Tež na rěčnym kursu móže swoje znajomosće serbšćiny wobstajnje ...
Rentnar a što potom – wuměnkarsku swobodu wužiwać abo wužadanje přiwzać (26)
Někotři njemóža so toho časa dočakać, tamni zaso nochcedźa scyła na njón myslić – na zastup do renty. Kajke maja wuměnkarjo wjesela abo starosće, to ze seriju „Rentnar a što potom?“ bliže wobswětlamy.
Hdyž steješe nazymu 1948 kolebka dźensa 71lětneho Dietera Stoppela na Horach sewjernje Wojerec, bě wjes hišće nimale ryzy serbska. Jako dźěćo je wón wjele pola dźěda přebywał, kiž měješe tam kowarnju. A tam přiswoji sej kajkosće kaž wutrajnosć, pilnosć a lubosć do dźěła, kotrež je sej hač dodźensa wobchował. Stajnje je z dźědom serbsce rěčał, a rady słuchaše na ludźi, kotřiž sej do kowarnje dóńdźechu a z jeho dźědom runje tak serbowachu. Staršej staj z nim a wo sydom lět młódšim bratrom porno tomu serbšćinu mjenje wužiwali.
Statna bjezstrašnosć w Radworju dźewjeć lět dołho wuskušowanski ...
Starša generacija Radworčanow wě so hišće dopomnić, zo eksistowaše w jich wsy w 1980tych lětach konspiratiwny dom statneje bjezstrašnosće. Dokładnje wšak zjawnosć ničo wo tym njewědźeše, přiwšěm wobydlerjo mjez sobu šukotachu a tukachu, zo ma stasi w jednym domje swoje hnězdo.
Třiceći lět po politiskim přewróće chcych trochu swětła do woneje ćmoweje naležnosće přinjesć a stajich tuž próstwu wo dohlad do akty wo Radworskim stasiobjekće. Na 144 stronach informowach so wo dźěławosći ministerstwa za statnu bjezstrašnosć w konspiratiwnym domje w Radworju.
W sydomdźesatych lětach minjeneho lětstotka natwari sej młoda Oswaldec swójba na ležownosći tehdyšeho Lehmannec zahrodnistwa jednoswójbny domčk w stilu bungalowa na idyliskim blečku blisko Radworskeho hrodu a parka. Bórze pak staji próstwu, zo chce z Němskeje demokratiskeje republiki do zapada wupućować. Kaž běše tehdy z wašnjom, dyrbjachu Oswaldecy do přesydlenja swój dom statej darić.
Skónčnje lěćo! ...
Někotre wulětne cile
park dinosawrijow w Małym Wjelkowje
łužiska jězorina, hdźež móžeće so kupać
Złokomorowska sněhakowarska hala Snowtropolis
Trixi-park we Wulkim Šunowje
Krušwičanska dožiwjenska kupjel
Wochožanski park błudźenkow
Wojerowski trampolinowy park JUMP UP
Stara poprjancarnja we Wósporku
Mužakowska lěsna železnica
krosnowanski park w Jonsdorfje a Budyšinje
kulturna kupa Einsiedel blisko Zentendorfa
Krabatowy młyn w Čornym Chołmcu
zwěrjenc we Wojerecach, Zhorjelcu a Biskopicach
W Hornjej Łužicy a wokolinje je tójšto poskitkow, hdźež móžeće něšto dožiwić a so rjenje zabawjeć. A runje nětko za čas koronapandemije, hdyž mnozy z was w lětnich prózdninach najskerje doma wostanu, móžeće sej zajimawe cile wotkryć. Dźěćiznak je so raz rozhladował, dokal móžeše sej ze swójbnymi wulećeć.
Wšojedne hač „nepl“, „kulka“ abo „běrna“ ...
Foće: diana Fryčec-GrimmigowaMałe stworjenčko njeje ani centimeter wulke, ale žerje, štož so jemu do brjuška hodźi. Zamóže samo cyłe polo zničić, tak zo burej wulke škody w rynčkach načinja. Tohodla su tež něhdy swójby po rynčkach chodźili, a ryženki (neplace bruki), jich larwy a jejka wotzběrali. Štóž ma dźensniši dźeń hišće pólko abo někotre rynčki w swojej zahrodce, to tež hišće čini. Tak njetrjeba žane škódne chemiske maćizny pryskać, a rostlinka wostawa strowa. Wažne je zrozumić žiwjenski rytmus małeho stworjenčka, zo by so wotwobarać hodźał. W nalěću, hdyž prěnje zelo neplow ze zemje hlada, ryženk ze zymskeho spara wotući a swoje přebywanišćo wopušći. Jenička mysl jeho potom honi: čerstweho zela so nažrać a na spódnjej stronje łopjenow jejka nanjesć. A potom to cyle spěšnje dźe. Hižo po třoch dnjach wulězu z jejkow larwy a žeru hišće spěšnišo a wjace, hač ryženk sam. Nětko je neplaca rostlinka wosebje wohrožena. Ryženka samoho, kotryž pochadźa poprawom ze Sewjerneje Ameriki, spěšnje spóznaješ.
Pisajće nam abo pósćelće wobrazy wo tym, što sće we wulkich ...
Pisajće nam abo pósćelće wobrazy wo tym, što sće we wulkich prózdninach dožiwili. Dźěćiznak so hižo jara na fota wjeseli! Za w Dźěćiznaku wozjewjene teksty a wobrazy dóstanjeće wotpowědny honorar. Wšako chcemy wašu prócu tež mytować!
Pisane mjetelčki wobkedźbować
Kusk po kusku wam Dźěćiznak tón abo tamny poskitk z lisćiny bliže předstaja, dźensa dom mjetelow w Jonsdorfje:
Cyle po hesle „Wočerstwić so, dožiwić a nawuknyć“ nasta w Jonsdorfje wosebity dom, hdźež bydli mjeztym wjac hač 200 mjetelčkow 35 družin. Jedna so wo tropiski dom, hdźež maja tele překasancy dobre žiwjenske wuměnjenja. Tam móža wopytowarjo najwšelakoriše družiny dokładnje wobkedźbować. Tón abo tamny ma snano zbožo, zo so jemu pisana mjetelčka na hłowu abo ruku sydnje. Mjeztym pak maja tam tež wšelake reptilije, hady, pawki a dalše. W tři metry dołhim akwariju móžeš samo někotre družiny rybow wobdźiwać. Bianka ŠeferowaFota: Clemens Šmit, Matej Dźisławk (3)SkupinaBrankatschkiPři ...
Při nahrawanju wideja
z młodostnymi
Kameramuž Clemens Jurk
a rejwarka Marie Monique Templec
Jurij HantušSkupina Astronawt nahrawa spěwy.~´
ˇ
SERBSKE NOWINY – KÓNCTYDŹENSKA PŘIŁOHA
Pjatk, 3. julija 2020
W Serbach so na polu hudźby něšto hiba. W tym zwisku sće hižo minjenu póndźelu we wječorniku interview z Matejom Dźisławkom, čłonom skupiny Astronawt, čitali. Po widejoprodukciji skupiny je Clemens Šmit hudźbnikow znowa zetkał a so jich prašał: Je to hižo nowa serbska hudźbna žołma? Wšako zda so być, zo serbske hudźbne produkcije tuchwilu chětro přiběraja. Jeho rozmołwu z Jurjom Hantušom, Matejom Dźisławkom a Symanom Hejdušku čitaće tule.
Matejo, w minjenych lětach je so tójšto nowych młodych serbskich skupin wutworiło – mamy tuž woprawdźe hoberski potencial, štož serbsku hudźbu nastupa. Tola we wěstych wobłukach njeje wona přeco hišće prezentna dosć. Tomu chceće zadźěwać a sće iniciatiwu zrodźili ...
Wězo!“
Nimo gumijowych barikow, balsama za hubu a mjatwičkowych pastilkow w tyzy z napisom a logom kampanje maja tohorunja najwšelakoriše nalěpki a samo měški w poskitku – a to wšitko darmotnje. Wabjenske utensilije dóstanjeće mjez druhim w Budyskej Smolerjec kniharni.
onlinowy magacin: sorbisch-na-klar.de Instagram: instagram.com/sorbisch_na_klar Facebook: facebook.com/SorbischNaKlar #sorbischnaklar„Serbsce?Kampanju sakskeho ministerstwa za wědomosć, kulturu a turizm „Sorbisch? Na klar!“ by mjeztym kóždy znać dyrbjał. Kak je k tomu dóšło, što chcedźa z projektom docpěć a kajke su prěnje reakcije na njón? To je so Jurij Bjeńš nowinarskeho rěčnika statneho ministerstwa za kulturu a turizm Jörga Förstera prašał.
Knježe Förstero, kak je k ideji dóšło,
tajki projekt na nohi stajić?
MALAJZIJA
Krasny nócny
napohlad
Fabian Bejma, pochadźacy
z Ralbic, bydli dźensa ze swójbu
w Drježdźanach. Wot nowembra 2019 do februara 2020 pak njebě
w domiznje docpějomny, ale je
z mandźelskej a dźěsćom po Aziji pućował. Hižo w minjenym wudaću rozprawješe młody Serb wo prěnim cilu Indiskej. Dale dźěše za młodu swójbu do Malajzije. Što tam dožiwichu, čitaće w dźensnišim wudaću njewšědneje tury.
Wot Indiskeje dźěše z lětadłom dale do malajziskeje stolicy Kuala Lumpur. Lět bě poměrnje tuni, dokelž mjez druhim za synka Barnabasa hišće ničo płaćić njetrjebachmy. Trochu so bojachmoj, zo budźe wón cyły lět pišćeć, tola na zbožo bě cyle luby, tež dokelž mandźelska jeho přeco zaso ćěšeše, wosebje zo by ćišć we hłowje wurunała. Hdyž stejachu dlěše čary na planje, spytachmy je přeco w nocy zmištrować – w nadźiji, zo Barnabas wšitko přespi, štož so tež nimale přeco poradźi.
