Měrowy apel

póndźela, 07. nowembera 2022 spisane wot:

Rom (B/SN). Na mjezynarodnym modlerskim zetkanju nawodow nabožinow Sant’Egidio je 3 000 ludźi žadanje wo měr schwaliło. „Měr je swjaty, wójna njesmě so nihdy nanihdy swjata stać.“ Bamž wuzběhny, zo su wukřiki ludźi wuraz bolo­sće wójny a stracha před ato­marnym zakročenjom. Wón njemóže kónc wójnow přikazać, ma pak swjate prawo sej měr žadać a so słyšeć.

Knježny zapřijeć

Köln/Kürten (B/SN). Rjadniske knježny měli do reformowych debatow zapřijate być. Benediktinka Emmanuela Kohlhaas měni: „Smy wobrotniwiše hač wulka cyrkej. W našim konkretnym zhromadnym žiwjenju storčimy zašo na bytostne temy.“ Jako přikład mjenuje wona wustupy z cyrkwje. W aktualnej debaće su knježny njeparujomne.

Swjaty Franciskus

Vatikan (B/SN) „Hdyž sym so za mjeno Franciskus rozsudźił, wědźach, zo poćahuju so na swjateho, kotryž je tak popularny“, zwěsći bamž Franciskus na zetkanju z přisłušnikami klóštrow franciskanow, kotřiž přihotuja 800. posmjertniny swj. Franciskusa w lěće 2026. Franciskus słuša k najznaćišim swjatym w katolskej cyrkwi.

Modlić so za Pelosi

Zrěčenju přihłosowali

póndźela, 07. nowembera 2022 spisane wot:

Hannover (dpa/SN). Něhdźe měsac po wólbach krajneho sejma w Delnjej Sakskej podpisaja SPD a Zeleni dźensa w Hannoveru koaliciske zrěčenje přichodneho krajneho knježerstwa. Kónc tydźenja bě baza wobeju stronow wujednanemu koaliciskemu zrěčenju na wosebitymaj stronskimaj zjězdomaj přihłosowała. Jutře ma so Stephan Weil (SPD) w sejmje znowa jako ministerski prezident wobkrućić.

Płun w Němskej wudobywać

Schkeuditz (dpa/SN). Sakska CDU sadźa k zawěsćenju energijoweho zastaranja w Němskej na atomowe milinarnje a wudobywanje płuna w Němskej. Na krajnym stronskim zjězdźe w Schkeuditzu wobzamkny unija zawčerawšim namjet, w kotrymž dalše wobhospodarjenje atomowych milinarnjow podpěruje. Sakska CDU chce so za wudobywanje němskich składow płuna zasadźeć. „Jako brunicowy kraj wotpowědne ćeže lětdźesatki dołho znjesechmy, ­nětko tole płun nastupajo tež wot druhich zwjazkowych krajow wočakujemy“, sakski ministerski prezident Michael Kretschmer (CDU) wuzběhny. Dotalne wotpokazanje fra­ckinga je jenož ideologiskeho razu.

Industrija wjace produkowała

Z napominanskej stražu su w Berlinje wčera na kolesowarku spominali, kotraž bě štwórtk po ćežkim wobchadnym njezbožu z nakładnym awtom zemrěła. 44lětna bě so tydźenja na Zwjazkowej aleji žiwjenjastrašnje zraniła. Njezbožo je po cyłej Němskej diskusiju wubudźiło. Wosebite jězdźidło, kotrež měješe pomhać zranjenu pod nakładnym awtom wuswobodźić, steješe na zatykanej měšćanskej awtodróze, hdźež bě runočasnje akcija aktiwistow „Poslednjeje generacije“. ▶ Mój wid Foto: dpa/Paul Zinken

Klimowa konferenca zahajena

póndźela, 07. nowembera 2022 spisane wot:

Šarm el-Šejch (dpa/SN). W Egyptowskej su wčera swětowu klimowu konferencu COP27 zahajili. Hladajo na minjene a tuchwilne klimowe podawki w Pakistanje, Africe, dźělach Europy a w Americe ­dyrbjeli na nje reagować. „Njezmějemy žanych dobyćerjow“, wuzběhny egyptowski wonkowny minister Samih Šukri na zahajenju konferency wčera w Šarm el-Šejchu.

Zwjazkowa wonkowna ministerka ­Annalena Baerbock (Zeleni) podšmórny, zo je wažne sćoplenje zemje wobmjezować. „Čłowjestwo měri so na sćoplenje nad 2,5 stopjenjow, štož změje zahubne wuskutki na naše žiwjenje“, wona wu­zběhny. Swět ma „wšitke trěbne instrumenty k dispoziciji, zo móhli sćoplenje na 1,5 stopjenjow wobmjezować“.

W Šarm el-Šejchu při Čerwjenym morju wuradźuja zastupjerjo nimale 200 statow dwaj tydźenjej wo tym, kak hodźał so bój přećiwo sćoplenju zemje ­zesylnić. Je wulki čas, kaž z wčera předstajeneje rozprawy Swětoweje wjedro­weje organizacije (WMO) wuchadźa.

Hranica je překročena

póndźela, 07. nowembera 2022 spisane wot:
Přeco zaso dóńdźe w Berlinje k njezbožam z kolesowarjemi. Tola najmłódši pad dźensa tydźenja je trochu hinaši. Klimowi demonstranća běchu wobchad na měšćanskej awtodróze nachwilnje blokowali. Wuchowanske mocy, kotrež běchu na městnje njezboža nuznje trěbne, stejachu na zatykanej dróze. Tuž dyrbjachu pomocnicy za druhimi móžnosćemi pytać, zo bychu 44lětnu ćežko zranjenu kolesowarku pod nakładnym awtom wuswobodźili. Hač měješe to wuskutki na strowotny staw kolesowarki njeje hišće jasne. Mjeztym pak je žona zemrěła. Mje njezadźiwa, zo je pad w Berlinje po cyłej Němskej kedźbnosć wubudźił. Jelizo protestowacy ludźi wohrožeja, je kóžda hranica legitimneho protesta překročena. Wšo to nima hižo ničo z demokratiskim rozestajenjom činić. K njezbožam abo nuzowym padam, hdźež je spěšna pomoc trěbna, stajnje zaso dóńdźe. To měło protestowacym wědome być a tuž měli tež z konsekwencami ličić. Bianka Šeferowa

Ličba dojězdźowarjow dźeń a wjetša

póndźela, 07. nowembera 2022 spisane wot:

Podstupim (dpa/SN). W Braniborskej je wšědnje nimale 1,17 milionow dojězdźowarjow po puću. To wuchadźa z ličbow portala „Pendleratlas.de“, do kotrehož dodawaja mjez druhim daty Zwjazkoweho statistiskeho zarjada. Ličby dojězdźowarjow w zwjazkowym kraju su potajkim loni porno předchadźacemu lětu zaso chětro přiběrali. Najwjac dojězdźowarjow registrowachu statistikarjo w krajnej stolicy Podstupimje, do kotrejež wšědnje něhdźe 124 000 ludźi přichadźa.

Přiwšěm je tež wjele ludźi, kiž z Podstupima druhdźe na dźěło jězdźa. Tak maja mnozy wobydlerjo města swoje dźěłowe městno w Berlinje. Snadny podźěl jězdźi samo hač do Hamburga na dźěło.

Korona wosłabja

póndźela, 07. nowembera 2022 spisane wot:

Freiburg (dpa/SN). Po słowach Freiburgskeho medicinarja Haja Grundmanna nima koronapandemija hižo telko mocy. „Njetrjebamy so nětko hižo tak na kedźbu brać kaž před 33 měsacami, jako mějachmy wirusowu infekciju, za kotruž njebě swětowe wobydlerstwo scyła imune“, wuswětli fachowc minjeny pjatk w dźeniku „Badische Zeitung“.

To a tamne (07.11.22)

póndźela, 07. nowembera 2022 spisane wot:

W Japanskej bu policist dla delikta přećiwo druhemu zastojnikej zajaty. Kaž japanske medije dźensa wozjewichu, je wobchadny policist za čas słužby priwatne awto kolegi pokradnył a wikowarjej předał. Wěstotna kamera bě to připadnje natočiła, tak zo móžachu pad rozrisać.

Pjany muž je w sewjerohessenskim Eschwege starušku w jeje bydlenju chětro nastróžił. Tak njebě 34lětny na dompuću zawčerawšim rano swójski dom spóznał. Dokelž swój kluč njenamaka, rozbi wón škleńcu durjow bydlenja, hdźež 78lětna žona sama bydli. Tuta poćerpi šok a sej přiwšěm zwaži zadobywarja narěčeć, jako chcyše so pola njeje lehnyć. Muž ma nětko z chłostanskim jednanjom kaženja ­domjaceho měra dla ličić.

Scholz wopyta Chinu

pjatk, 04. nowembera 2022 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). Šef frakcije SPD w zwjazkowym sejmje Rolf Mützenich je dźensnišu jězbu zwjazkoweho kanclera Olafa Scholza (SPD) do Chiny zakitował. Minjene měsacy staj Scholz a chinski statny šef Xi Jinping wjacekróć přez widejo rěčałoj. Nětko pak bě direktna wuměna trěbna, předewšěm hladajo na rusku wójnu přećiwo Ukrainje.

Za sankcije so zasadźić

Berlin (dpa/SN). Generalny sekretar FDP Bijan Djir-Sarai je zwjazkowu wonkownu ministerku Annalenu Baerbock (Zeleni) namołwjał, so sylnišo za sankcije přećiwo Iranej zasadźeć. Za iransku rewoluciju je wažne, kak so wukraj zadźerži, rjekny Djir-Sarai dźensa w rańšim magacinje sćelaka ZDF. Trěbne su na wosoby so poćahowace sankcije přećiwo wjednistwu kraja. ­Wobydlerjo njeměli sankcije začuwać. Po­łoženje w Iranje je dźensa tema na zet­kanju wonkownych ministrow G7 w Münsteru.

Žada sej wjace podpěry Zwjazka

Bamž Franciskus přebywa tele dny w Bahrainje. Kral kraja Hamad bin Isa Al Khalifa narěči bamža na posedźenju „Bahrain ­Forum for Dialogue“ ze zajimom sćěhuje. Bamž Franciskus je hišće hač do njedźele w kraju. K zazběhej wopyta w golfowym ­staće je sej wón česćownosć čłowjeskich prawow a sprawne dźěłowe wuměnjenja žadał. Hłowa katolskeje cyrkwje narěča temy, kotrež su w kralestwje a druhich statach nad Persiskim golfom kritiskeho razu. Foto: pa/AP/Hussein Malla

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND