłownje serbscy młodostni kritizuja, zo je prezident europskeho mjeńšinoweho młodźinskeho třěšneho zwjazka MENS to­horunja parlamentariski přistajeny w běrowje Loránta Vinczeho – prezidenta FUEN.

„Puć křiža“ sćěhowali

wutora, 11. apryla 2023 spisane wot:

Jerusalem (B/SN). Kaž kóžde lěto je tež lětsa syła putnikow z cyłeho swěta wulki pjatk w procesionje „puć křiža“ přez Via Dolorosa na horu Golgotu sćěhowała. Wječor předstajichu tam kładźenje ćěła Jězu Chrysta do rowa. Sobotu do ortodoksnych jutrow dožiwichu tysacy ludźi při Swjatym rowje ceremoniju swjateho wohenja a zaswěćenje jutrowneje swěcy.

Přesunjenje mocy

Washington (B/SN). Bamž Franciskus móže w přichodźe při pomjenowanju nowych biskopow konserwatiwne lěhwo w Biskopskej konferency USA na dobro dušepastyrskeho zastaranja wěriwych přesunyć. Tuchwilu je 46 procentow biskopow přiwisnik bamža. To móže so přichodnje ze 64 procentami nowych biskopow změnić.

Wěstota za rjadnikow

Vatikan (B/SN). Bamž Franciskus je rjadniske prawo wot 7. meje změnił, zo bychu nětko w běhu 30 a nic kaž dotal w běhu dźesać dnjow potrjecheni mužojo a žony móhli dźěłodawarjej znapřećiwić. Swjatemu wótcej je wažne, zo maja so prawa wosobow škitać a na přimě­rjene wašnje definować.

Abt w domjacym aresće

Starosća so płaćiznow dla

wutora, 11. apryla 2023 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). Hladajo na přichodnu sobotu, hdźež poslednje atomowe milinarnje w Němskej z milinoweje syće wotpinaja, warnuje Němska industrijna a wikowanska komora (DIHK) před nuzowym zastaranjom a stupacymi energijowymi płaćiznami. „Najebać niše płaćizny za płun su energijowe kóšty za wjetšinu zawodow Němskeje dale wysoke“, rjekny dźensa prezident DIHK Peter Adrian. Zdobom njeje Němska hišće ćeže zastaranskeje wěstoty přewinyła.

Pochody zdźěla znjewužiwali

Bonn/Kamjenica (dpa/SN). Na tradicionalnych jutrownych pochodach žadachu sej wobdźělnicy wójnu w Ukrainje zakónčić. Wjacore dźesaćtysacy ludźi wobdźělichu so wot štwórtka hač do wčera­wšeho na wjace hač 120 akcijach měroweho hibanja w Němskej. Tež we wjacorych městach w Sakskej so akcije přewjedźechu. W Kamjenicy sćěhowachu wčera sta ludźi namołwje zwjazka „Chemnitz steht auf“, kotremuž so prawicarskoekstremna strona Freie Sachsen přizamkny, na čož so kritisce zhladuje, dokelž tradicionalne pochody za swoje zajimy znjewužiwaja.

Wjele skóržbow dóšli

Wiesbaden/Berlin (dpa/SN). Najebać jězdźenku za dźewjeć eurow je loni mjenje ludźi z busami a železnicu jězdźiło hač w lěće 2019 do koronakrizy. Wosebje pandemija a trend k domjacemu dźěłu su ličby sobujěducych raznje znižili. Cyłkownje su w busach a železnicach w blisko- a dalokowobchadźe 2022 něhdźe 10,2 miliardźe pasažěrow zličili, 14 procentow mjenje hač w lěće do korony. Hladajo na lěto 2021 pak wučinja rozrost na wšě 29 procentow, kaž statistiski zarjad we Wiesbadenje zdźěli.

Jězdźenka za dźewjeć eurow bě loni w měsacach juniju, juliju a awgusće na předań a měješe ludźi z jara snadnej pła­ćiznu do zjawneho bliskowobchada wabić. W kotrej měrje je so tole radźiło, njehodźi so z ličbow statistiskeho zarjada mnohich faktorow dla jasnje wučitać. ­Jedyn zjaw přiwšěm napadnje: Bě-li třeći kwartal w lětach do korony stajnje tón z najmjenje hosćimi w linijowym bliskowobchadźe, bě to w lěće 2022 čas z najwjace pasažěrami.

To a tamne (11.04.23)

wutora, 11. apryla 2023 spisane wot:

Mjeztym hižo třeći raz je so 78lětna žona w USA do banki zadobyła. Kaž nowina The Kansas City Star nětko rozprawja, je ju policija po tym zajała. Minjenu srjedu bě wona maskěrowana do banki zastu­piła, za pjenjezami žadała a so pola při­stajeneje zamołwiła, dokelž je ju tak ­nastróžiła. Jako ju zastojnicy na parkowanišću lepichu, zwěsćichu, zo bě staruška trochu wjele alkohola piła. Po rozprawje nowiny bě 78lětna hižo raz w lětomaj 1977 a 2020 spytała banku wurubić. ­Hakle loni nazymu je na pruwowanje wusadźene chłostanje kónčiło.

Z přetwarjenym kófrom ze złotom w hódnoće 24 000 eurow je muž spytał do Indiskeje zapućować. Tak je wón dźěle kófra kaž na přikład šruby ze złota wuhotował, informowaše wčera indiska powěsćernja ANI. Cłownicy pak su wobšudnistwo pytnyli.

Macron a Xi so zetkałoj

štwórtk, 06. apryla 2023 spisane wot:

Peking (dpa/SN). Chinski statny a stronski šef Xi Jinping a francoski prezident Emmanuel Macron staj so dźensa w Pekingu zetkałoj. „Sym kruće přeswědčeny, zo móže China wažnu rólu při zdobyću měra přewzać“, rjekny Macron krótko do toho nowinarjam hladajo na wójnu w Ukrainje. Macron chcył tole w rozmołwach „diskutować a pohonjować“. Xi Jinping witaše francoskeho hosća w Pekingu z wojerskej ceremoniju. Na rozmołwach wobdźělić chcyše so tež prezidentka komisije EU Ursula von der Leyen.

Dalše protesty připowědźene

Paris (dpa/SN). W Francoskej su dźěłarnistwa dźensa znowa k stawkam přećiwo wjele diskutowanej rentowej reformje prezidenta Emmanuela Macrona namołwjeli. Na mjeztym jědnatym cyłokrajnym protestnym dnju ličachu zamołwići z něhdźe 800 000 wobdźělnikami. Nutřkowny minister Gérald Darmanin chcyše 11 500 policistow zasadźić, 4 200 z nich w Parisu. Spočatnje měrne protesty běchu so minjeny čas dale a bóle k na­mócnym rozestajenjam wuwili.

Wojacy w Pólskej zwučowali

Na Templowej horje w Jerusalemje je wčera a minjenu nóc znowa k namócnym zražkam mjez israelskimi wěstotnymi mocami a Palestinjanami dóšło. Po informacijach policije su něhdźe 350 ludźi zajeli. Policija liči hladajo na muslimski měsac posćenja ramadan z dalšimi namócnosćemi. Nimo toho su wčera tydźenja trajacy židowski swjedźeń pascha zahajili, kiž wopřija mjez druhim putnikowanje do Jerusalema. Tež křesćenjo hotuja so na jutrowne wobrjady. Foto: pa/AP/Mahmoud Illean

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND

Nowe poskitki knihow LND namakaće w lětušim wudaću Nowinkarja!

Nowinkar 2025