Před Capitolom we Washingtonje su ludźo wčera přećiwo prezidentej USA Donaldej Trumpej a toho poradźowarjej Elonej ­Muskej demonstrowali. Wobaj běštaj bjezposrědnje po nastupje Trumpa za prezidenta zarjad USA za mjezynarodne wuwiće ­rozpušćiłoj a sobudźěłaćerjow pušćiłoj. Globalne wuskutki njejsu ani hišće wotwidźomne. Foto: dpa/J. Scott Applewhite

Rentowu starobu zwyšić!

štwórtk, 06. februara 2025 spisane wot:
Berlin (dpa/SN). Nimale dwaj tydźenjej do wólbow zwjazkoweho sejma žadaja sej dźěłodawarjo Němskeje zwyšenje rentoweje staroby w kraju. „We wólbnych programach a we wólbnym boju so socialne systemy lědma jewja“, rjekny prezident zwjazka dźěłodawarjow Rainer Dulger powěsćerni dpa. Trěbny je stabilny zakład dochodow rentoweho zawěsćenja. „Tohodla trjebamy dynamizowanje rentoweje staroby“, Dulger rjekny. W zašłosći běchu dźěłodawarjo z tajkimi žadanjemi stajnje zaso razne reakcije zbudźili. Po tuchwilnych zakonjach rentowu starobu hač do 2031 poněčim na 67 lět zwyša. Dulger žada sej dalše powabki, zo bychu ludźo tež jako rentnarjo dlěje dźěłali a tak rentowy system podpěrowali.

BSW: 100 eurow wjace w měsacu

štwórtk, 06. februara 2025 spisane wot:
Berlin (dpa/SN). Zwjazk Sahry Wagenknecht přilubja ludźom w padźe wólbneho dobyća přerěznje sto eurow měsačneho wolóženja přez dawkowe a socialne reformy. „100 eurow w móšni – to by tež konjunkturny program za Němsku był“, rěka w nowym pjećdypkowym programje BSW k wólbam zwjazkoweho sejma. Migracija ze swojimi problemami drje ludźi dale zaběra, rjekny załožerka strony Sahra Wagenkecht. „Je pak hišće wjele druhich temow, wo kotrychž dyrbimy we wólbnym boju tohorunja rěčeć.“ Strona wojuje při tuchwilnych wuslědkach woprašowanjow z něhdźe pjeć procentami přihłosowanja wo zaćah do zwjazkoweho sejma. Plan wobsahuje zwjetša dawno znate žadanja BSW.

Gazu „dobrowólnje“ wuludnić

štwórtk, 06. februara 2025 spisane wot:

Tel Aviv (dpa/SN). Israelski zakitowanski minister Israel Katz je wójsku kraja přikazał, přihotować plan k „dobrowólnemu wupućowanju“ Palestinjanow z Gazaskeho pasma. Plan je sćěh namjeta prezidenta USA Donalda Trumpa, dwaj milionaj Palestinjanow z pobrjóžneho pasma přesydlić. Prezident USA bě w přitomnosći israelskeho ministerskeho ­prezidenta Benjamina Netanjahuwa wozjewił, zo chcyli USA Gazaske pasmo „přewzać“ a na derje so wuwiwacu „rivieru Bliskeho wuchoda“ přetwarić. Po woli Trumpa měli wobydlerjo Gazaskeho pasma zničenu kónčinu wopušćić a so w susodnych arabskich krajach zasydlić.

Wuprajenja su mjezynarodnu kritiku zbudźili. Na to je knježerstwo plany złahodniło. Wonkowny minister USA Marco Rubio rjekny, zo njeje plan njepřećelski, ale zo bě „wulkomyslny poskitk“ pre­zidenta. Zaměr je, pobrjóžnu kónčinu ­natwarić, zo móhli tam zaso ludźo bydlić, wón rjekny. Wokomiknje wšak to móžno njeje. Minister Katz je „chrobły plan“ Trumpa mjeztym jara witał.

Merz wostawa njepowalny

štwórtk, 06. februara 2025 spisane wot:

Předsyda CDU a kanclerski kandidat unije swoju politiku zakituje

Berlin (dpa/SN). Kanclerski kandidat CDU/CSU Friedrich Merz wostawa hladajo na trajace demonstracije přećiwo zhromadnemu wothłosowanju unije z AfD k přiwótřenju migraciskeje politiki njepowalny. „Bjeru to jara chutnje. Tola jako poslednja zbywaca ludowa strona njedamy so wot demonstrantow z našeho puća zwjesć“, rjekny předsyda CDU nowinarjam. Přemóžace wjetšina wobydlerjow Němskeje ma kurs unije za prawy, je sej wón wěsty.

Merza kritizuja, dokelž je minjeny tydźeń w zwjazkowym sejmje akceptował, zo dóstanje jeho pjeć dypkow wobsahowacy naćisk z pomocu AfD wjetšinu hłosow. Minjeny pjatk bě naćisk najebać přihłosowanje AfD zwrěšćił, dokelž njeběchu so mnozy zapósłancy unije a FDP na wothłosowanju wobdźělili.

Rozsud njezadźiwa

štwórtk, 06. februara 2025 spisane wot:
Ći jedni wyskaja, dokelž je so industri­jowe stejnišćo w Zhorjelcu zachowało, tamni pak wotkiwnu. Hižo wjacore lěta dyrbjachu sobudźěłaćerjo twornje njewěstosć a njeznjesliwu ćahańcu znjesć. Stejnišći Zhorjelca a tež Budyšina wo­spjet na hračkach steještej. Z tarifowym zrěčenjom přichoda spytachu zamołwići naposledk twornje Alstom na wuchodźe Němskeje wuchować. Jedna z přičinow za wukonliwe industrijne stejnišća je bjezdwěla dobra infrastruktura. Po­darmo wojowachu zastupjerjo hospodarstwa a politiki wo elektrifikaciju ­železniskeje čary mjez Drježdźanami a Zhorjelcom, štož je wažne wuměnjenje za zasydlenje industrije w Hornjej Łužicy. Prawdźepodobnje drje tole za brónjenski koncern KNDS wažnu rolu njehraje. Za producenta ćahow pak ćim bóle. A tohodla njezadźiwa, zo so koncern twornje w Zhorjelcu wzda. Nadźijomnje zawodej w Budyšinje podobny wusud njekiwa. Bianka Šeferowa

To a tamne (06.02.25)

štwórtk, 06. februara 2025 spisane wot:

Januar 2025 bě po klimowej rozprawje najćopliši, kotryž su hdy naměrili. Globalna temperatura wučinješe 13,23 stopnjow a tak 1,75 stopnjow nad niwowom doindustrijneho časa, zdźěla słužba za klimowu změnu programa EU Copernicus w britiskim Readingu. „Januar bě dalši překwapjacy měsac a z rekordnymi temperaturami pokročuje, kotrež minjene lěta wobkedźbujemy“, zdźěli rěčnica centruma. Daty zběrali běchu satelity, łódźe, lětadła a wjedrarnje po wšěm swěće.

Ličba wobchadnych haćenjow na awtodróhach Němskeje je znowa přiběrała. W swojej bilancy za lěto 2024 naliči ADAC cyłkownje 516 000 haćenjow, 12 000 wjace hač lěto do toho. Haćenja trajachu cyłkownje 448 000 hodźin a so na 859 000 kilometrach rozpřestrěwachu. To je puć hač na měsačk a zaso wróćo. Hłowna přičina je přiběraca ličba awtow.

Smochćicy (CS/SN). Nowe lěto je so w Smochčanskim kubłanišću swjateho Bena nawodnistwo změniło. Tola nic jenož to. Kubłanišćo so znowa orientuje, štož so tež w funkciji nawodnistwa wotbłyšćuje. Hač do 31. decembra je Sebastian Kieslich jako rektor skutkował. W přichodźe tam žanoho rektora wjace nimaja. Nowa šefina mjenuje so „jednaćelka za hotelowy management“. Sybille Richards, kotraž je we Wulkim Wjelkowje wotrostła, nadawk přewza. Wčera ju biskop Drježdźansko-Mišnjanskeho biskopstwa Heinrich Timmerevers witaše. Wón skedźbni na wužadanja, kotrež ma Sybile Richards zmištrować. Přetož kaž wšudźe ma tež katolska cyrkej z wyšimi kóštami wojować.

Scholz chce z CDU/CSU dźěłać

srjeda, 05. februara 2025 spisane wot:

Marl (dpa/SN). Zwjazkowy kancler Olaf Scholz (SPD) tež po wjele diskutowanych naćiskach unije k migraciskej politice w zwjazkowym sejmje zhromadne dźěło z CDU a CSU po wólbach 23. februara njewuzamkuje. Jeho zasadne stejišćo stajnje bě: „Žane zhromadne dźěło z AfD“, rjekny Scholz na zarjadowanju wólbneho boja w Poruhrskej. Wšitko druhe je móžne, byrnjež tež druhdy ćežke a komplikowane było, tak Scholz. Wo tym rozsudźić pak chcedźa po wólbach.

Wjace nadpadow na strony

Berlin (dpa/SN). Wot nadpadow na čłonow a běrowy politiskich stron běchu Zeleni loni najbóle potrjecheni. Tole wuchadźa z wotmołwy zwjazkoweho nutřkowneho ministerstwa na naprašowanje frakcije AfD w zwjazkowym sejmje. Cyłkownje su nadpady 2024 po dotalnym ­ličenju najwyši staw minjenych šěsć lět docpěli. Zličili su loni 635 padow, na přikład wobškodźenja stronskich twarjenjow. 3 964 zastupnikow stron bě wot namocy a ranjenjow potrjechenych.

Prěni jeći do Guantánamo

Ze swěčkami wopominaja ludźo w šwedskim měsće Örebro wopory třěleńcy, při kotrejž wčera jědnaće ludźi zemrě. Mjez ­mortwymi je tež skućićel, policija zdźěla. Pozadki njeskutka w kubłanskim centrumje za dorosćenych dotal hišće njeznaja. ­Policija politiski abo teroristiski njeskutk wuzamkuje. Skućićel je drje sam jednał. Foto: dpa/Sergej Grits

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND