Filmy w třikrajowym róžku

pjatk, 11. septembera 2020 spisane wot:

Dohromady něhdźe 60 hrajnych, do­ku­mentarnych a krótkofilmow wubědźuje so we wobłuku 17. filmoweho festi­wala Nysa (NFF) – lětsa jako tak mjenowaneje „wild edition“ – wo po­žadane „Rybički Nysy“. Wobłukowy program swjatka wopřijima dwě produkciji ­ze serbskim podźělom.

Pišćelowu knihu předstajił

pjatk, 11. septembera 2020 spisane wot:
Rukopisna pišćelowa kniha „Spěwawa Jězußowa Wincza“ z pjera Michała Jana Wałdy (1721–1794) steješe předwčerawšim w Budyskim Serbskim muzeju w srjedźišću zarjadowanja Kofej w třoch. Alexander Pólk (stejo) je horstce zajimcow wuznam ­knihi rozłožił. Dohromady wopřijima wona 659 kěrlušow, z toho pjeć wot Wałdy ­samoho spisanych, něhdźe 100 přełoženych z Drježdźanskich a šleskich katolskich spěwarskich a 80 ze serbskich ewangelskich spěwarskich. Foto: SN/Hanka Šěnec

Wo knihach a kniharni (11.09.20)

pjatk, 11. septembera 2020 spisane wot:

Wjetšina z nas je so wočerstwjena a z wjelemi dožiwjenjemi z lěćneho dowola ­nawróćiła. W nakładnistwje přihotujemy tuchwilu literarnu nazymu. Wuměnjenja njejsu ­lětsa optimalne, ale z tym njejsmy w kulturnym wobłuku sami. Tohodla spyta­my to najlěpšě z toho sčinić. Knihi, kotrež smy w běhu lěta zdźěłali a wudali, maja swój puć ke kupcam-čitarjam namakać. Što na nas wšěch čaka?

Kniha „Worklecy něhdy a dźensa“ budźe zajutřišim, njedźelu, we Worklečanskej sportowej hali předstajena. Tón abo tamny ma ju cyle wěsće hižo doma na polcy stejo. Njech sej přiwšěm do Worklec do­jědźe, zo by na wuwjedźenja Bena Wałdy a Eckharda Kliemanna słuchał. Snano zhoniće tola hišće něšto, štož w nowo­wudaću njesteji. Městnow je we wulkej sportowej hali dosć, tak zo móžemy wšitke předpisy hygieny dodźeržeć. Prěnje zarjadowanje započnje so w 16 hodź., druhe we 18.30 hodź.

Wob dźeń sydom serbskich sadow

štwórtk, 10. septembera 2020 spisane wot:

Interview z jednaćelom LND Symanon Pětrom Cyžom po sto dnjach w zastojnstwje

Mjeztym tři měsacy je so jednaćel LND Syman Pětr Cyž do nawod­nistwa nakładnistwa zanurił. Cordu­la Ratajczakowa je so z 42lětnym, kiž bě zastojnstwo w juniju přewzał, rozmołwjała.

Knježo Cyžo, spočatnje njejsće so jeno z wěcnym stawom zawoda zeznajomił, ale tež rozmołwy ze wšitkimi sobudźěłaćerjemi wjedł. Što je Was najbóle překwapiło?

Choćebuz (AK/SN). Na něhdźe 50 zarjadowanjow wabi lětuši Łužiski festiwal pod hłownym hesłom „Europa – Kultura – Jutře.“ wot 25. septembra do 16. oktobra. Planowane su nimo koncertow po wšej Łužicy tež dźiwadłowe předstajenja, přednoški a filozofiske rozmołwy. Nošer swjatka je Zhorjelska kulturnoserwisowa towaršnosć, patronaj staj ministerskaj prezidentaj Braniborskeje a Sakskeje Diet­mar Woidke (SPD) a Michael Kretsch­mer (CDU). Festiwal financuja ze spěchowanskich srědkow Zwjazka. Za loni a lětsa maja za njón něhdźe štyri miliony eurow k dispoziciji. Wot klětušeho chcedźa jón ze srědkow zakonja wo skrućenju struktury kaž tež ze spěchowanjom Braniborskeje a Sakskeje financować.

Město Budyšin zastupuje mnohe města cyłeje Němskeje a Europy. Z dźesać­dźělnej dokumentaciju je so filmowcam sćelaka Arte něšto jónkrótne radźiło­. Wo tym běchu sej přitomni na so­botnej premjerje w Budyskim NSLDź přezjedni. Po předstajenju prěnje­ju dźělow serije su Budyšenjo teamej prašenja stajeli.

Budyšin (CS/SN). Poł lěta su filmowcy někotrych Budyšanow přewodźeli, zo bychu­ pytnyli, kak wobydlerjo mysla a kak z napřećiwnymi politiskimi mě­njenjemi našeho časa wobchadźeja. „Doku­mentacija měšćansku towaršnosć adek­watnje wotbłyšćuje“, bě jednohłósny facit wječora. Někotři připosłucharjo su sej mjeztym wšitke dźesać filmow dokumentacije wobhladali. Wšako su hižo wot spočatka septembra w me­dia­tece Arte přistupne. Jara chwalili su sej koncept, so komentara wzdać a prota­go­nistow samych za sebje rěčeć dać. Tak móže sej přihladowar sam wobraz tworić. A wobraz Budyšanam tyje. Nawodnica archiwneho zwjazka Grit Richter-Laugwitz mjez druhim chwaleše, zo je dokumentacija bjez hódnoćenja a tež bjez klišejow wuńdźe.

Dźenik Jurja Kocha wušoł

póndźela, 07. septembera 2020 spisane wot:
Budyšin (SN). Nalěto 1996 bě so Jurij Koch rozsudźił dźenik pisać. W srjedźišću wobkedźbowanjow steji dramatiski bój łužiskeje wsy přećiwo wotbagrowanju. Nětko je jeho kniha „Gruben-Rand-Notizen“ w LND wušła. W njej dokumentuje poslednje lěta Rogowa, spřećiwjenje wobydlerjow hrožacemu přesydlenju a to, kak dyrbjachu so naposledk kłonić. Při wšej chutnosći temy­ pisa Koch na zabawne wašnje. Zasunjene su literarne teksty awtora, mjez druhim dotal njewozjewjeny fragment romana.

Finisaža 14. mjezynarodneje rězbarskeje dźěłarnički w Miłočanskej skale je něhdźe 200 zajimcow přiwabiła. Mjez dohromady dźesać wuměłcami, kotřiž su hosćom wčera swoje w minjenymaj tydźenjomaj nastate twórby předstajili, bě tež Rumen ­Dimitrow. Předewšěm zornowc wobdźěłacy bołharski rězbar bě mjeztym štwórty raz na dźěłarničce. Foto: Feliks Haza

Tójšto ludźi je wčera w Čornochołmčanskim Krabatowym młynje kermušny kulturny kofej dožiwiło. Wo kulturny program ­postaraštej so Złokomorowska přaza a swing-kapała Kula Bula, kotraž hudźeše tež serbske štučki. Popołdnjo wuhotowała bě ­župa Delnja Łužica hromadźe ze Złokomorowskej Domowinskej skupinu. Foto: Gernot Menzel

Na žurli Wojerowskeho hrodu bu wčera nowa wosebita wustajeńca Załožby sakskich wopomnišćow/wopomnišća Pirna Sonnenstein wotewrjena. Pod hesłom „Pozabyte wopory NS-eutanazije“ pokazuje přehladka na zakładźe biografijow wosudy ludźi za čas­ nacionalsocializma. Informacije su w němskej a pólskej rěči podate a rysuja žiwjenje zbrašenych a psychisce chorych ludźi. Mnohe žony běchu tehdy tohodla nuzowali so sterilizować dać. W lětach 1940 do 1945 su w Šleskej 2 500 ludźi chorosćow dla zamor­dowali. Wjele lět njebě rěč wo złóstnistwach. Załožba chce předewšěm młodej generaciji dimensije tychle złóstnistwow sposrědkować, referent dr. Boris Böhm ze załožby wujasni. Wustajeńca je hač do 15. nowembra přistupna. Foto: Silke Richter

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND