Rěče wšelakoreje klasy

srjeda, 18. septembera 2019 spisane wot:
Druhdy maš zaćišć, zo so ćeže, z kotrymiž ma so mjeńšina na nacionalnej runinje bědźić, w mjezynarodnym konteksće tróšku zhubja. Štož aktualne zastupowanje němskeje awtorskeje towaršnosće za hudźbne twórby GEMA nastupa je to bohužel hinak wokoło. Njebě dotal žadyn problem, twórby jako serbske přizjewić. Runje přiměrjenje mjezynarodnemu standardej je k tomu wjedło, zo to hižo njeń­dźe. Zaběrajo so z pozadkom so hišće bóle dźiwaš: swětowa organizacija za normowanje je hakle spočatk 2000tych lět zdźělenje rěčow do prěnjeje, druheje a třećeje ligi zawjedła. Po zdaću, dokelž bě pomału přewjele rěčow a dotalne koděrowanje hižo njedosahace. Kóždu rěč wězo do „Champions League“ njezapřijimuja, jenož „najwjetše“. Što to dyrbi? Što je to do runoprawnosće? Zo mjeńšinowe rěče bywšich zapadnych kolonialistiskich krajow k najwažnišim słušeja, je rjenje za nje. Objektiwita je něšto druhe. Cordula Ratajczakowa

Historiske fota wo kwasowanju

srjeda, 18. septembera 2019 spisane wot:
W Slepjanskim Serbskim kulturnym centrumje móža sej wopytowarjo domu wustajeńcu z historiskimi fotografijemi serbskich kwasow w Slepjanskej wosadźe wobhladać. Na iniciatiwu akterow kaž Stephanie Bierholdtec (naprawo) su wobydlerjo swójske kwasne wobrazy, tež swojich staršich, dźědow a wowkow za wustajeńcu přewostajili. Wolfgang Kotissek je něhdźe 150 zapodatych fotografijow digitalnje wobdźěłał a za přehladku přihotował. Dokelž pak njejsu móhli wšitke w běhu dweju lětdźesatkow nazběrane fota do njeje zapřijeć, móža sej je zajimcy we wuležacymaj fotowymaj albumomaj wobhladać. Foto: Jost Schmidtchen

Pisajće nam!

srjeda, 18. septembera 2019 spisane wot:
Lětsa zhladujemy na 30. róčnicu powalenja murje a tak na towaršnostny přewrót w Němskej. Kóždy je chětro napjaty čas hinak dožiwił. Napisajće nam tuž swoje dopomnjenki, kak sće wy, lubi čitarjo, přewrótowy čas dožiwili a posrědkujće je nam. Zawěsće namakaće tež hišće historiske foto, kotrež so k tomu hodźi. Pósćelće nam wšitko za wozjewjenje hač do 1. oktobra pak postalisce na: Serbske Nowiny, Sukelnska 27 (Tuchmacherstr. 27), 02625 Budyšin pak elektronisce na: . Jako hesło podajće prošu „Róčnica“. Wutrobny dźak! Redakcija Serbskich Nowin

Čerwjena armeja wuchodnu Pólsku wobsadźiła

wutora, 17. septembera 2019 spisane wot:

Po 17 dnjach wójny před 80 lětami mjez Němskej a Pólskej bě hitlerske wójsko jara daloko do susodneho kraja postupiło. Wójskowa skupina Sewjer z 22 diwizijemi, předewšěm jeje tankowa armeja pod komandom generala Heinza Guderiana, nadběhowaše z Narańšeje Pruskeje a bě za dwaj dnjej nimale cyłu pólsku Zapadnu Prusku wobsadźiła. Dalše armeje Wehrmachty wjedźechu ofensiwu z wuchodneje Braniborskeje (nětčiši kraj Lubsko) na wuchod. Wójskowa skupina Juh ze 36 diwizijemi so ze Šleskeje a z čěskich Sudetow na pólsku stolicu měrješe. Njehladajo na rjekowske wobaranje pólskich wojakow docpěchu jeje tanki hižo 8. septembra wokolinu Waršawy a zjednoćichu so wuchodnje stolicy z tankowej armeju Guderiana. Nad rěku Bzuru a sewjernje Łódźe howrjachu krawne boje. Fašisća běchu tamniše so zakitowace diwizije přećiwnika rozbili, a něhdźe 170 000 pólskich bojownikow přińdźe do wójnskeje jatby. Pólske knježerstwo ćekny hižo 6. septembra ze stolicy, 16. samsneho měsaca z kraja do Rumunskeje a wottam dale do Francoskeje a Londona.

Serbska protyka 2020 předleži

wutora, 17. septembera 2019 spisane wot:
Budyšin (SN). W srjedźišću runje wušłeje Serbskeje protyki 2020 steji Njeswačidło. Tak předstaja Handrij Wirth stawizny wsy, Arnd Lehmann tamniši domizniski muzej, Lubina Malinkowa žiwjenje tule skutkowaceho Jurja Mjenja a Franc Šěn basniske spočatki rodźeneho Njeswačana Jana Hajncy. Ale tež druhich awtorow a temow poskići redaktor Pětr Šołta w zešiwku. Mjez druhim pisa Toni Bruk wo Słowjenjach w Italskej, Šćěpan Ričel wo wotprawišćach w Hornjej Łužicy a Měrćin Ptasiński wo pólskich přiwěrkach.

Móžemy něšto změnić

wutora, 17. septembera 2019 spisane wot:
Lětsa změjemy, jeli so poradźi, nazymskej koncertaj wjac. To zawěsće jenož mje njezwjesela. Za hišće rjeńše mam, zo je Załožba za serbski lud za nje nowej městnosći našła. Ale nic jenož załožba so prócuje. Ně, mamy mjez nami hišće entuziastow, kotřiž so za tradicionalne zarjadowanja zasadźeja a je zdźěla tež sami organizuja a samo bywše městnosće koncertowanja zaso aktiwizuja. Wulkotnje! Runje na koncerty w Malešanskim „Wódnym mužu“ mam dobre dopomnjenki, jako tam před lětami z muskim chórom Delany wustupich a program připowědźach. Tehdy bě žurla tam a tež na druhich městnach, hdźež bě koncertny rjad z hosćom połna. Zo tomu dźensa wšudźe wjac tak njeje, je realita a njemóžemy to hižo prěč. Kóždy z nas pak móže na tym něšto změnić. Koncerty wšak su žiwe z wopytowarstwa. Tuž wopytajmy je a wopokazujmy akteram tak swoju česćownosć před jich čestnohamtskim dźěłom. Janek Wowčer

Wěnuje so tež načasnym temam

pjatk, 13. septembera 2019 spisane wot:
Premjeru publikacije „kaskady kaskaden“ Maje Nageloweje je wčera w Budyskej Smolerjec kniharni něhdźe 30 ludźi dožiwiło. Rodźena Budyšanka Nagelowa (srjedźa) předstaji ju z Jörgom Sperlingom (naprawo), kotrehož teksty nowostka nimo tych serbskeje basnicy Róže Domašcyneje wobsahuje. Kniha je njedawno w Ludowym nakładnistwje Domowina­ wušła a wobswětla tworjenje minjenych lětdźesatkow wuměłče ze serbskimi korjenjemi, wěnowaceje so tež načasnym a mytiskim temam. Zdobom rysuje wuměłstwowe wuwiće na zakładźe wjacorych stow grafikow, akwarelow a mólbow, kotrež je Sperling sobu wupytał. Foto: SN/Hanka Šěnec

Zejmuju kłobuk

pjatk, 13. septembera 2019 spisane wot:
Serbske lěto w Liberecu, to klinči chětro njespektakularne. Pohladaš-li pak dokładnišo a wobhoniš-li so za pozadkami projekta, ći huba zdźěla wočinjena wostanje. Nimale tydźensce planuja jedne zarjadowanje ze serbskej tematiku – přednošk, koncert, wustajeńca abo podobne a jednanja za dalše zarjadowanja w Liberecu hišće běža – to je hoberski pensum, kotryž je sej tamniše towarstwo Societas Amicuum Liberec předewzało. A wšitko tohodla, zo bychu Češa wokoło Libereca wjac wo nas Serbach zhonili. Zejmuju kłobuk před telko zahoritosću za naš lud. Zdobom wuprajam swój kompliment. Wšako towarstwo projekt nimale cyłotnje ze swójskich srědkow financuje. Jeničce mały dźěl zaručeja Załožba za serbski lud, turistiski zwjazk a wokrjes Liberec kaž tež sponsorojo. Fonds euroregiona Nysa bě wšak hižo wučerpany. Tajkej zapal a entuziazm bych sej časćišo tež pola nas we Łužicy přał. Janek Wowčer

Podobnje, kaž pozaby so nimale sto lět na namrěwstwo drje wot nikoho njedocpějomneho ženija Johanna Sebastiana Bacha, zaběra so hudźbny swět hakle zaso wot 1960tych lět minjeneho lětstotka z kompozitoriskim tworjenjom 1898 zemrěteje Clary Schumann. Dźensa spominamy na jeje 200. narodniny.

Znata wosta Clara Schumann jako wirtuozna pianistka, kotraž je swoje připosłucharstwo we wšěch te­hdyšich europskich hudźbnych metropolach zahorjała. Druzy pak widźachu w njej bóle horco lubowanu mandźelsku Roberta Schumanna a widźachu w mandźelstwje perfektne partnerske zhro­madźenstwo. Něhdźe 500 listow, kotrež wulku mjezsobnu lubosć wobswědčeja, je zdźeržanych.

Wo knihach a kniharni (13.09.19)

pjatk, 13. septembera 2019 spisane wot:

Bórze so wona zaso do łužiskich domow dóstanje – Serbska protyka. A tak drje so wosebje lubowarjo šlagroweje nocy wjesela, dokal so aktualne wudaće měri, mjenujcy do Njeswačidła. Hornjołužiskej wsy z baroknym hrodom a sławnym parkom wěnuja so wšelacy awtorojo, kotrychž je hibićiwy redaktor Pětr Šołta zaso k pisanju pohnuć móhł.

nowostki LND