Dieselowy wjeršk kanclerki

póndźela, 03. decembera 2018 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). W krizy dieselowych awtow dla je so zwjazkowa kanclerka Angela Merkel (CDU) dźensa w swojim zarjedźe z wodźacymi zastupnikami komunalnych zwjazkow zetkała. Při tym dźěše hłownje wo zwoprawdźenje „hnydomneho programa za čisty powětr“. Srědki za program běchu před lětom na cyłu miliardu eurow zwyšili. Program ma komunam pomhać, naprawy na dobro čisteho powětra zwoprawdźić.

Wuradźuja wo přestajenju časa

Brüssel (dpa/SN). Wobchadni ministrojo EU su dźensa w Brüsselu wo móžnym skónčenju přestajenja časnikow w Europje wuradźowali. Při tym dyrbjachu hišće cyły rjad prašenjow rozrisać, kaž z kruha wobdźělnikow rěkaše. Hłowny problem je, zjednorić tuchwilu knježace dospołnje rozdźělne rjadowanja w Europje. Wobkedźbowarjo ličachu z wobćežnymi jednanjemi bjez spěšnych rozsudow abo samo dojednanjow.

Katar z OPEC wustupi

Katowice (dpa/SN). Přewodźane wot warnowanjow před masiwnym woćoplenjom zemje su dźensa w pólskich Katowicach 24. klimowy wjeršk UNO oficialnje zahajili. Zastupnicy nimale 200 statow chcedźa dwaj tydźenjej wo tym wuradźować, kak móhli jako historisce zastopnjowane wobzamknjenja Pariskeje klimoweje konferency z lěta 2015 z pomocu jasnych prawidłow a přepruwujomnych směrnicow zwoprawdźić. W Parisu běchu wobzamknyli woćoplenje zemje­ na najwjace dwaj, po móžnosći samo­ jenož na 1,5 stopnjow, wobmjezować. Dotal připrajene naprawy k redu­kowanju klimje škodźacych wotpłunow pak dawno njedosahaja. Po słowach fachowcow produkuje čłowjestwo dźensa telko škódnych płunow kaž nihdy do toho w stawiznach swěta.

„Čorna sobota‘“ protestow

póndźela, 03. decembera 2018 spisane wot:
Paris (dpa/SN). Namócnosće při demonstracijach tak mjenowanych „žołtych lacow“ w Parisu su chaotiske poměry za­winowali. Demonstranća běchu so sobotu z policistami rozestajeli, awta zapaleli a wobchody wurubjeli a wobškodźili. Po oficialnych informacijach so sto ludźi zrani. Policija je 372 demonstrantow zajała. Nawoda Pariskeje policija Michel Delpuech rěčeše wo „namocy, kotraž nima dotal runjeća“. W Francoskej rěča mjeztym wo „čornej soboće“. Bě to třeći kónc tydźenja za sobu, na kotrymž je protestna skupina „žołte lacy“ w kraju demonstrowała. Hněw ludźi měri so na planowane reformy a wysoke płaćizny bencina. Dźeń a raznišo protestuja pak tež přećiwo prezidentej Emmanuelej Macronej, kotrehož politika měri so po jich měnjenju přećiwo jednoremu ludej a na dobro bohatych. Macron je wčera městna namócnosćow wopytał a krawale zasudźił. Tak poby mjez druhim při triumfowych wrotach na spočatku promenady Champs-Élysées. Tam bě sobotu k wosebje ćežkim namócnosćam a wobškodźenjam dóšło.

Pomhajmy jim

póndźela, 03. decembera 2018 spisane wot:
Danojo w Němskej starosća so wo wobstaće štyrjoch šulow. Jako to čitach, bě jasne, zo dyrbimy čitarjow Serbskich Nowin wo tym informować. Prěnje, na čož myslach – tež dźakowano knize Křesćana Krawca „Sej statok stajili“ –, bě Chróšćan zběžk před nimale 20 lětami. Tehdy wojowachmy jenož wo jednu serbsku srjedźnu šulu, a smy bohužel podleželi. Mějachmy pak tójšto podpěraćelow po cyłym swěće! Nětko dźe wo štyri kubłanišća narodneje mjeńšiny! Zrudne wšak je, zo chce tamniši nošer sam, Danske šulske towarstwo, štyri kubłanišća financnych ćežow dla zawrěć. Wone rěza tuž na swójskich korjenjach. Wězo, my jako Serbja w naležnosći ničo rozsudźić njemóžemy, ale z protestowacymi so solidarizować a něšto z před 20 lětami dožiwjeneje podpěry wróćo dać pak móžemy, abo? Napi­sajće tuž swój protest pak z e-mailku na pak z listom na Dansk Skoleforening for Sydslesvig e.V.; Stuhrsallee 22; 24937 Flensburg. Pomhajmy jim! Janek Wowčer

To a tamne (03.12.18)

póndźela, 03. decembera 2018 spisane wot:

Dospołnje nimokuliło je so jězbne zwučowanje z awtom za młodu žonu w Rostocku. 24lětna za wodźidłom a sobujěducy 36lětny staj parkowanišćo před meblowej kupnicu jako zwučowanišćo wužiwałoj. Při tym zhubi žona, kotraž njeměješe žanu jězbnu dowolnosć, kontrolu nad awtom a zrazy z wotmachom do zachodneje hale kupnicy. Hakle po wjacorych metrach wosta awto stejo. Škoda wučinja wjacore dźesaćitysacy eurow.

Z chětro wjele alkoholom staj mužej swoje pušćenje z chorownje woswjećiłoj a dyrbještaj so na kóncu zaso do njeje nawroćić. Při busowym zastanišću w delnjosakskim Achimje so wonaj wopitaj tak wadźeštaj, zo dyrbješe policija zapřimnyć. Dokelž bě jedyn wosebje agresiwny, jeho sputaneho a do kliniki dowjezechu. Tež tamny, kiž bě so zwjezł, přińdźe zaso do chorownje.

Dokumentowane (30.11.18)

pjatk, 30. nowembera 2018 spisane wot:

Dokumentujemy prěnje wobzamknjenja Serbskeho sejma z konstituowaceho posedźenja 17. nowembra 2018.

Manifest Serbskeho sejma

My, zapósłancy prěnjeho Serbskeho parlamenta, Serbskeho sejma, nošeni wot lubosće a zamołwitosće za naš Serbski lud, wuznawamy so dźensa, na dnju konstituowaceje zhromadźizny Serbskeho sejma k slědowacym zakładam, na kotrychž chcemy swoju přichodnu dźěławosć wusměrić.

 Wuznawamy so k swobodniwemu demokratiskemu zakładnemu porjadej a tam zakótwjenym hódnotam čłowjeskeje dostojnosće, demokratije a prawnostatnosće.

 Wuznawamy so k Zakładnemi zakonjej Zwjazkoweje Republiki Němskeje a k wustawomaj zwjazkoweju krajow Sakskeje a Braniborskeje.

 Wuznawamy so k principomaj samopostajowanja a swójskeje zamołwitosće. Jako woleni zapósłancy wukonjamy swoje prawo na samopostajowanje a na swójsku zamołwitosć.

 Wuznawamy so k wotewrjenosći, zhromadnemu dźěłu a zapřijeću wšitkich demokratiskich mocow w našim prócowanju, identitu a prawa serbskeho ludu zachować a dale wutwarjeć.

Wjetšiny so njezměnili

pjatk, 30. nowembera 2018 spisane wot:

Wo wuwiću, kotrež je tež wutworjenju Serbskeho sejma polěkowało

Bengelstorff, Heiko z Wětošowa; Budyšin, Siegbert z Bórkowow; Cyžec, Sofija z Berlina; Čornak, Tomaš z Njebjelčic; Geppertowa, Carola z Mužakowa; Haensel, Christoph ze Sedlišća; Kluge, dr. Andreas z Drježdźan; Kosycowa, Stefanie z Wětošowa; Kosyk, Jan z Drježdźan; Kozel, Hajko ze Stróže; Krawc, dr. Měrćin z Hornjeho Wunjowa; Pawlik, Dirk z Myšyna; Pjacec, Jadwiga z Radebeula; Pjenk, Kito z Rownoho; Pjenkowa, Edith z Rownoho; Pólk, Alexander z Budyšina; Wjenk, Handrij z Rakec; Wjesela, Ignac z Chrósćic; Wjeselic, Hańžka z Lipska; Wornar, dr. Tomaš z Drježdźan; Wylem-Keł, Hanzo z Huštanja; Wylemowa, Sandra z Huštanja; Urbanowa, Ilona z Berlina; Zahrodnikowa, Aneta z Ćiska
Woni přisłušeja Serbskemu sejmej

Serbski sejm je so z konstituowanjom srjedź nowembra do dźěła dał. Z jeho pomjenowanja wuchadźacy narok, być parlament serbskeho ludu, pak njeje dotal spjelnjeny.

Z prěnim krajnym mytom za wusahowacy serbski rěčny angažement je braniborska kulturna ministerka dr. Martina Münch (SPD) Witaj-pěstowarnju „Mato Rizo“ ze Žylowa počesćiła. Kubłanišćo je takrjec kolebka Witaj-projekta za wozrodźenje serbšćiny. Tam zdokonjane dźěło je Braniborska na wosebite­ wašnje připóznała.

Bě to připad abo zaměrne planowanje? Nowe serbske myto kraja Braniborskeje prěnje, kotrež ma z basnikarku a wjelelětnej redaktorku Bramborskeho Casnika Minu Witkojc wuznamnu žonu za patronku. 28. meje wopominachmy jeje 125. po­smjertne narodniny. A na wu­znamjenjenske zarjadowanje su minjenu sobotu do Zakładneje a wyšeje šule „Mina­ Witkojc“ w jeje ródnych Bórkowach přeprosyli. Tu wo připadźe rěčeć njeje na městnje. Wjele bóle je spožčenje Myta Miny Witkojc skerje wosebity raz počesćowanja. „Smy mjenowu patronku našli, perfektnje hodźacu so k narokej myta“, wopisowaše to přisłušna minis­terka.

Požadarjo za załožbowu radu jasni

pjatk, 30. nowembera 2018 spisane wot:

Hač do spočatka nowembra bě móžno kandidatow za wólby noweje rady Załož­by za serbski lud namjetować. Hakle­ nětko pak znajmjeńša mjena hornjo­serbskich požadarjow předleža.

Budyšin/Choćebuz (SN/JaW). Jědnaće kandidatow je so na namołwu Zwjazkoweho předsydstwa Domowiny hač do 1. nowembra za wólby nowych čłonow rady Załožby za serbski lud a jich zastupjerjow přizjewiło. To zdźěli wčera Budyski zarjad Domowiny. Kaž zdźěli wólbny wuběrk Domowiny pod nawodom Křesćana Korjeńka, prócuja so wo mandat Hornich Serbow za wólbnu dobu wot 2019 do 2023 Katharina Jurkowa z Hórkow, dr. Lubina Malinkowa z Rakec, Marlis­ Młynkowa z Hórkow, Susann Šenkec­ z Großenwiehe/Store Vi, Bjarnat Cyž z Noweje Jaseńcy, Marko Dźisławk z Dobrošic, Robert Maćij z Hrubjelčic, Budyšenjo dr. Daniel Měrćink, Julian Nyča a Jakub Žur kaž tež dr. Jürgen Rühmann z Radeberga. Zwjazkowe předsydstwo Domowiny woli trěbnych štyrjoch hornjoserbskich załožbowych radźićelow a jich zastupjerjow na swojim přichodnym wuradźowanju 14. decembra w Chrósćicach.

Miliony dźěłaja za mało pjenjez

pjatk, 30. nowembera 2018 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). 4,2 milionaj ludźi dźěłatej połnje w tak mjenowanym snadnym mzdowym sektoru, kaž z wotmołwy zwjazkoweho knježerstwa na naprašowanje Lěwicy wuchadźa. Tute dźěłowe mocy zasłužeja mjenje hač dwě třećinje přerězneje mzdy, štož by 1 733 eurow brutto na wuchodźe a 2 226 eurow na zapadźe było. Porno tomu ma swójba Hartz IV z dwěmaj dźěsćomaj 2 144 eurow k dispoziciji. Lěwica rěči wo „hoberskej socialnej a politiskej rozbuchlinje“.

Wobornicy žadaja sej policiju

Mnichow (dpa/SN). Dźěłarnistwo wohnjowych woborow Němskeje žada sej škit policije za wobornikow, kotřiž maja silwester słužbu. Namóc přećiwo wobornikam dramatisce přiběra, rjekny šef dźěłarnistwa Siegfried Maier powěsćerni dpa. Ćežišći namócnosćow stej Berlin a Poruhrska. Tež w Bayerskej wobornikow z lózyskosćemi atakuja. Na wosebitych dnjach kaž silwester dyrbjało policajske awto wohnjowych wobornikow na městna zasadźenja přewodźeć.

Wyši popłatk za hladanje

nowostki LND