Chwalba serbskej Łužicy
Mjezynarodny dźeń poezije na česć Jurja Chěžki we Wojerecach wotměli
Pod hesłom „Mosty w njemdrym wětřiku“ wuhotowaštaj serbskaj spisowaćelej Róža Domašcyna a Benedikt Dyrlich dźens tydźenja mjezynarodny dźeń poezije na česć Jurja Chěžki we Wojerecach. Na nim wobdźělichu so dźesać basnikow z Łužicy, Syriskeje, Čěskeje, Drježdźan a Berlina kaž tež serbski hudźbnik Tomasz Nawka a w Drježdźanach bydlacy syriski hudźbnik Thabet Azzawi z wosebitym, jednym z najstaršich instrumentow stawiznow, oud.
Dopołdnja bě skupina poetow a hudźbnikow na Johanneumje z hosćom. W awli wočakowa jich direktor křesćanskeho gymnazija Günter Kiefer a 75 šulerjow 10. a 11. rjadownje. Z hłubokej čućiwosću spominaše Róža Domašcyna na basnika Jurja Chěžku, kotrehož skóržba „Hdyž maćer zemja/ njezměje lubosć tu hižo/ za swojich synow/dušnych a hrěšnych“ přitomnostny podawk na swěće napomina.
Teksty a ilustracije nowostki su wuraz měšćanskeho wšědneho dnja
Dźěćaca kniha za prěnju čitansku starobu
Rejzka Delenkowa je zawěsće tomu abo tamnemu z Paternostra znata. Nětko čitamy jeje mjeno na knize „Po měsće z Alenu“. Nowostka z Ludoweho nakładnistwa Domowina je myslena za dźěći, kotrež čitać wuknu.
W dohromady 15 kapitlach wopisuje zwonkastejacy na žiwe a realistiske wašnje měšćanske wšědne žiwjenje małeje šulerki. Mnohostronskosć wobsaha narěči zajimy holcow kaž tež hólcow: žiwjenje w měsće, popołdniše zaběry a hobbyje abo tež žiwjenje ze zwěrjatami, kaž na přikład z wujkom Linusom.
Fotograf skići wobrazy połne optimizma a začuća
Wottorhanska protyka „Moja Łužica/ Meine Lausitz/ Mója Łužyca“
Wolfgang Wittchen njeje we Łužicy a mjez Serbami njeznaty. Mjeno 61lětneho swobodneho fotografa wuhladaš přeco zaso pod portretami wuměłcow we wšelakich wustajeńcach, w knižnych a druhich publikacijach. Wjele lět bě Wittchen jako fotowy redaktor za nowinu Sächsische Zeitung po puću. Ze žurnalistiskim wóčkom zapopadny wokomiki sportowych wjerškow, ludowych nałožkow, hospodarskich faktow a přeco zaso, kaž nimoducy, powabliwosć łužiskeje přirody a architektury. To so tež w najnowšej wottorhanskej protyce „Moja Łužica/Meine Lausitz/Mója Łužyca“ Ludoweho nakładnistwa Domowina wotbłyšćuje, kotraž je mjeztym třeći raz z wobrazami Wittchena pjelnjena.
Faya a Welow kraju lutkow
Bernd Pittkunings serbske bajki a powěsće znowa předstaja
Knihow a knižkow ze serbskimi bajkami a powěsćemi je wjele, tež moderne słuchoknihi a CDje su na předań a k wupožčenju – we woběmaj serbskimaj rěčomaj, w němčinje a druhich rěčach. Nětko maja lubowarjo powěsćow a bajkow ze serbskeho swěta nowu ediciju na blidźe. Wona mjenuje so „Faya und Welo im Land der Lutkis“. Napisał bě ju Bernd Pittkunings, serbski pěsnjer, powědar a kabaretist z Delnjeje Łužicy. W podtitulu je hišće přistajił „Geschichten aus Lausitz und Spreewald neu erzählt von Pittkunings“.
Naš rozhłós je pisańši
Swět je pisany, hdyž je derje wuswětleny a hdyž móžeš wjele wšelakich zwukow słyšeć. Do zahuby pak wjedźe prjedy abo pozdźišo uniformowanosć. Snano sće sami hižo słyšeli: Jedyn z braniborskich sćelakow wospjetuje stajnje hesło „Połna wjelorakosć!“ – „Voll die Vielfalt!“. Klinčace přinoški pak runaja so mjenje bóle kaž stwjelca trawnika na kopanišću: Wšo jedna barba bjez slubjeneje wotměny! Wusyłaja nimale bjezwuwzaćnje jendźelskorěčnu hudźbu. Zo němske sćelaki serbsku hudźbu njeznaja, kaž bychu nas bojkotowali, mějachmy hižo za čas NDR. Ale z wulkeje a žiweje hudźbneje pisanosće Europy abo swěta so redaktorojo tež lědma posłužuja. Hač so amerikanizacija, kotraž tuchwilu kraj, jědźnu kulturu, filmowstwo, hudźbu a ludźi uniformuje, něhdźe planuje? Kajke by było skiwlenje, by-li so w NDR do lěta 1990 podobnje rusce klinčaca jednorosć plahowała?
Jan Pawoł Nagel – „Komorna hudźba a spěwy“
Nowa cejdejka z twórbami serbskeho komponista je njewobeńdźomna akwizicija
Za přećelow a lubowarjow w najšěršim zmysle klasiskeje hudźby serbskich komponistow běchu zašłe měsacy wulke wužadanje za někotružkuli móšeń. Wšako wuńdźechu w tym času wjacore dobre tačele – někotre z nich bjezdwěla referencneje klasy.
A zběraćeljo kwalitatiwnje wysokohódnotnych zynkonošakow njeměli so tež přichodnje na lutowanje nastajić: Nowa cejdejka „Komorna hudźba a spěwy“ z twórbami Jana Pawoła Nagela je njewobeńdźomna akwizicija. Składnostnje njedawnych 20. posmjertnin wuměłca stej antologiju jako zhromadny projekt Budyska hudźbna agentura Konsonanz a Załožba za serbski lud z podpěru rozhłosa RBB zwoprawdźiłoj. Wona skići přehlad mnohostronskosće a -worštowosće jednoho z najwuznamnišich serbskich komponistow 20. lětstotka, kiž je sej jako jedyn z rědkich zastupjerjow swojeho předmjeta tež za mjezami Łužicy renomej a připóznaće zdobył.
Módra Adrija „wočerstwjenski paradiz“
Swójba Schiemann stanowanišćo a kupanišćo pola Chrósta 21 lět wobhospodari
Na poslednim kóncu tydźenja do zahajenja noweho šulskeho lěta 2017/18 knježeše při Módrej Adriji, wočerstwjenišću w Chróstowskim wjesnym dźělu Adolfowa hěta čiłe žiwjenje. Wjedro drje měnješe ze wšěmi derje, słónco rjenje swěćeše a horce temperatury wabjachu do wody. Tuž běchu sej mnozy z blišeje wokoliny swój gumijowy čołmik sobu přinjesli a mějachu z nimi wulke wjeselo. Škleńcujasnosć a njebjeska módrina wody Módreje Adrije młódšich a staršich ke kupanju přeprošujetej. Wosebje dźěći so wótře radowachu, tak zo bě to daloko słyšeć. Tójšto swójbow tam hnydom cyły dźeń wostanje a so na lěhanskej łuce wočerstwi. Někotři za kerkami schowani so tež rady nazy kupaja a na łuce sonja. Zboka łuki je zakusk, hdźež móžeš sej něšto k jědźi a piću kupić, a dźěći sej tam rjenje hrajkaja.
Wurjadnosć je jeho credo
Martin Wagner ekskluziwny liker z Mužakowskich ananasow kreěrował
Wuprajenje „tule kisnje“ do čorneho trjechi. Wjetše a mjeńše sudobja ze škleńcy a drohowocla steja pódla wulkich plastikowych sudow. Wšitke su krute zawrjene a maja swoju „wizitku“. Na njej je wobsah dokumentowany. Dokładnje wučitaš wahu kóždeho jednotliweho wobstatka a hdy bu měšeńca nasadźena. Je žnjenski čas, to pytnješ na mnóstwje wopisanych sudobjow tež w jednym z najmłódšich łužiskich předewzaćow, w Sakskej spirituozowej manufakturje w Korzymju.
Ze šulskimi zešiwkami spytali šulerki a šulerjow zaměrnje ...
Nowe šulske lěto je zahajene a wjetšina je sej dypkownje trěbne utensilije wobstarała. Zawěsće pak dyrbja nětkole tež někotři přiznać, zo su sej to abo tamne hakle w poslednim wokomiku wobstarali, zo njeby tež ničo w šulskej tobole pobrachowało. Chětro wažne su wězo tež šulske zešiwki, zo móhli šulerki a šulerjo swoju wědu pisomnje zwěčnić a pozdźišo na nju wróćosahnyć.
Apropos šulske zešiwki. Te su dźensniši dźeń chětro drohe. Kak pak bě to něhdy? Cyłe dźesać pjenježkow – abo najgroš – płaćeše něhdy tajki zešiwk w fomaće A5, pak kašćikaty, pak linkaty abo prosće běły a pijawka tež hižo w nim ležeše. Wulke zešiwki běchu trochu dróše. Jenički wudawaćel wšěch šulskich zešiwkow a wučbnicow w NDR běše Berlinske nakładnistwo Volk und Wissen, z pod so přirjadowanymi kónčkojtokutnymi třiróžkami wuhotowanym logom „VWV“. Załožene bu nakładnistwo w lěće 1945 w němskej stolicy, hdźež tež hač k zjednoćenju z nakładnistwom Cornelsen w lěće 1991 wobsteješe. Šulske zešiwki běchu z měnjacymi so wobalkowymi łopjenami wobdate, štož pak z tróšku wupłokanej zelenej barbu w 1970tych lět kónčeše.
„Nic jenož rěčeć, ale ideju zwoprawdźić“
Krajina je ratarjej Renéjej Löhnertej najwažniša a skići po jeho słowach wšelake móžnosće ju zmysłapołnje wužiwać
„Kraj je ratarjej to najwažniše, štož móže wobsedźeć“, wuzběhnje mějićel Cokowskeho Gruhlec statoka René Löhnert. Kaž hižo jeho nan je tež wón z cyłeje wutroby ratar. Nan dweju dźěsći wobdźěłuje rolu a plahuje tež howjada, kotrež pasechu so mjez druhim na łukach blisko wsy. „Łuki tam su jara mokre a howjada cyłu trawu njewotžrachu. Dokelž je ratar zdobom hladar krajiny, chcych, zo je cyła ležownosć zmysłapołnje wužiwana, a pytach za alternatiwu“, René Löhnert rozłožuje. Dźeń a bóle rozestaješe so wón z plahowanjom wódnych buwołow, kotrež maja dobre mjeno w zwisku z hladanjom krajiny. Ideja jeho njepušći a swójba jeho sylnješe. Přidatnje informowaše so wón w němskim zwjazku wódnych buwołow. Zwjazk rozpřestrěće a plahowanje družiny zwěrjatow podpěruje a spěchuje.
Ratar z wiziju
