To a tamne (11.10.22)

wutora, 11. oktobera 2022 spisane wot:

Pře hłuboko do škleńcy pohladnył je muž w mecklenburgsko-předpomorskim Stralsundźe. Wón bě sej w měšćanskim busu tak kruće wusnył, zo njemóžeše šofer jeho wubudźić a dyrbješe policiju wołać. Do toho bě muž dwě hodźinje dołho spicy w busu sobu jěł. Zastojnicy móžachu jeho skónčnje wubudźić. Woni zwěsćichu 2,88 promilow alkohola. Nimo toho njeměješe wón žanu jězdźenku.

Pod wliwom drogow je nan w hornjobayerskim Raublingenje z awtom swojeho syna wozył, za kotrymž policija pytaše. Zastojnikam bě njewěsty jězbny stil muža napadnył. 43lětny muž přizna, zo je do jězby marihuanu brał. Na zadnjej ławce ležeše 22lětny syn, přećiwo kotremuž předležeše wukaz zajeća, dokelž bě 2020 tohorunja pod wliwom drogow z awtom jěł. Wobaj móžeštaj so z hnydomnym płaćenjom pokuty zajeću wuwinyć.

Naležny apel bamža

póndźela, 10. oktobera 2022 spisane wot:

Vatikan (B/SN). Město njedźelneho wułožowanja ewangelija na Pětrowym naměsće je bamž Franciskus naležnje k skónčenju wójny w Ukrainje namołwjał. Wobroćiwši so direktnje na Wladimira Putina žadaše sej zakónčenje „spirale namocy a smjerće“. Wolodymyra Zelenskeho wón prošeše, zo by „za chutne měrowe namjety“ wotewrjeny był. Bamž raznje před nuklearnej eskalaciju warnowaše.

Pakt z młodymi ekonomami

Assisi (B/SN). Bamž Franciskus je na zetkanju z młodymi ekonomami a přede­wzaćelemi, čłonami iniciatiwy „The Economy of Francesco“, dojednanje za sprawniše, naslědniše a inkluziwniše hospodarstwo přichoda podpisał. Nimo toho namołwi jich k wustupej z fosilnych paliwow: „Ja liču z wami! Njewostajće nas na pokoj a budźće nam z přikładom!“

Sport bjez profita

10 000 ludźi za AfD na dróze

póndźela, 10. oktobera 2022 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). Něhdźe 10 000 ludźi je po informacijach policije sobotu w Berlinje po namołwje AfD přećiwo politice zwjazkoweho knježerstwa na dróhu šło. Samsnu ličbu mjenuje rěčnik strony, kotryž bě po wšej Němskej k demonstraciji ­pod hesłom „Wjace energijoweje wěstoty a škita před inflaciju – naš kraj najprjedy“ wabiła. Na přećiwnych demonstracijach wobdźěli so 1 400 ludźi. Předsyda strony Tino Chrupalla žadaše sej zběhnjenje sankcijow přećiwo Ruskej.

Angela Merkel počesćena

Genf (dpa/SN). Bywšu zwjazkowu kanclerku Angelu Merkel su dźensa z wu­znamnym Nansenowym mytom pomocneho skutka UNHCR na dobro ­ćěkancow počesćili. Organizacija hód­noći tak rólu Merkel na wjeršku krizy ­syriskich ćěkancow dla. „Merkel je 2015 wulku moralisku a politisku zmužitosć dopokazała, jako wjace hač milionje ­ćěkancow při přežiwjenju a nowonatwarje pomhaše“, organizacija zdźěli. Wu­znamjenjenje je zwjazane z mytom 152 000 eurow.

Ruska bliži so Bachmutej

Ćežke detonacije w Kijewje

póndźela, 10. oktobera 2022 spisane wot:
Kijew (dpa/SN). W centrumje ukrainskeje stolicy Kijewa je dźensa rano k ćežkim detonacijam dóšło. Wyši měšćanosta ­Witalij Kličko rěčeše napřećo powěsćerni dpa wo wjacorych rozbuchnjenjach. Na­drobnosće rano hišće njepředležachu. Do toho bě městopředsyda ruskeje wěstotneje rady Dmitrij Mjedwjedew Ukrainje z wjeću za rozbuchnjenje na strategisce wažnym mosće na Krim hrozył. Detonacija bě móst minjenu sobotu střasła a ćežko wobškodźiła. Ruski prezident Wladimir Putin rěčeše wo „terorowym atentaće“ a wobwinowaše ukrainsku tajnu słužbu SBU. Centrala SBU leži w centrumje Kijewa. Mjedwjedew bě wčera připowědźił, zo chcył „teroristow zničić“. 19 kilometrow dołhi móst mjez ruskim teritorijom a Krimu běchu 2014 wote­wrěli. Při detonaciji su po informacijach Moskwy tři wosoby žiwjenje přisadźili.

Prezident dobył

póndźela, 10. oktobera 2022 spisane wot:

Wien (dpa/SN). Alexander van der Bellen wostanje po dotalnym hamtskim wuslědku prezident Awstriskeje. 78lětny je po informacijach nutřkowneho minis­terstwa při wčerawšich wólbach zwjazkoweho prezidenta 54,6 procentow hłosow zdobył a wostanje tak na dalše šěsć lět na čole kraja. Na druhim městnje slěduje kandidat prawicarskeje FPÖ Walter Rosenkranz z 19,1 procentom.

Hamstki wuslědk njewobkedźbuje hišće něhdźe 800 000 listowych wólbnych lisćikow. Tule pak njewočakuja po wobličenjach sćelaka ORF žane rozsudne změny wjace. Listowe wólbne podłožki chcychu dźensa wuličić. Wólbne wobdźělenje wučinješe něhdźe 65 procentow.

CDU z historiskej wólbnej poražku

póndźela, 10. oktobera 2022 spisane wot:

Hannover (dpa/SN). Historiska poražka CDU při wólbach Delnjosakskeho krajneho sejma zwisuje po słowach politologi Nilsa Bandelowa ze zmylkami we wólbnym boju. „CDU njeje swoju rólu namakała“, rjekny profesor politiskich wědomosćow Braunschweigskeje Techniskeje uniwersity powěsćerni dpa. „Woprašowanja su wunjesli, zo je wjetšina ludźi z dźěłom krajneho knježerstwa spokojom, a to je knježerstwo SPD.“ Načolny kandidat CDU Bernd Althusmann je hišće wčera wječor wšě zastojnstwa złožił.

Po dotalnym wuslědku wuličenja je SPD 33,4 procenty hłosow dóstała (2017: 36,9). CDU dyrbi z 28,1 procentom najšpatniši wuslědk minjenych 60 lět na wědomje brać (2017: 33,6). Zeleni porno ­tomu móžachu so jasnje na 14,5 procentow polěpšić (2017: 8,7). Tež AfD měješe sylny přirost a dósta 10,9 procentow (2017: 6,2). FDP zwrěšći ze 4,7 procentami na pjećprocentowskej mjezy (2017: 7,5) runje tak kaž Lěwica z 2,7 procen­tami (2017: 4,6). Ministerski prezident wostanje Stephan Weil (SPD).

To a tamne (10.10.22)

póndźela, 10. oktobera 2022 spisane wot:

Najćeši kirbs Europy přińdźe znowa ­z Italskeje. Při wčerawšim napřemowaženju w Ludwigsburgu je so dobyćer lońšeho wubědźowanja a mějićel swětoweho rekorda Stefano Cutrupi z 1 100,5 kilogramow ćežkim kirbsom jasnje přesadźił. „Najćeši konkurent“ bě Iwan Horde z Nižozemskeje ze swojim 891,5 kilogramow ćežkim kirbsom. Na wubědźowanju wobdźělichu so plahowarjo z wjacorych krajow. Cutrupi bě hižo loni z 1 226 kilogramow ćežkim eksemplarom dobył.

Njeprošeny to suweněr: Wosrjedź nocy je 32lětneho Mnichowčana skorpion kałnył. Prawdźepodobnje bě sej muž eksotiske zwěrjo z USA sobu přiwjezł, hdźež bě ze swojej přećelku stanował. Po nawróće je zwěrjo twochnyło a so w bydlenju schowało. Muž móžeše skorpiona ze škleńcu popadnyć a nuzowe ćisło wołać. Jeho dowjezechu do chorownje.

Žony w Němskej nješkitane

pjatk, 07. oktobera 2022 spisane wot:

Straßbourg (dpa/SN). Europska rada je w Němskej wulke njedostatki nastupajo škit holcow a žonow před na splah ­wu­směrjenej namocy zwěsćiła. Wšelake ­wuwića su drje pozitiwne, gremij fachowcow za bój přećiwo namocy přećiwo žonam a domjacej namocy w prěnjej rozprawje wo Němskej zwěsća. Na druhim boku su škitne domy za žony a poradźowarnje jara wšelako rozdźělene. We wjesnych kónčinach je lědma namakaš.

Pólska k pokuće zasudźena

Straßbourg (dpa/SN). Europske sudnistwo za čłowjeske prawa je Pólsku w zwisku z planowanym přepodaćom jateho do Chiny k pokuće zasudźiło. Muž je njetrjebawšo dołho w jatbje. Jemu hrozy w Chinje chłostanske jednanje z krjudowanjom a druhimi formami namocy, sudnicy dźensa wozjewichu. Muža běchu 2017 telekomunikaciskeho jebanstwa dla w Pólskej zajeli. China sej žada, zo jateho přepodadźa. Pólska je dotal wšitke próstwy muža wo pušćenje wotpokazała.

Wjetšina ludźi pesimistiska

W Choćebuzu zajutřišu njedźelu rozsudźa, štó budźe nowy wyši měšćanosta. Demokratiske strony a towarstwa podpěruja ­kandidata SPD Tobiasa Schicka (naprawo), tule na njedawnym wólbnobojowym zarjadowanju z braniborskim ministerskim prezidentom Dietmarom Woidku (SPD). Přećiwo Schickej nastupi kandidat AfD Lars Schieske. Foto: Michael Helbig

Zelenskyj spodźiwanje zbudźił

pjatk, 07. oktobera 2022 spisane wot:

Moskwa/New York (dpa/SN). Krjeml je wuprajenja ukrainskeho prezidenta Wolodymyra Zelenskeho do směra na NATO nastupajo móžne prewentiwne nadpady na Rusku raznje zasudźił. „Słowa Zelenskeho njejsu ničo druhe hač namołwa do Třećeje swětoweje wójny z njepředwidźomnymi surowymi sćěhami“, rjekny rěčnik Krjemla Dmitrij Pjeskow w Mo­skwje. Tež ruske wonkowne ministerstwo kritizuje wuprajenja Zelenskeho raznje. Zelenskyj bě sej do toho při narěči před awstralskim institutom Lowy žadał, zo měła NATO zasadźenju ruskich atomowych bróni zadźěwać, w nuzy z prewentiwnymi nadpadami. Rěčnik Zelenskeho na to potwjerdźi, zo su prezidenta wopak zrozumili. Po słowach Pjeskowa USA a Wulka Britaniska postupowanje Kijewa postajatej. Krajej stej tuž tež za wuprajenja Zelenskeho zamołwitej.

Rěčnica wonkowneho ministerstwa Marija Sacharowa twjerdźeše, zo chce zapad atomowu wójnu naškarać. „Kóždy čłowjek na tutym planeće dyrbi spóznać, zo je so z brónjemi naklumpana a njestabilna marioneta Zelenskyj do monstera přeměniła, z kotrehož rukami móžeš ­cyły planet zničić.“

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND