Grodk (SN/MiR). Lětdźesatki hižo ma Łuži­ca znjesć dóńt přetworjenja. Smy žiwi­ w času strukturneje změny, kotruž mjez druhim hudźbnik a komponist Felix­ Räuber, spěwar skupiny Polarkreis 18 („Allein Allein“), tematizuje. Za in­ter­di­sciplinarnu produkciju DOMIZNA slědźi wón wo wobłukach zwuka a žiwjenja Sakskeje. Puć powjedźe jeho tež do Łu­žicy. Wón přebywa z kameru a mikro­fonom we Wojerecach, Běłej Wodźe, Hamo­rje, we Wochožanskej jamje a při Bjerwałd­skim jězoru. Rólu hrać maja Gundermann a serbske wsy. Tři z dźesać dźělow jeho rjadu zaběraja so tematisce z Łužicu (dalše informacije k tomu pod www.heimatlieder.net/inhalt). Třeći dźěl ma so Serbam wěnować. Räubera zaběra prašenje za tym, kak klinči Serbow najwažniši swjedźeń lěta – jutry na konju? Městnosće za filmowanje su Ralbicy a Róžant, Kulow, Slepo a hornjołužiska hatna krajina. Jako sobuskutkowacych zdoby Räuber kantora Daniela Wjeselu, chór křižerjow, Elviru Hančo a Kantorki.

Hižo dlěši čas zaběra so iniciatiwa w Delnjej Łužicy z konceptom, kak noworěčnikow delnjoserbšćiny „produkować“. Nětko předstajeny program „Zorja“ orientuje so na modelach, kotrež su so w ameriskim a baskiskim konteksće jako wuspěšne wopokazali. Dorosćeni maja šansu, so dlěši čas intensiwnje do rěče, kotruž w swójbje dale datu dóstali njejsu, zanurić. Dokelž w tym času w swojim poprawnym jobje ničo njezasłužeja, dóstanu pjenjezy. Hižo loni słyšach wot Hornjoserbowki wótry komentar, zo chcedźa so ći w Delnjej Łu­žicy nětko za to zapłaćić dać, zo serbšćinu wuknu a rěča. Njebě pak tomu runje tak w Hornjej Łužicy, jako Centralna serbska rěčna šula w Minakale (1953–1993) hišće eksistowaše? Njewěmy, kelko noworěčnikow hornjoserbšćiny běchu tam tehdy zrodźili. Wěmy pak, zo bě to zmylk, tule šulu zawrěć. Wšako so koncept rěčneho domu – wšojedne hač pochadźa ze socializma, Baskiskeje abo Ameriki – wudani. Přeju iniciatiwje wjele wuspěcha! Cordula Ratajczakowa

Třicećiny smy docpěli a wjeselimy so na dalše lěta z mnohimi knihami, čitanjemi a rozmołwami. Wutrobny dźak wam wšěm za wjelelětnu swěru a přichilnosć k Smolerjec kniharni. Dźak słuša kupcam, čitarjam, awtoram, towarstwu ­Přećeljo Smolerjec kniharnje, sobudźěłaćerjam LND a podpěraćelam.

Kelko skazankow, telefonatow a wězo poručenjow smy w minjenych 30 lětach dóstali a wobdźěłali, njemóžemy hižo rjec. Ale wěmy sej kupcow, čitarjow a awtorow wažić. Je rjane začuće, was w kniharni witać a was posłužować, wam radźić a z „dobrej knihu“ domoj hić dać. Móžemy z wulkeho poskitka LND, regionalnych nakład­nistwow kaž tež cyłeje Němskeje čerpać. Někotrežkuli zajimawe wudaće je so tak k swojemu čitarjej dóstało.

Waše bohate wobdźělenje na njeličomny zarjadowanjach – knižne premjery, knižne předstajenja a literarne wječorki nam tuchwilu pobrachuja. Nadźijomnje móžemy was bórze zaso na literarne wječory witać. Awtorojo su runje tak njesćerpni kaž my, bohužel pak dotal hišće žanu dowolnosć nimamy prezencne čitanja poskićeć.

Projekt „Lausitzer Lesewolf“ ma lóšt na čitanju w pěstowarnjach a šulach šěrić, a to dołhodobnje dwurěčnje

21. februar bě Mjezynarodny dźeń maćeršćiny. Z nim chce UNESCO rěčnu a kulturnu wjelorakosć kaž tež wjacerěčnosć spěchować. Wšako je po cyłym swěće połojca wšěch rěčow chutnje wohrožena. „Łužica ma ze swojej dwurěčnosću njesměrnje wulke bohatstwo“, měni čłon serbskeje přirady Zhorjelskeho wokrjesa Karsten Herden z Běłeje Wody. Ze swojim projektom „Lausitzer Lesewolf“ chce wón wjeselo a wobstajnosć najmłódšich čitarjow budźić. ­Andreas Kirschke je so z 41lětnym ­wo motiwaciji, wobsahu a wotpohledźe akcije rozmołwjał.

Knježe Herdeno, kak sće projekt „Lausitzer Lesewolf“ zrodźił?