Na haće

srjeda, 23. decembera 2020 spisane wot:

Jakub Bart-Ćišinski

Hat na chribjet je ćisnył sej

płašć, tkany ze swětłeho lodu;

a po haćenjach kerki, hlej,

na straži steja z běłej brodu.

Po lodźe hólcy smykaju

so zababjeni wyše wušow,

a holcy sanki ćahaju

sej zwoblěkane do kantušow.

A łója so a mjetaja,

so zapřahuja do rjećaza;

a zymu mru a njechaja

dom nihdy nic, hdyž mać jim kaza.

Nan připrawił je wjerćencu

a wjerći dźěći we wjeselu;

tam hołk je, tołk a wyski du

kaž kermušu na karuselu.

A čerwjene a módre su

a ruce maju jako raki ...

a kachle wječor majkaju

a spěwaju jim horce dźaki.

čitanski wurězk z knihi Hodownikowanje LND 2014

Wot tuchwilnych raznych wobmjezowanjow po wšej Němskej su tež muzeje chětro potrjechene, dokelž dyrbja zawrjene wostać. Čas tuž mnohe z nich wužiwaja, zo bychu to a tamne sporjedźeli abo znowa wuhotowali. Jens Hickmann na twjerdźiznje ­Königsstein na přikład ze seršćowcom winowe bleše rjedźi. Wjac hač 11 000 tajkich maja tam we wulkim blešowym sudźe w pin­cy Magdalenoweho hrodu. Wone su symbol składowanja winowych sudow za čas Awgusta Sylneho. Foto: Daniel Schäfer

Kóžde lěto do hód znowa rěka sej božodźěsćowy štom wupytać. A tón ma jasne kriterije spjelnić. Tak njesmě přešěroki, přemałki abo přewulki być. Wosebje njesmě přezahe jehlički pušćeć a dyrbi dołho dźeržeć. Na tymle městnje předstajimy wam dźensa dwě dalšej družinje jehlinowcow, kotrež so derje jako hodowny štom do bydlenja hodźa. Dźensa: módry šmrěk a nordmannska jědla.

Módry šmrěk, ludowje módra jědla mjenowany, je jara woblubowany hodowny štom. Přiwšěm je jón nordmannska jědla z načolnistwa najwoblubowanišich božodźěsćowych štomow wutłóčiła. Módry šmrěk ma mjenujcy njelěpšinu: Jehlički su jara kónčkojte a chětro kałate. Toho-dla mjenuja jón tež kałaty šmrěk. Kohož pak jehlički njemyla, tón dóstanje hodowny štom za relatiwnje tuni fenk. Wšako ze swojimi módrošěrymi jehličkami tež chětro atraktiwny wupada. Nimo toho wuprudźa typisku hodownu wóń.

Kóžde lěto do hód znowa rěka božodźěsćowy štom wupytać. A tón ma jasne kriterije spjelnić. Tak njesmě přešěroki, přemałki abo tež přewulki być. Wosebje njesmě přezahe jehlički pušćeć a dyrbi dołho dźeržeć. Na tymle městnje předstajimy wam dźensa a přichodny pjatk stajnje dwě družinje jehlinowcow, kotrež so derje jako hodowny štom do bydlenja hodźa – dźensa korkowu a coloradsku jědlu.

Do- a hodowny čas je tež čas bajkow. Nimale wšědnje pokazuja telewizijne sćelaki sfilmowanja znatych bajkow. A stawizna wo Popjelawce je kóžde lěto pódla. Sfilmowanje po předłoze Čechowki Boženy Němcoveje stej filmowej studijej Barrandov Praha a DEFA Babelsberg před dokładnje 48 lětami natočiłoj. Stawizna „Tří ­oříšků pro Popelku“ abo „Tři worješki za Popjelawku“ z Rolfom Hoppu jako kral, ­Karin Lesch jako kralowna a hłownymaj akteromaj Libušu Šafránkovej ­jako ­Popjelawka a Pavelom Trávníčekom jako princ, a wězo ze swětoznatej hudźbu z pjera Karela Svobody je wobstatk kóždolětneho hodowneho telewizijneho ­programa. Tak je to tež lětsa. Tuž smy wam jako wosebity serwis wšitke lětuše ­wusyłanske terminy znosyli a je wam tule jako přehlad k wutřihanju poskićamy:

29.11.2020:  14:03 ARD

6.12. 2020:  17:25 MDR

13.12. 2020:  13:20 WDR

20.12. 2020:  12:05 BR

20.12. 2020:  14:15 ONE

20.12. 2020:  15:05 NDR

24.12. 2020:  12:15 ARD

24.12. 2020:  16:05 NDR

24.12. 2020:  18:50 ONE

24.12. 2020:  20:15 WDR

24.12. 2020:  22:30 SWR

24.12. 2020:  23:15 RBB

25.12. 2020:  11:15 ARD

25.12. 2020:  20:15 NDR

26.12. 2020:  16:05 MDR

26.12. 2020:  16:40 ONE

27.12. 2020:  12:00 KiKA

1.1.2021:  16:30 RBB

6.1.2021:  8:05 BR

Přejemy wam wšitkim wjele wjesela při hladanju. Štóž pak njemóže dočakać, móže hižo raz tule z pomocu qr-coda na čěskosłowaksko-němsku produkciju pohladać.

Rěbl (27.11.20)

pjatk, 27. nowembera 2020 spisane wot:

Jeli pytane słowa 1–6 wodorunje prawje zapisaće a pod 1 a 2 padorunje dalše pismiki přidaće, wučitaće pod 1 wjes w Delanach, pod 2 wuraz ze sporta: sylna, zasadźita

1 nic wysoka, 3 nic konsonant, 4 spočatk wubědźowanja, 5 spis Homera, 6 palmowa lilija

We Wojerecach hotuja so na adwent. Wutoru stajichu tam hnydom dwaj hodownej štomaj – jedyn před starej radnicu na Torhošću historiskeho centruma (na foće), tamny na nowoměšćanskim Łužiskim naměsće. Jehlinowcaj běchu městu priwatnicy resp. Wojerowska bydlenjotwarska towaršnosć přewostajili. Foto: Uwe Schulz

Krótkodobnje na schadźowanku 2.0

pjatk, 20. nowembera 2020 spisane wot:

Budyšin (SN/bn). Za lětsa ryzy digitalnje přistupnu schadźowanku su hišće přizjewjenja móžne. Pod linkom www.schadźowanka.de „namaka so kóždy jeno z jednym klikom na našu lětušu žurlu. Přihladowarjo su wutrobnje přeprošeni so tam hižo do toho přizjewić a rum­nosće zeznać“, kaž za režiju zamołwitaj Katka Pöpelec a Syman Hejduška w zdźělence pisataj.

146. schadźowanka njewotměje so po zwučenym wašnju na předwječoru 1. adwenta, ale hižo jutře, 21. nowembra.

Wot 19 hodź. je zastup do wirtuelneje žurle móžny, w 19.30 hodź. je tak mjenowany warmup planowany, w kotrymž platformu pod profesionelnym nawodom přepruwuja. Program započnje so w 20 hodź. Po tym wotewru wjacore di­gitalne rumnosće swoje wrota, hdźež móža so zajimcy z pomocu widejochata za schadźowanku typiskej zabawje wěnować – na přikład při „barje“ abo z někotrejžkuli lóštnej štučku. Samo za lubkowanje su organizatorojo rozrisanje ­našli, a to pod hesłom „tokanje“.

Křižowka (20.11.20)

pjatk, 20. nowembera 2020 spisane wot:

Wodorunje: 3 kwětka, 5 měješe bamž na hłowje, 6 nic drohi, 7 přirjadowanje w sporće, 10 zmjerznjene kapki, 13 čěske město nad Łobjom, 14 něhdyši jendźelski premier, 15 nic muž

Padorunje: 1 lětace zwěrjo, 2 dobry pokiw, 3 wjesne powołanje, 4 Senf serbsce, 8 łopjena štoma, 9 wot pokruty wotkraty dźěl, 11 horiny mjez Europu a Aziju, 12 jendźelska měra zdalenosće

Křižowka (13.11.20)

pjatk, 13. nowembera 2020 spisane wot:

Wodorunje: 3 koleso, 5 pada nazymu ­ze štomow, 6 ptak, 7 rosće mužej, 10 jednotka kajkosće bencina, 13 stólc, 14 muska kokoš, 15 sćelak

Padorunje: 1 krute připrajenje, 2 norwegska stolica, 3 hrib, 4 hornja rumnosć w domje, 8 dźěl helikoptera, 9 nic krótke, 11 nic drohi, 12 0,0

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND