16. hodownika 1944 zahaji němska Wehrmachta na zapadnej fronće w Ardennach mócnu napřećiwnu ofensiwu přećiwo ameriskemu a jendźelskemu wójsku. Ardenny su horiny na sewjeru wuchodofrancoskeje prowincy Elsaskeje a zapadnje Porynskich šćěpjelowych horin­ (Rheinisches Schiefergebirge) w Němskej. Wone rozpřestrěwaja so přewažnje w Belgiskej a Luxemburgskej. Po hórskej krajinje ćeče rěka Maas. Na sewjeru su Ardenny 200 do 300 metrow wysoke, na juhu něhdźe 450 metrow. W južnych Wysokich Ardennach je bahnojta krajina z wulkimi lěsami. Wjedro je po wšěch Ardennach jara krute, wosebje pak w zymskim počasu.

Nowy koncept za Łužiski festiwal

wutora, 17. decembera 2019 spisane wot:

Lětsa prěni raz wotměty Łužiski festi­wa­l chcedźa dale přewjedować. Dźěłowa skupina, w kotrejž stej Braniborska a Sakska paritetisce zastupjenej, wobzamkny njedawno dale wjeducy koncept, kotryž je wuměłstwowa přechodna přirada předpołožiła.

Drježdźany (SN/CoR). „Ze srědkow Zwjaz­ka financowany Łužiski festiwal móže so z wažnej kulturnej institucije regiona stać. Za to njeje jenož trjeba akterow z Łužicy zapřijeć. Woni dyrbja tež woprawdźitu składnosć dóstać jón sobu wuhotować. Z wobzamknjenjom kraje přesahowaceje dźěłoweje skupiny je za to zakład połoženy“, podšmórny tele dny w Drježdźanach sakska ministerka za wědomosć a wuměłstwo dr. Eva -Maria Stange.

Hudźbnje po adwenće

wutora, 17. decembera 2019 spisane wot:

Čorny Chołmc (SiR/SN). Čłonojo Čornochołmčanskeho nałožkoweho towarstwa Krabat pod nawodom Larsa Deki běchu njedźelu popołdnju zajimcow do tamnišeje Marineje cyrkwje přeprosyli. Na programje stejachu znate a mjenje znate adwentne a hodowne pěsnje, kotrež njepohnuwachu jenož k připosłuchanju, ale tež k sobuspěwanju. Wjac hač 70 ludźi bě přeprošenje sćěhowało. W cyrkwi su jich dwurěčnje němsce kaž tež serbsce witali. Farar Heinrich Koch wjeseleše so nad tradiciju adwentneho koncerta, z kotrymž spěwarki a spěwarjo chóra hižo wjacore lěta w Marinej cyrkwi hodownu powěsć hudźbnje posrědkuja, zo bychu přitomnych na pokojny čas nastajili.

Budyšin (CRM/SN). Z adwentnym hymnusom „Rosujće, njebjesa, na zemju dele, a mróčele zdešćujće Sprawneho!“ zahaji chór 1. serbskeje kulturneje brigady sobo­tu do 3. adwentneje njedźele swój tradicionalny adwentny koncert pod nawodom cyrkwinskeho hudźbneho direktora Friedemanna Böhme w Budyskej Michałskej cyrkwi. Tónraz přidruži so brigadnikam dźěćacy chór gymnazija pod dirigatom wučerki hudźby Judith Škodźineje. Z wubranymi sadźbami naby program na wotměnje. Dalši zajimawy akcent staji kantorka Michałskeje wosady, Japanjanka Yuko Ikeda, ze swojej dosć swojotnej interpretaciju choraloweju wobdźěłanjow Johanna Sebastiana Bacha a pózdnjoromantiskeho komponista Sigfrida Karga-Elerta kaž tež z Bachowej popularnej „Tocattu a fugu w d-moll“.

Nowy akcent

póndźela, 16. decembera 2019 spisane wot:
Štož bě na spočatku lońšeho adwentneho koncerta 1. serbskeje kulturneje brigady w Budyskej Michałskej cyrkwi připosłucharjam wutrobu hrěło, wopokaza so tež sobotu zaso jako kedźbyhódny zazběh. A podobnje su to lětsa zawěsće tež hosćo z Libereca začuwali, kotřiž we wobłuku wuprawy w adwentnym Budyšinje přebywachu. Z třoch městnow zanošowana adwentna­ antifona „Rosujće, njebjesa, na zemju dele“ posrědkowaše wosebite słuchowe dožiwjenje. Wo tajke staraše so tohorunja, a za mnohich wopytowarjow koncerta snano překwapjacy, mały chór Budyskeho Serbskeho gymnazija pod nawodom­ wučerki hudźby Judith Škodźineje. Čerstwe wysoke hłosy šulerkow a šulerjow tworjachu nowy akcent w adwentnym koncertowanju brigady. Wone koncertne dožiwjenje wudospołnichu, haj stopnjowachu. Derje, zo zamó so publikum wo wukonitosći małeho chóra sobu přeswědčić. Brigadnicy so tuž wo dorost starosćić njetrjebaja. Axel Arlt

Měto Pernak je njedźelu, 8. decembra, zemrěł. Zhubimy z nim Serba, kiž je so za swój lud mnohostronsce angažował. A činješe to z bywšeho Zapadneho Berlina, hdźež ze swójbu bydleše.

Wuzběhnyć ma so jeho 13 lět trajace skutkowanje jako předsyda Maśicy Serbskeje. Wón bě załoženje tohole serbskeho wědomostneho towarstwa w Delnjej Łužicy 1993 hłownje sobu nastorčił, kotrež hač do dźensnišeho serbske kulturne žiwjenje wobohaća. Wosebje wažne je jemu při sporym dźěle bě, zo jednory lud na wsach zaso přistup k swojim serbskim korjenjam namaka. Hromadźe z druhimi je wón wosobiny serbskeho kulturneho žiwjenja počesćił a jim tam, hdźež běchu so narodźili abo skutkowali, hódny pomnik stajił. Wuzběhnjenjahódne su pomnik za rěčewědnika Mjertyna Monja w Turnowje kaž tež wopominanskej tafli za molerja Fryca Latku w Nowej Wsy a za awtora prěnich ćišćanych serbskich knihow Albina Mollera w Tšupcu. Za to kaž tež za dalše aktiwity spožči Maćica/Maśica Serbska njeboćičkemu w lěće 2008 čestne čłonstwo. Lěto na to wu­znamjenichu jeho z Mytom Ćišinskim.

Kulturny konwent kulturneho ruma Hornja Łužica-Delnja Šleska je wčera na swojim lětušim poslednim pose­dźenju w Zhorjelcu dalše spěchowanje za klětu we wobjimje wjace hač 1,2 milionow eurow wobzamknył.

Zhorjelc (SN/CoR). Centralnej dypkaj na wče­rawšim dnjowym porjedźe konwenta stej spěchowanskej lisćinje za kulturne projekty a inwestiwne naprawy insti­tucijow w lěće 2020.

Tak chcedźa sydom institucijam do­hro­mady 530 000 eurow přewostajić. Najwjace pjenjez z tróšku wjace hač 300 000 eurami zaplanuja za centralnej magacinaj Serbskeho muzeja Budyšin a Kamjenskeho Muzeja zapadneje Łužicy. Twarjenje na Budyskej Lubijskej budźe jako skład za wobě instituciji wuhotowany. Serbski ludowy ansambl dóstanje za nowostrukturowanje a wutwar notoweho archiwa něhdźe 50 000 eurow.

Wustajeńca a forum wo nas w Zapadnym Berlinje

štwórtk, 12. decembera 2019 spisane wot:

Druhi decemberski kónc tydźenja 1989 wotmě so třidnjowska mjezynarodna konferenca „Serbja – narodna mjeńšina w NDR“ w Ewangelskej akademiji Berlin-Wannsee. Atribut „mjezynarodna“ bě trochu přehnaty, dokelž běchu jeje wobdźělnicy přewažnje Serbja z Łužicy, z wuchodneho a Zapadneho Berlina a dalši hosćo.

Po tym zo njeběchu loni Literarne Nobelowe myto skandala dla spožčili, je šwedska akademija wčera dweju lawreatow wuznamjeniła. Pólka Olga Tokarczuk přija z rukow šwedskeho krala Carla XVI. Gustafa myto za lěto 2018, Peter Handke dósta lětuše­ myto. Cyłkownje su dwanaće wědomostnikam a dwěmaj spisowaćelomaj Nobelowe­ myto na swjatočnej ceremoniji přepodali. Foto: pa/Jonas Ekstromer

Tež w Žitawje napjatosć knježi

wutora, 10. decembera 2019 spisane wot:

Žitawa/Drježdźany/Kamjenica (SN/at). Saksky kandidaća za titul „kulturna sto­lica Europy 2025“ hladaja z wosebitej kedźbnosću na přichodne koło wubědźowanja. Štwórtk chce Kulturna załožba krajow w Berlinje wozjewić, kotre z němskich požadarjow w tukrajnej konkurency na tak mjenowanu shortlist přińdźe. Tu ma potom předsyda konferency kulturnych ministrow zwjazkowych krajow wobkrućić.

W Němskej prócuje so wosom městow wo titl. Nimo sakskich kandidatow Žitawa, Drježdźany a Kamjenica su to wulkoměsta Gera (Durinska), Hannover, Hildesheim (Delnja Sakska), Magdeburg (Saksko-Anhaltska) kaž tež Nürnberg (Bayerska). Dźensa a jutře posudźuje europ­ska jury jich zapodate požadanja, kaž Kulturna załožba krajow, zarjado­warka narodneho wurisanja, na swojej internetnej stronje připowědźa.

„Napjatosć hižo nětko začuwam“, rje­kny Žitawski wyši měšćanosta Thomas Zenker (njestronjam) powěsćerni dpa.

Na zakładźe zajutřišim předstajeneje shortlist poruči jury klětu nazymu němsku „kulturnu stolicu Europy 2025“.

Serbska debata

nowostki LND