Hdyž sej dźensa na jutrowne jěchanje dojědu, je to hišće samsny puć přez pola, lěsy a wjeski, kotrež běchmy hižo jako dźěći ze staršimaj jutrońčku rano do Ralbic nóžkowali. Tehdy smy zahe doma wotešli. Naš nan chcyše do toho hišće do niwoweho lěsa hić, kotryž mału wjes wobdawa. W njej su wuske dwory, wobdate wot wysokich murjow z ćežkimi drjewjanymi wrotami. A hrubje česane zornowcowe platy zwjazaja puć a statoki, přetož podłu wjesneje dróhi steji we hłubokej hrjebi čornočerwjena bahnojta zerzawa woda. Čičrowate kački tworja z pohibami swojich nóžkow we njej slěborne smuhi.
Żary, bywši němski Sorau, partnerske město Běłeje Wody, je po Choćebuzu druha najwjetša komuna Delnjeje Łužicy. Po wutworjenju Němskeho reicha 1871 nastachu tu mnohe industrijne a rjemjeslniske zawody. Město bu 11. apryla 1944 wot ameriskich lětadłow bombardowane. Tamniša pórclinowa fabrika bě drje wonu „čornu wutoru“ přetrała, po wobsadźenju města přez sowjetske wójska w februaru 1945 pak z produkciju pórclina wjace započeli njejsu. Wo „běłym złoće Delnjeje Łužicy“ zhoniće w Muzeju šlesko-łužiskeho pomjezneho kraja w pólskich Żarach.
Ze stawiznow twornje
Budyšin (SN/bn). Na internetnej stronje Załožby za serbski lud přistupna kulturna protyčka błyšći so wot kónca měrca w nowym wuhotowanju. Přehladnišo zrjadowanym terminam su zakładne informacije přidate, wotkaz zmóžnja zajimcam sej wotpowědne zarjadnišćo na digitalnej karće pokazać dać. Nowosć je polo, z kotrymž hodźi so zaměrnje za podawkami we wěstym regionje resp. měsće abo wěstej wsy pytać.
Muka a nuznikowa papjera w Němskej, bagety a wino w Francoskej, brónje w USA – w kóždym kraju hrabaja ludźo w času pandemije za za nich njeparujomnymi wěcami „wšědneje potrjeby“. Tež w literarnym wobłuku su nětko knihi popularne, kotrež so z katastrofowymi scenarijemi kaž mordarskim wirusom zaběraja. Tak dožiwja w Francoskej a Italskej jedyn klasikar tele dny swój revival: Alberta Camusowy roman „La Peste“ je w bestsellerowych lisćinach wulkeho online-wikowarja wot 71. na 3. městno postupił. W Němskej je kniha wo boju sewjeroalgeriskeho města Oran přećiwo morej w 1940tych lětach tuchwilu w ćišćanej formje rozebrana, tak zo da nakładnistwo Rowohlt jeje mjeztym 90. nakład němskeho wudaća „Die Pest“ ćišćeć.
Čim bóle so realny swět tuchwilu jako kulturny dožiwjenski rum koronakrizy dla pozhubja, ćim bóle tež zarjadnišća na digitalny swět sadźeja. Mjez druhim skića mjeztym tež Domizniski muzej Dešno, Serbski ludowy ansambl a Muzej Budyšin swojim potencielnym wopytowarjam internetne dožiwjenja.
Dešno/Budyšin (SN/CoR). W prawym času pisanjenja jejkow do jutrow je nětko Domizniski muzej Dešno widejowy nawod za woblubowanu serbsku debjensku techniku do syće stajił. Tak narunaja planowany kurs wóskowanja. „Dokelž njemóžeće k nam přińć, přińdźemy k wam do dobreje stwy“, wita nawodnica Dešnjanskeho muzeja Babette Zenkerowa zajimcow we wideju na kanalu Youtube. W běhu něhdźe pjatnaće mjeńšin přihladowar cyle praktisce zhoni, kak pjerko přitřihaš, kotre barby so najlěpje hodźa, kajki ma wósk być, kotre srědki wšědneho dnja móža pomhać a kotre mustry so tež za dźěćo hodźa, zo by rjane samodebjene jejko měło. Je to runje tak dobry nawod za tych, kotřiž hišće ženje žane jutrowne jejko wóskowali njejsu.
29. měrca zemrě w Krakowje wuznamny komponist Krzysztof Penderecki. Hromadźe z Witoldom Lutosławskim (1913–1994) słuša wón k najznaćišim pólskim reprezentantam hudźby druheje połojcy minjeneho lětstotka.
Dnja 23. nowembra 1933 w Dębicy narodźeny studowaše Penderecki na Wysokej šuli za hudźbu w Krakowje, hdźež wuwučowaštaj jeho mjez druhim Artur Malawski a Stanisław Wiechowicz, kompoziciju a husle. Po tym skutkowaše něšto lět jako hóstny docent a dirigent w Zjednoćenych statach Ameriki, Jendźelskej a te-hdyšej Zapadnej Němskej, doniž njepowołachu jeho 1972 za direktora Krakowskeje Wysokeje šule za hudźbu.
Budyšin (SN). Serbske Nowiny maja nowosć za wšitkich čitarjow a wužiwarjow swojeho onlinoweho poskitka.
Hižo dlěje bě redakcija rozmyslowała, kak čitarjow wšědnje informować, zo je nowina hotowa a online pod www.serbske-nowiny.de a abonentam elektroniskeje wersije tež jako pdfka přistupna. Wuwili smy tuž zhromadnje z wotrjadom rozšěrjenja tak mjenowany wokolnik. Takrjec jako tróšku dočasny jutrowny dar do zaječeho hněžka wusyłamy jón wot dźensnišeho wšědnje – wězo po tym zo smy nowinu do ćišća dali a w interneće wozjewili – našim abonentam elektroniskeje nowiny z mejlku.
Na prěni pohlad čitarjo zhonja, kotre powěsće su tón dźeń najwažniše w Serbskich Nowinach a što měli čitać. Nimo toho móže sej kóždy wužiwar newslettera-wokolnika wuběrać, z kotrych wobłukow chce wšědnje informowany być. Tak móže sej kóždy abonent a zajimc sam wuzwolić, hač chce skerje wo nowosćach z politiki zhonić abo tola radšo wo sportowych podawkach a runje tak, što je lokalnje w našich serbskich a dwurěčnych gmejnach a wězo na našich serbskich wjeskach noweho.