Njeby to tež nam derje stało, by-li rěkało: „A prošu! Serbšćina w hrajnym filmje“? W Sewjernej Friziskej tuchwilu mjenujcy film nahrawaja, a to w pjeć regionalnych rěčach, kotrež w tamnišej pomjeznej kónčinje k Danskej tež wužiwaja. Wosobinsce bych so nad serbskorěčnym hrajnym filmom zwjeselił. Wšako njeby to jenož pokročowanje njesměrnych prócowanjow njeboh dr. Tonija Bruka było, ale zdobom dalewuwiće projektow minjenych lět. Myslu při tym na dobre zakłady do tohole směra, kotrež je Rěčny centrum WITAJ zhromadnje z Budyskej wotnožku Sakskeho wukubłanskeho a wupruwowanskeho kanala połožił. W minjenych lětach wšak su tam wjacore paski synchronizowali. Tež wobłuk Choćebuskeho filmoweho festiwala ze serbskim wobsahom je wuwiće do toho směra podpěrał a hišće podpěruje. Tuž měli nětko dalšu kročel hić a so wo zwoprawdźenje serbskeho hrajneho filma prócować. Sewjerni Frizojo nam pokazuja, kak to dźe. Janek Wowčer

Bräist/Bredstedt (HA/SN/JaW). W Sewjernej Friziskej nahrawaja tuchwilu kriminalnu satiru w pjeć rěčach tamnišeho regiona. Wo tym pisa nimo časopisa „Nordfriesland“ pod nadpismom „Und bitte! Friesisch im Spielfilm“ tež delnjoserbski tydźenik Nowy Casnik w swojim najnowšim wudaću.

Nadrobnišo rozprawja sewjerofriziski časopis wo nowosći w stawiznach a žiwjenju w Schleswigsko-Holsteinskej by­dlaceje mjeńšiny Sewjernych Frizow. ­Woni słušeja runja Serbam, Sintam a Romam kaž tež Danam w Němskej k štyrjom připóznatym etniskim a narodnym mjeńšinam w Němskej. Časopis, kotryž wudawa „Nord-friisk Instituut“ (Sewjerofriziski Institut) w Bräisće/Bredstedće wuchadźa tam měsačnje w sewjerofri­zišćinje a němčinje.

Hody su nimo, wćipnosć na přichodne pak je hižo zbudźena: „Bože dźěćatko“ rěka nowy projekt hodowneho krótkofilma Angele Šusterec. Cordula Ratajczakowa je so z 49lětnej režiserku z Běłeho Chołmca rozmołwjała.

Waš nowy projekt „Bože dźěćatko“ je čornoběły němy film. Što Was na tejle wosebitej formje wabi?

A. Šusterec: Mam hodowne filmy rady a runje tak čornoběłe a něme. Sym přeco hižo tajki činić chcyła. Jara spo­dobała je so mi na přikład španisko-francoska produkcija „Blancanieves“ z lěta 2012. Tam je rjenje widźeć, kak derje hodźa so španiske tradicije we wobłuku čornoběłeho němeho filma powědać. Ze „Zmijom“ sym hižo čornoběły pask produkowała, a nětko je čas zrały za mój prěni němy film. A to so poskića, hdyž jedna so wo „Bože dźěćatko“ w 1920tych lětach. Tehdy bě nałožk we Wojerowskej kónčinje hišće w swojej prěnjotnej formje žiwy, a dźěćatko je tam dom wot domu chodźiło.

Kajki wosebity poćah maće k maćiznje?

Je zyma, jahody su zmjerznyli a stary buk hižo njeeksistuje, tu w kraju Wochožanskeje jamy. „Wem gehört das land, fragte der kater“, słyšimy na spočatku noweho filma Maje Nageloweje a Juliusa Günzela „Winterlieb – libawka“ baseń Róže ­Domašcyneje. Wotmołwu dóstanjemy na kóncu filma, ze serbskej wersiju Edit Pjenkowej wěnowaneho teksta „tomu, kiž je přeco hišće tu“. Znowa přewodźataj filmowcaj ju a jeje syna Kita w boju přećiwo wotbagrowanju wsow wokoło Slepoho. Wonaj njedokumentujetaj tež w tymle druhim dźělu „chroniki spjećowanja ze serbskej hudźbu, poetiskej mocu a měrnym wobstawanjom“, kaž w připowědźenju premjery na lońšim Choćebuskim filmowym festiwalu rěkaše, jenož poslednju historisku fazu zničenja serbskeje hole do kónca brunicoweje doby, ale namakataj zdobom hnujace wobrazy. Tak ćahnu demonstranća přećiwo wuhlu přez wobraz kaž dźiwni zapustnicy w filmje Konrada Herrmanna „Struga – wobrazy krajiny“. Hinaše hač w filmje „blaubeeren – cerne jagody“ tónraz je, zo su nowe zynki słyšeć.