Realny wobwjert

póndźela, 17. oktobera 2022 spisane wot:
Pragmatisce postupować, so wobstejnosćam tež krótkodobnje přiměrjeć, do kisałeho jabłuka kusnyć (dyrbjeć) – tak a po-dobnje so knježace strony rady a často wusprawnjeja, njejsu-li (zaso raz) kmane, wólbne přilubjenja spjelnić. Potom rěča wo „realnej politice“, štož na přikład wo­znamjenja, zo hodźa so křesćanske hódnoty pola CDU lědma hižo spóznawać, zo socialne aspekty za SPD skerje podrjadowanu rólu hraja abo zo FDP liberalizm chětro ekskluziwnje wukładuje. Za Zelenych w zamołwitej poziciji na zwjazkowej runinje je knježić wospjet z dosć twjerdym worjechom. Pacifizma so tele dny runje tak wzdawaja kaž něhdy konsensoweho ćežišća wotstronjenja jadroweje energije. Tajkele kompromisy wšak dźěło w kóždej koaliciji charakterizuja. Přiwšěm hrozy strach, zo tež na dalšu a drje najwažnišu temu zabudu. Je na času, zo nastupajo klimowu katastrofu rjap pokazaja a zo njewostawaja w tym zwisku wot kachlicy pječeni. Bosćan Nawka

Dale mjenje mzdy

póndźela, 17. oktobera 2022 spisane wot:
Berlin (dpa/SN). Wjace hač 71 procentow fachowych mocow we wuchodnej Němskej zasłuža mjenje hač zapadoněmske fachowe mocy w přerězku. Cyłkownje potrjechi to 1,59 milionow fachowcow w nowych zwjazkowych krajach. Tole wuchadźa z wotmołwy zwjazkoweho knježerstwa na naprašowanje zapósłanca AfD Renéja Springera. Wjace hač tře­ćina fachowych mocow we wuchodźe (38 procentow) zasłuža nimo toho mjenje hač pomocnicy w zapadnej Němskej. Pomocne dźěła su jednore dźěła, kotrež nježadaja sej formalne powołanske wotzamknjenje. Ličby złožuja so na infor­macije Zwjazkoweje agentury za dźěło. Springer widźi w tym hłownu přičinu „njespokojnosće z etablěrowanymi stronami na wuchodźe“.

To a tamne (17.10.22)

póndźela, 17. oktobera 2022 spisane wot:

Wosebity poćah k britiskej kralownje ­Elizabeth II. měješe figura dźěćacych knihow „Paddington Bear“. K 70. róčnicy jeje krónowanja smědźeše bar za mjeztym jara woblubowany animěrowany film do palasta přińć. Po smjerći kralowny połožichu žarowacy nimo kwětkow tež wjace hač 1 000 barikow a Paddingtonow před Buckinghamskim palastom. Tute budu so dźěćacej pomocnej organizaciji darić.

Njeznaći skućićeljo su w Mnichowje muža přelesćili a jemu 40 000 eurow z awta kradnyli. Kaž policija zdźěli, bě 67lětny pjenjezy pjatk na bance wotzběhnył a tute w nachribjetniku transportował. Jako so do awta sydny, klepaštej njeznatej ­wosobje wo wokno a jeho na na zemi ­ležace pjećeurowske bankowki skedźbni­štej. Při tym jedna z wosobow nachri­bjetnik pokradny. Mužej to pak hakle po něšto mjeńšinach jězby napadny.

Ruske rakety na Charkiw

pjatk, 14. oktobera 2022 spisane wot:

Charkiw (dpa/SN). We wuchodoukrainskim Charkiwje su wjacore ruske rakety rozbuchnyli. Zamołwići rěča wo znajmjeńša dwěmaj detonacijomaj. W dźělach města je na to milina wupadnyła. Wo mortwych abo zranjenych spočatnje žane informacije njepředležachu. Tež we wokolnych kónčinach města je k rozbuchnjenjam dóšło. Ukrainske medije maja nadpady za wjećbu Ruskeje za wobtřělenje ruskeho města Bjelgoroda.

Wuradźuja wo migraciji

Luxemburg (dpa/SN). Nutřkowni minis­trojo čłonskich krajow EU su dźensa w Luxemburgu wo tym wuradźowali, kak móhli wóndano zaso jasnje přiběracu ličbu migrantow po tak mjenowanej Balkanskej čarje wobmjezować. Zwjazkowa nutřkowna ministerka Nancy Faeser (SPD) bě připowědźiła, zo chcyła ličbu njedowolenych zapućowanjow redukować. Agentura EU za škit mjezow Frontex bě w septembru 19 160 njeregularnych zapućowanjow registrowała.

Wuběrk sej Trumpa skazał

Kóšty energije w srjedźišću

pjatk, 14. oktobera 2022 spisane wot:
Drježdźany (dpa/SN). W zwadźe wo wysoke kóšty energije a wo móžnej pomocy kraja je w Sakskim krajnym sejmje k raznej debaće dóšło. Na wot AfD zwołanym wurjadnym posedźenju SPD jako koaliciski partner swójske statne knježerstwo nadběhowaše. Frakciski šef SPD Dirk Panter wumjetowaše knježerstwu, zo njeje kmane, swójski program zdźěłać. Knježerstwo město toho zamołwitosć druhim přisuwa a na rozsudy z Berlina čaka. Tež frakciska předsydka Zelenych Franziska Schubert swoje žadanja za swójskim programom za bój přećiwo ­krizy potwjerdźi. Hewak hrozy Sakskej „hospodarski, towaršnostny a politiski bankrot“. AfD sej žada, kóždej domjacnosći pomoc tysac eurow wupłaćić.

Zeleni pytaja za wotmołwami

pjatk, 14. oktobera 2022 spisane wot:
Bonn (dpa/SN). Zeleni su so dźensa w sewjerorynsko-westfalskim Bonnje k swojemu zwjazkowemu zjězdej zešli. Zarjadowanje z něhdźe 800 delegatami a tysac hosćimi steji pod hesłom „Hdyž naš swět do prašenja stajeja: Wotmołwy.“ Za Zelenych je to prěni prezencny zjězd po třoch lětach. Wobkedźbowarjo wočakuja kontrowersnu debatu wo energijowej politice. Hospodarski minister Robert Habeck (Zeleni) namjetuje, energijoweje krizy dla dwě jadrowej milinarni w Němskej hišće něšto měsacow dale dźěłać dać a hakle w nalěću wotpinyć. Žadanja FDP, jadrowe milinarnje zasadnje dale wužiwać, Zeleni wotpokazuja. Jutře chcedźa wo wěstotnej politice wuradźować, njedźelu ma škit klimy w srjedźišću stać.

Ludźo přeja sej wjace diplomatije

pjatk, 14. oktobera 2022 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). Wulki dźěl wobydlerjow Němskeje přeje sej sylniše diplomatiske prócowanja zwjazkoweho knježerstwa k skónčenju wójny Ruskeje přećiwo Ukrainje. W aktualnym přepytowanju sćelaka ARD wupraja so 26 procentow ludźi za to, zo měła so Němska sylnišo wo skónčenje konflikta prócować, dalšich 34 procentow wotmołwi ze „skerje“ na tute prašenje, byrnjež Ukraina kompromisam napřećo Ruskej přihłosować dyrbjała. Mjez přiwisnikami AfD, Lěwicy a FDP je něhdźe 40 procentow „na kóždy pad“ za sylniše diplomatiske prócowanja zwjazkoweho knježerstwa. Přiwisnicy druhich stronow su w tymle prašenju zdźeržliwiši, dokelž boja so njelěpšinow za Ukrainu.

Snadna wjetšina ludźi je po tutym woprašowanju za to, z Ruskeje ćeknjenych muži přiwzać, kiž so wojerskej słužbje spjećuja. Cyłkownje 54 procentow wšěch 1 307 woprašanych by tole witało, 35 procentow je přećiwo tomu. Najwjace přiwisnikow ma tónle namjet mjez Zelenymi (79 procentow), najmjenje pola AfD: 57 procentow je přećiwo tomu.

Mjenje płuna přetrjebali

pjatk, 14. oktobera 2022 spisane wot:
Bonn (dpa/SN). Prěnje wuspěchi při lutowanju su widźomne: Domjacnosće a małe firmy přetrjebachu minjene tydźenje jasnje mjenje płuna loni w samsnym času. Wob dźeń su přerěznje 571 gigawattowych hodźin přetrjebali a tak 29 procentow mjenje hač samsne kalenderske tydźenje mjez 2018 a 2021, zdźěli zwjazkowa syćowa agentura wčera w Bonnje. Při tym njejsu 40 000 wjetšich přetrjebarjow, kaž wulke industrijne firmy, wobkedźbowali. Šef agentury Klaus Müller ma poměrnje miłe wjedro za hłownu přičinu snadneje přetrjeby. Woprawdźe bě temperatura z 11,4 stopnjemi minjeny tydźeń wyša hač přerězna ćopłota zašłych štyrjoch lět. Najebać to je sej Müller wěsty, zo ludźo wědomje mjenje płuna přetrjebuja. „Hdyž zhromadnje – byrnjež zaso zymnišo było – znajmjeńša 20 procentow płuna zalutujemy, derje přez zymu přińdźemy. To wot nas wšitkich wotwisuje.“ Müller hižo dlěši čas na ludźi apeluje, swójsku přetrjebu płuna pruwować a po móžnosći tak mało kaž móžno přetrjebać. Pokiwy k lutowanju poskića tež hospodarske ministerstwo na swojej internetnej stronje.

To a tamne (14.10.22)

pjatk, 14. oktobera 2022 spisane wot:

Wotpohladnje do płota zrazył je 57lětny ze swojim awtom w vogtlandskim Reichenbachu. Muž přizjewi so pola policije a twjerdźeše, zo je njeznaty jeho awto wobškodźił. Jako zastojnicy dojědźechu, zhonichu wot swědkow, zo je 57lětny we wokomiku zražki sam za wodźidłom sedźał. Na to narěčany muž to skónčnje přizna. Test alkohola wunjese 1,72 promilow. Nětko dyrbi so wón nimo alkohola tež wudawanja chłostajomneho njeskutka dla zamołwić. Čehodla bě muž wotpohladnje do płota zajěł, njeje znate.

Wjace hač štyri promile alkohola je šofer wosoboweho awta njedaloko Stuttgarta w kreji měł. Po informacijach policije bě wój „jara razantnje a bjez swěcy“ po puću. Do toho bě so žona 51lětneho dohladała, jako tón pjany do awta zalěze. Policisća jeho zadźeržachu a sćazachu jězbnu dowolnosć. Muža wočakuje chłostanje.

NATO wo hroženjach rěčała

štwórtk, 13. oktobera 2022 spisane wot:

Brüssel (dpa/SN). Zakitowanscy minis­trojo čłonskich krajow NATO su dźensa w Brüsselu wo tym wuradźowali, kak měli z hroženjom ruskeho prezidenta Wladimira Putina wobchadźeć, zo chcył we wójnje přećiwo Ukrainje tež atomowe brónje zasadźić. Při zetkanju tak mjenowaneje nuklearneje planowanskeje skupiny wuradźowachu wo atomowej brónjowej strategiji NATO a wo modernizowanju aktualneje infrastruktury.

Wo wolóženjach wuradźowali

Berlin (dpa/SN). Energijoweje krizy jako sćěha ruskeho nadpada na Ukrainu dla je zwjazkowy sejm dźensa wo móžnych wolóženjach na dobro mało zasłužacych a rentnarjow wuradźował. Na dnjowym porjedźe stejachu wuradźowanja wo planowanym wobydlerskim pjenjezu, reformje bydlenskeho pjenjeza a energijowej pawšali za rentnarjow. Z wobydlerskim pjenjezom chcedźa popłatk Hartz IV w dźensnišej formje wotstronić a narunać.

Zwjazk lěkarjow za nahubnik

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND