Drježdźany (SN/bn). Lětuši lawreaća sak­ske­ho myta za kulturne kubłanje „Kultur.LEBT.Demokratie 2019“ su towarstwo Kulturna fabrika Wojerecy, powšitkownowužitna tzwr Societaetstheater Drježdźany, kwartěrowy management Prohlis a Kamjeničanske towarstwo ASA-FF. Sobotu je dr. Eva-Maria Stange (SPD), statna ministerka myto wupisowaceho sak­ske­ho ministerstwa za wědomosć a wuměłstwo, institucijam po 2 500 eurach do­těrowane wuznamjenjenje pře­podała. Wosebite myto a 1 000 eurow spožčichu kubłanskemu a kooperaciskemu projektej akterow z Torgauwa, Delitzscha a Püchauwa „Hódnota swobody“.

Wojerowčenjo su ze swojej inscenaciju „Město rejuje: Manifest“, stawizny města wot lěta 1950 hač do dźensnišeho sce­ni­sce wotbłyšćowace, „palace prašenje wizije solidariskeje, sebjewědomeje a swětej napřećo wotewrjeneje domizny towaršnosći spřistupnili“, rěka we wopodstatnjenju jury.

Dohromady 72 rozdźělnych iniciatiwow resp. towarstwow je so na wubědźowanju wobdźěliło. Jeničke łužiske přinoški běchu nimo hry Kulturneje fabriki Wojerecy namjety z Połčnicy, Njedźichowa, Wjelećina a Lubuša.

19. žnjenca 1944 je serbski wučer a domi­znowědnik Maks Rječka jako wojak w Rumunskej žiwjenje přisadźił. Narodźił bě so 25. jutrownika 1908 w Radworju jako syn dźěłaćerja. Wuchodźiwši ludowu šulu wukubła so wot lěta 1922 do 1926 na Wyšej překupskej šuli w Budyšinje na bankownika. Bórze pak ćehnješe jeho bóle do wučerstwa a tak dźěše 1929 na studij pedagogiki a ludowědy na Pedagogiskej wysokej šuli Drježdźany. Tu zetka so ze sobustudentami, kaž z Jurjom Winarjom, Pawołom Nowotnym a Erichom Krawcom. Rječka dopisowaše za a redigowaše w lětach 1930–1932 časopis Serbski student a běše „hłowny starši“ na schadźownkach. Wěsty čas studowaše tež we Wienje. Wot 1933 běše wučer w Róženće, přechodnje tež w Chrósćicach, Konjecach a Kamjencu. 1934 přewza wot Mikławša Hajny dirigat spěwarskeho towarstwa Lilija­ w Ralbicach hač do jeho zakaza 1937. Podawaše přinoški do serbskich časopisow a zaběraše so z dźiwadźelnistwom mjez šulskej młodźinu. Jeho trajne zawostajenstwo je wobšěrna monografija „Narodna drasta katolskich Serbow“ (1936), prěnja tajka zběrka wo materielnej serbskej kulturje. Jurij Nuk

Do zajimaweje wustajeńcy w domizniskim muzeju pohladnjene

Njeswačidło (ML/SN). Něhdźe 200 piwowych, winowych, palencowych a dalšich škleńcow za gastronomiju wuhlada wopytowar noweje wustajeńcy w Njeswačanskim domizniskim muzeju. Wone pochadźeja z minjenych sto lět, wosebje pak z NDRskeho časa, tak tež wabjenski plakat „Štóž piwo pije, pomha ratarstwu“. Nimale 180 škleńčanych eksponatow je najenk Njeswačanskeho Knježeho hosćenca David Härtel za přehladku pře­wostajił. Jeho staršej staj gastronomaj, a mać ma nětko hišće hosćenc w kupjeli w Nižej Wsy. David Härtel měješe tuž hižo­ zahe zwiski k škleńcam z korčmow, kotrež je jako młodźenc zběrać započał. Šěsć lět mjeztym wón Knježi hosćenc wosrjedź Njeswačidła wot gmejny wotnaja. Wot kónca minjeneho lěta je wulki lokal z korčmu, žurlu a přenocowanjemi jenički w Njeswačidle, wšako stej Wjesny hosćenc a lodowa kofejownja při haće zawrjenej. Jenož w lětnim času móžeš lodowu kofejownju w parku hišće wopytać.

14. awgusta 1919 je Weimarska wustawa, prěnja demokratiska w Němskej, płaći­wosće nabyła. Tři dny do toho bě ju reichski prezident Friedrich Ebert (SPD) na durinskim hrodźe Schwarzenburg podpisał. Weimarska wustawa bě wot lěta 1919 do 1933 zakładny zakoń a zakład prěnjeje němskeje republiki. W njej běchu wudobyća Nowemberskeje rewolucije zakótwjene. Wustawa bě pomjenowana po prěnim městnje schadźowanišća Narodneje zhromadźizny, wušłeje z wólbow 19. januara 1919, kotrež wotměchu so pod terorom konterrewolucionarnych wobrónjenych korpsow. Wot 421 zapósłancow, mjez kotrymiž běchu prěni raz wjacore žónske, bě 236 z byrgarskich stron kaž Narodnokonserwatiwneje strony, Němskeje demo­kra­tiskeje strony (DDP) a Centruma. Social­demokraća (SPD) běchu ze 163 zapósłancami a Njewotwisni socialdemokraća (USPD) z 22 politikarjemi zastupjeni.

Prěni prezident bě předsyda SPD Friedrich­ Ebert, šef prěnjeho knježerstwa socialdemokrat Philipp Scheidemann. Tón bě 9. nowembra 1918 w Berlinje re­pu­bliku wuwołał. Knježerstwo bě ko­ali­­cija ze stronow SPD, DDP a Centruma.