Kak hudźbaz kože kozy klinči
Wolfgang Kotisek přihotuje z dalšimi 8. mjezynarodny festiwal dudakow w Slepom
Kóždy detail je jónkrótny a njeparujomny. „Kozoł“ wobsteji z drjewa slowčiny, dospołneje kože kozy, rubakow dźiwjeho swinjeća a rohow kruwy za zwukowe truby. „Porno klasiskim dudam skutkuje kozoł ze swojim spodobnym, přijomnym brunčenjom měrny. Typiski je bordun – hłuboki stajny zwuk. Na nim potom melodiju hraju“, powěda Wolfgang Kotisek wo běłych Slepjanskich dudach z kozaceje kože. Na nich hudźić bě sej Brězowčan, kiž je Serbski folklorny ansambl Slepo wot 1979 do 2017 nawjedował, před wjele lětami sam přiswojił, a to w běhu štyrjoch tydźenjow.
Jězby po swěće čaja – Hdźež so časniki po čaju wjerća 4
W dźensnišim dźělu podamy so z nowinu znowa do Indiskeje. Za Was je puć porno tomu tróšku krótši – wjedźe runu smuhu do kuchnje. Chcemy mjenujcy zhromadnje warić a za to trjebamy cymt, himbjer (ingwer), kardamom, popjer, truhany muskatowy worjech, bruny cokor, čorny čaj, wodu, mloko a poł hodźinki chwile. Wjace za typiski indiski masala-čaj njetrjebamy. Napoj njeměli wotpokazać, sće-li hdy w Indiskej a jón poskićeny dóstanjeće – tajku njezdwórliwosć Wam najskerje za zło wozmu.
Meja – měsac kralownow a kralow
Kaž kóžde lěto je róžownik w Hornjej a srjedźnej Łužicy měsac mejemjetanjow – tuž mejskich kralow a kralownow. Tónle nałožk stawa so na mnohich serbskich a dwurěčnych wsach dale a woblubowaniši. Tam, hdźež tradiciju hižo přez generacije haja, ju swěru pěstuja a samo dźěći z njej zeznajomjeja, zo bychu ju – a wězo tež serbsku rěč – nadal hajili a zachowali.
Na dźeń a wjace wsach njewidźiš tak hižo jenož młodostnych so wo wjeršk meje wubědźować, ale přiběrajcy tohorunja pěstowarske dźěći a tych najmjeńšich wsy, kaž to lěto wob lěto tež w Pančicach-Kukowje a we Wotrowje činja. Tak rosćetej w nich hordosć na serbskosć a jich sebjewědomje. Zawěsće njemějachu lětsa na žanym serbskim mejemjetanju telko porow kaž we Wotrowje. Cyłkownje bě jich tam 43 młodostnych a dźěći, kiž su wosrjedź měsaca wokoło meje rejwali. A wšitke holcy běchu serbsku narodnu drastu zhotowane.
Tu a tam wšak mejemjetanje hižo wjacore lěta njepěstowachu. Tuž ćim bóle zwjesela, zo je młodym staršim nałožk wažny. Tak su jón lětsa w Dobrošicach po 65 lětach zaso prěni raz přewjedli.
Zela zaručeja strowe wšědne zežiwjenje
W Miłočanskej skale wotkrywa Thomas Noack lubowarjam přirody dźensa často pozabyty swět
Ručež so wšitko zeleni, ćehnje Thomasa Noacka won do přirody. Tam móže so swojemu hobbyjej wěnować a sej najwšelakoriše zela wotkryć.
Nimale wšědnje přebywa studowany geologa Thomas Noack w Miłočanskej skale, zo by sej z podpěru dalšich zajimcow refugij wosebiteho razu wutworił – městnosć stroweho žiwjenja. Poboku su jemu čłonojo tam skutkowaceho towarstwa Kamjenjak. Te so prócuje dać skale wobličo, kotrež swědči wo generacije přesahowacym dźěle.
Wšitko za pčołki přihotowane
W něhdyšim wudobywanišću łužiskeho zornowca rostu najwšelakoriše rostliny. Wosebje powabliwa je zelowa hórka, hdźež je Thomas Noack hakle zańdźene tydźenje nowe rostliny zesadźał. Nimo zelow rostu tam, wulkim betonowym kamjeniskam přiwjazane, tež kiwije a kročałku dale lěsne truskalcy. Z bliskich malenowych rostlin je wón zhromadnje z Ruth Trinschertowej prućata ćahnył.
Za cyły wuknjenski čas jenički šulski swjedźeń dožiwił Ze zapiskow Richarda Zahrodnika, 4
Dźěćatstwo w narańšej ewangelskej kónčinje mjez Bukecami a Lubijom kónc 19. lětstotka wopisuje 1962 zemrěty Richard Zahrodnik. Originalny němskorěčny tekst ze swójbneho archiwa staj jeho prawnučk Friedhard Krawc a Arnd Zoba-Bukečanski zeserbšćiłoj.
Třeći dźeń swjatkow, 11. junija 1878, su nowu šulu we Wujezdźe poswjećili. Nad chěžinymi durjemi steji w serbskej rěči přikaz Jězusa ze Sćenja swj. Jana 21/16: „Pas moje jehnjata.“
W šulskim wobwodźe bydli 465 dušow, ličba šulerjow je 80 do 90. Twarjenje je jednora, dwurjadowniska serbsko-němska ludowa šula. Městny šulski inspektor je farar. Wón bě kolator nad šulu hač do lěta 1878, jako běchu organizaciju zarjadow přerjadowali.
Wučerjej běštaj sprěnja Peter Adolf Helm, narodźeny 13. decembra 1807 w Budestecach, wot 1831 stajny wučer w Běłej pola Kamjenca, wot 1847 we Wujezdźe, zemrě w 47. lěće zastojnstwa; zdruha Handrij Suška, narodźeny 12. nowembra 1844 w Běłym Chołmcu pola Wojerec, wot 1866 stajny wučer w Čelnom, wokrjes Rozbórk, wot 15. nowembra 1876 we Wujezdźe. Wón zemrě po lěće 1920 jako wuměnkar w Budyšinje a bu na Tuchorju pochowany.
Ze serbskeje wsy na kupach městačko nastało
Ze stawiznow prěnich lětstotkow Wojerec, kotrež swjeća 750. róčnicu prěnjeho naspomnjenja
Wojerecy běchu kaž Njeswačidło, Jabłońc, Rózbork a Lubań we wopismje wo dźělenju tehdy braniborskeje Hornjeje Łužicy do krajow Budyšin a Zhorjelc z 1. meje 1268 jako wažne městnosće prěni króć naspomnjene (hlej SN z 30. apryla). Na kromje hornjołužiskeje hole, na wot rěčnišćow Čorneho Halštrowa wobdatych kupach, ležeše wosrjedź serbskich wsow wjetše, tohorunja serbske sydlišćo z wodowym hrodom němskeho stawoweho knjeza ze srjedź 13. lětstotka. Němsce mjenowachu sydlišćo 1268 Hoyerswerde, 1293 Hoyerswerte a 1568 kaž nětko Hoyerswerda. Serbsce jewi so wone 1719 prěni raz pisomnje jako Wojerece (Wojerecy). Wjetšina wsow knjejstwa přisłušeše Budyskemu, mjeńši dźěl Zhorjelskemu krajej.
Před 30 lětami hosćenc „Meja“ w Radworju wotewrěli
„W Meji spěwa Meja w meji“, tak prošachu před 30 lětami w Radworju na wotewrjenske kulturne zarjadowanje do tamnišeho rekonstruowaneho hosćenca.
Składnostnje Budyskeho wokrjesneho festiwala serbskeje kultury 1988 wotmě so swjatki póndźelu, 23. meje, zahajenske zarjadowanje festiwala na rustikalnje wudebjenej nowej žurli hosćenca „Meja“, kotryž běchu 20. meje přepodali.
Po wójnje wužiwachu dom jako konsumowu předawarnju za žiwidła a wšu móžnu domjacu nadobu. Na žurli zaměstnjene běchu běrowy za konsumowych zarjadniskich přistajenych.
W 1970tych lětach běchu Topolinskec hosćenc blisko kěrchowa zawrěli, kotryž měješe nimo korčmy žurlu, hdźež wotměwachu so tež reje a wšelke kulturne swjedźenje. Wot toho časa běchu móžnosće wustupow za Radworske kulturne skupiny, kaž chór Meja abo tehdy hišće eksistowacu dźiwadłowu skupinu abo tež za šulski ansambl před swójskim publikumom jara wobmjezowane. Někotre zarjadowanja přewjedźechu w šulskej jědźerni. Mejenjo wotměwachu swoje tradicionalne hodowne koncerty w Lutobču abo w Haslowje.
Pósłanča serbskeje hudźby w kraju a wukraju
Zetkanje z koncertnej pianistku a solistku-improwizatorku Heidemarju Wiesnerec
Bart, w Malešanskej gmejnje, ze swojim hatom wosrjedź wsy, ewangelskej cyrkwju, rjanej nawsu, hrodowym parkom ze šulu a dwurěčnymi napisami we wopytowarju přijomny zaćišć zawostaja. Rjane zahrodki a hladane chěže přeradźeja, zo so něhdźe 400 wobydlerjow tu derje čuje. Kónc 19. lětstotka zliči profesor Arnošt Muka w Barće mjez tehdy 513 wobydlerjemi 425 Serbow. W lěće 1956 bě jich hišće 54,6 procentow. Dźensa we wsy jenož horstka ludźi serbsce rěči.
Biografiska poezija a lyriska proza na wysokim niwowje
Lětsa w nakładnistwje POP wušła kniha Benedikta Dyrlicha „Grüne Hasen dampfen ab“ je zběrka cyłkownje 28 krótkopowědančkow w němskej rěči. Nimale wšitke z nich zaběraja so na někajkežkuli wašnje ze serbstwom.
Na wikach sobudźěłaćerjow LND zeznał
Rozmołwa ze słowakskim přećelom Serbow Peterom Čačkom
Serbska literatura nańdźe wosebje w słowjanskim wukraju kedźbnosć a připóznaće. Wo to staraja so hłownje přełožowarjo w tutych krajach. Woni maja wuski a wutrobny poćah k serbskemu literarnemu tworjenju. K tajkim spěchowarjam słuša słowakski přećel Serbow, 82lětny literat, přełožowar, chórowy nawoda a organist Peter Čačko z Bratislavy. Před 57 lětami bě so wón z tworjenjom serbskich literatow zeznajomił a je jemu hač do dźensnišeho swěrny. Z nim je so Alfons Wićaz rozmołwjał.
Što Was pohnuwa so 57 lět swěru za serbsku literaturu zajimować?
