Dny Messiaena lětsa pozdźišo
Lětsa by tomu 80 lět było, zo je „Kwartet na kónc časa“ Oliviera Messiaena, jedna z najwuznamnišich kompozicijow 20. lětstotka, prěni raz zaklinčał. Składnostny festiwal nětko korony dla wo tři měsacy přestorča.
Zhorjelc-Zgorzelec (SN/bn). Prapremjera krucha wotmě so pod nawodom Messiaena 15. januara 1941 w bywšim lěhwje wójnskich jatych blisko Zhorjelca, w kotrymž bě tehdy tež francoski komponist. Wot lěta 2008 wuhotuje towarstwo Meetingpoint Music Messiaen tón dźeń we wulkim róžku rjad wopomnjenskich koncertow „Dny Messiaena“ w třikrajowym róžku. Tuchwilne postajenja w zwisku z koronapandemiju zarjadowanju najprjedy raz zadźěwaja. Tohodla su organizatorojo wobzamknyli, koncerty wo něhdźe tři měsacy přestorčić a rjad pod hesłom „Strach a nadźija“ wot 29. apryla do 2. meje zwoprawdźić.
Na dobro noweje Sakskeje a Serbow skutkował
Loni 25. decembra je Karlheinz Blaschke, znaty sakski wědomostnik, ludowědnik, stawiznar, archiwar, awtor a wurjadny přećel serbskeho ludu w starobje 93 lět w Friedewaldźe pola Moritzburga zemrěł.
Hač do lěta 1950 bě wón w Lipsku stawizny, germanistiku a łaćonšćinu studował. Jako bu 1990 Swobodny stat Sakska wozrodźeny, njeje nichtó, kiž w tymle njeměrnym času politisce skutkowaše, radu prof. Blaschki parować chcył. Wšudźe bě jeho hłós słyšeć, přeco bě jeho měnjenje požadane. Profesor běše prosće na wutworjenju Sakskeje wosobinsce wobdźěleny, jako stawiznar we hłownym, ale zdobom tež jako poradźowar mało nazhonitych politikarjow.
W NDR wot wyšnosće runjewon njelubowany dźěše Karlheinz Blaschke swój puć: Znaješe sakske stawizny a je tuž wědomje saksku identitu wobchował. Měješe swoju heju, a tak njedóńdźe ke karjerje. „Njejsym žadyn spjećowar w zmysle słowa był, ale sym swój runy puć šoł a sym tak zdobom druhim ludźom puć pokazał“, wón mi raz wuzna.
Rozhłosowa rada MDR ze sydłom za Serbow
Budyšin/Erfurt/Drježdźany (SN/at). Serbja změja krute sydło w Rozhłosowej radźe Srjedźoněmskeho rozhłosa (MDR). To wuchadźa z noweho statneho zrěčenja za MDR, kotrež su kraje Sakska, Saksko-Anhaltska a Durinska wujednali. Rozhłosowa rada zestaja so z ... „jedneje přisłušnicy abo jednoho přisłušnika serbskeho ludu, a to drje ze Sakskeje“, rěka w naličenju pod dypkom 18 paragrafa 16, zestajenje Rozhłosoweje rady MDR.
Předležace a loni 22. decembra wot durinskeho ministerskeho prezidenta Boda Ramelowa (Lěwica) jako prěnjeho podpisane zrěčenje wosebje wobsadźenje gremijow noworjaduje. Wuchadźišćo za to běchu machinacije Sakskeje w zwisku z nowowólbami intendanta MDR, po tym zo bě so dotalny Udo Reiter na wuměnk podał. Zastojnstwo nastupi prof. dr. Karola Wille w nowembrje 2011. Kaž nowina Sächsische Zeitung rozprawja, je tež sakski kabinet minjeny pjatk zrěčenju přihłosował.
Dwě wulkej wudobyći
Awtentiscy eksotojo?
Z wosebitej žiłku za delnjoserbske kulturne žiwjenje
Jutře, 9. januara, swjeći Ruth Thiemannowa, rodźena 1941 jako Meltkec Ruth w Barće, hdźež dźensa zaso bydli, wosomdźesaćiny. Diplomowa historikarka, dr. phil., diplomowa kulturnowědnica, Domowinska funkcionarka, lektorka a knihikupča – tele hesła jeje žiwjenjoběh woznamjenjeja. Kajke to žiwjenje. Kóžde polo ze žohnowanymi žnjemi.
Zo bu Delnja Łužica wot hornich Serbow sčasami zanjechana, měješe wšelake přičiny. Jedna z nich běše prosće njewěda wo krajinje mjez Grodkom a Błótami. To je sej tež młoda stawiznarka, dostudowawši z diplomom na Lipšćanskej uniwersiće, wuwědomiła. „Wědźach wo historiskich rozdźělach mjez Hornjej a Delnjej Łužicu. Tele dopóznaće je mje ćěriło“, kaž dźensa praji. Wona měješe to za „myslensku podłohu“ pozdźišeho jednanja. „Běše načasu, wěste wěcy w Delnjej Łužicy spěchować.“ Ruth Thiemannowa, ručež bě na wotpowědnym městnje, je so do dźěła dała, „wěste wěcy spěchować“. Dźěłowe městno bu Serbski dom.
Pokazuja, kak dźe
Krimi w pjeć regionalnych rěčach
Bräist/Bredstedt (HA/SN/JaW). W Sewjernej Friziskej nahrawaja tuchwilu kriminalnu satiru w pjeć rěčach tamnišeho regiona. Wo tym pisa nimo časopisa „Nordfriesland“ pod nadpismom „Und bitte! Friesisch im Spielfilm“ tež delnjoserbski tydźenik Nowy Casnik w swojim najnowšim wudaću.
Nadrobnišo rozprawja sewjerofriziski časopis wo nowosći w stawiznach a žiwjenju w Schleswigsko-Holsteinskej bydlaceje mjeńšiny Sewjernych Frizow. Woni słušeja runja Serbam, Sintam a Romam kaž tež Danam w Němskej k štyrjom připóznatym etniskim a narodnym mjeńšinam w Němskej. Časopis, kotryž wudawa „Nord-friisk Instituut“ (Sewjerofriziski Institut) w Bräisće/Bredstedće wuchadźa tam měsačnje w sewjerofrizišćinje a němčinje.
Kaž wotkrywar noweho kraja
Hody su nimo, wćipnosć na přichodne pak je hižo zbudźena: „Bože dźěćatko“ rěka nowy projekt hodowneho krótkofilma Angele Šusterec. Cordula Ratajczakowa je so z 49lětnej režiserku z Běłeho Chołmca rozmołwjała.
Waš nowy projekt „Bože dźěćatko“ je čornoběły němy film. Što Was na tejle wosebitej formje wabi?
A. Šusterec: Mam hodowne filmy rady a runje tak čornoběłe a něme. Sym přeco hižo tajki činić chcyła. Jara spodobała je so mi na přikład španisko-francoska produkcija „Blancanieves“ z lěta 2012. Tam je rjenje widźeć, kak derje hodźa so španiske tradicije we wobłuku čornoběłeho němeho filma powědać. Ze „Zmijom“ sym hižo čornoběły pask produkowała, a nětko je čas zrały za mój prěni němy film. A to so poskića, hdyž jedna so wo „Bože dźěćatko“ w 1920tych lětach. Tehdy bě nałožk we Wojerowskej kónčinje hišće w swojej prěnjotnej formje žiwy, a dźěćatko je tam dom wot domu chodźiło.
Kajki wosebity poćah maće k maćiznje?
