Prěni raz Dny serbskeje kultury
11. hodownika před 50 lětami zahajichu so w NDR prěnje Dny serbskeje kultury, a to w Neubrandenburgskim wobwodźe. Ministerstwo za kulturu bě je zarjadowało, a jeho sektorownik za serbsku kulturu Jan Kósk zestaja tehdy program zhromadnje z Domowinu a dalšimi serbskimi institucijemi kaž SLA, Ludowym nakładnistwom Domowina (LND) a Domom za serbske ludowe wuměłstwo (DSLW). Ze stron ministerstwa kultury bě 1. naměstnik ministra, statny sekretar dr. Dieter Heinze, cyłkownje za Dny serbskeje kultury zamołwity.
Wo knihach a kniharni (11.12.20)
Nětko tež my ju za sobu mamy – našu prěnju nakładnisku knižnu online-premjeru. Njeje drje to žana sensacija w času, hdyž su słužbne konferency, uniwersitne seminary a awtorske čitanja před wobrazowku uzus a samo trěbne. A přiwšěm bě to nowosć za serbski knižny swět a wěsty test, kak našich potencielnych čitarjow, dźensa dźeń bóle rozbrojenych po swěće, docpějemy. Zo tworješe runje antologija „Susodźa“ naš digitalny zazběh, njech je připad, ale po mojim zdaću derje trjecheny. Wotdoma móžachmy přez woknješko-wobrazowku přihladować a słuchać, što wědźeštaj nam Měrana Cušcyna a Pětr Dźisławk wo swojich (drje fiktiwnych) susodach powědać. Hdyž bě dobra hodźinka nimo, sym změrowany swój ličak hasnył z wěstym začućom, zo bě to wuspěch za nakładnistwo a za knihu.
Krabat ju hižo njepušći
Mać Krabatoweho młyna Gertrud Wincarjowa swjeći wosomdźesaćiny
Jara čiłe a stajnje na dobro wšěch w Čornym Chołmcu wusměrjene, takle bych skutkowanje wjesnjanki Gertrud Wincarjoweje jako jeje bratrowča zjimała.
Sy-li tam prózdninske dźěćo abo kónctydźenski hósć, w Čornym Chołmcu so stajnje něšto stawa!
Wšudźe – wšojedne hač w prodrustwje, we wjesnym zhromadźenstwje jako wjesnjanostka a pozdźišo wjesna předstejićerka – je wona swoje slědy zawostajiła. A za wjeršk móžemy zwoprawdźenje jeje wizije wo Čornochołmčanskim Krabatowym młynje měć.
Ale wšitko po rjedźe: Po tym zo bě so 1959 na bratra našeho nana Maksa Wincarja wudała, je moja nětčiša ćeta z nim tež do Čorneho Chołmca šła a so tam zasydliła. Swójbje narodźištaj so synaj Karl-Heinz a Klaus. Na Čornochołmčanskim statoku bydlachu pola wowki a dźěda samozrozumliwje wjacore generacije pod jednej třěchu. Nimo dźěła w prodrustwje je ćeta Gertrud hišće dalokostudij na agrarnu inženjerku wuspěšnje zmištrowała. Prjedy hač bu 1978 za wjesnjanostku wuzwolena, bě wona rólniska brigaděrka we wsy.
Wirtuelne durje do cyłeje Europy wotewrěli
Wjace hač połsta ludźi je so wčera wječor na prěnjej wirtuelnej knižnej premjerje Ludoweho nakładnistwa Domowina wobdźěliło – z Budyšina, Lipska, ze serbskich wsow, z Italskeje a Finskeje. Předstajili su antologiju „Susodźa“.
Budyšin (SN/CoR). Z adwentnym hudźbnym postrowom Serbskeho ludoweho ansambla zahajichu wčera online-zarjadowanje. „Wjeselimy so, zo móžemy čitanje, tež hdyž na tróšku njezwučene wašnje, znowa přewjesć“, witaše jednaćel LDN Syman Pětr Cyž hosći premjery a dźakowaše so wosebje wudawaćelce antologije Ingrid Juršikowej. Wona bě teksty 22 awtorow – nowych kaž tež hižo zemrětych – na temu „susodźa“ wupytała, zestajała a so tež wo to starała, zo nowe nastanu, rjekny lektor LND Pětr Thiemann w swojich zawodnych słowach.
Hłowni fašistiscy złóstnicy před sudnistwom 2. dźěl
W Nürnbergu wotmě so wot 14. nazymnika 1945 hač do 1. winowca 1946 proces Mjezynarodneho wojerskeho sudnistwa aliěrowacych dobyćerskich mocow Druheje swětoweje wójny. 24 wobskorženym złóstnikam přisłušachu prěni wicekancler hitlerskeho knjejstwa Franz von Papen (strona Zentrum), reichski społnomócnjeny za zasadźenje dźěłaćerjow Fritz Sauckel, awstriski jurist a reichski minister Artur Seyß-Inquart, minister za wobrónjenje a municiju Albert Speer a radijowy komentator Wulkoněmskeho sćelaka Hans Fritzsche. Wobskorženy bu tež Baldur von Schirach, wjednik Hitlerskeje młodźiny a bohot Wiena. Wón měješe serbske korjenje, kotrež pak zasakle zaprěwaše. Jeho předchadnik, uniwersitny profesor Bohuchwał Benedikt von Šěrach (1743–1804), bu wot rakusko-němskeje kejžorki Marije Theresije do zemjanstwa pozběhnjeny. Pětr Šěrach (1656–1722), syn bura z Křidoła pola Kamjenca, bě farar w Chrjebi a prěni z wulkeje Šěrachec dynastije serbskich duchownych a wědomostnikow.
Za žrom noweho wuchodneho wědomja pytałoj
Budyšin (SN/bn). „Wuchodne wědomje – Čehodla so popřewrótowe dźěći z wuchodom rozestajeja a što to za němsku jednotu rěka“ je titul lětsa w nakładnistwje Piper wušłeje knihi Berlinskeje žurnalistki Valerie Schönian. A tón tworješe zdobom hesło štwórteho zarjadowanja rjadu Budyskeho Kamjentneho domu „Žro pudla“. Strowotniskich postajenjow dla su zarjadowanja wčera ryzy digitalnje wuhotowali.
Festiwal „Łužica 2021“ wotprajeny
Budyšin/Chrósćicy/Hochoza (SN/JaW). Planowany XIV. mjezynarodny folklorny festiwal „Łužica“ klětu njebudźe. To je wčera Domowinski přihotowanski wuběrk festiwala wobzamknył, zdźěli hišće wječor nowinski rěčnik serbskeho třěšneho zwjazka Marcel Brauman.
Jako přičinu wotprajenja wulkoswjatka, kotryž chcychu wot 22. do 25. julija 2021 w Hornjej a Delnjej Łužicy přewjesć, mjenuje předsyda přihotowanskeho wuběrka a jednaćel Domowiny Marko Kowar přiwótřace so połoženje koronawirusa dla.
Knihownju Helmuta Jenča přewzali
Budyšin (AB/SN). Lětsa 22. meje je Budyski sorabist dr. Helmut Jenč 84lětny zemrěł. Wón bě wjele lět wědomostny sobudźěłaćer w rěčespytnym wotrjedźe Instituta za serbski ludospyt/Serbskeho instituta, posledni čas jako wotrjadnik. Přewodnik při slědźerskim dźěle je wědomostnikej fachowa literatura. Njedźiwa tuž, zo měješe dr. Jenč nahladnu priwatnu knihownju z tójšto publikacijemi k rěčespytnym prašenjam. Swójbni njeboćičkeho přewostajichu tutu knižnu zběrku Serbskej centralnej bibliotece w Serbskim instituće, kotraž je dar rady a z dźakom přiwzała. Z Jenčoweje zběrki wobchowa Serbska centralna biblioteka wosebje tajku literaturu, kotraž so do jeje profila hodźi. Přewažnje je to rěčespytna literatura. Biblioteka instituta wobsedźi najwobšěrniši wobstatk serbskorěčneje literatury a je zdobom připóznata slawistiska fachowa knihownja. W dalokoskazanskim systemje němskich bibliotekow wupožča a přijimuje wona knihi z cyłeho kraja. Wot Jenčec swójby njepřewza pak jenož knihi, ale tež manuskripty, zběrki a dalše podłožki jeho žiwjenja a skutkowanja.
