Swoju „syć žiwjenja“ pokazował

štwórtk, 24. septembera 2020 spisane wot:
Ze swojoraznymi figurami je Choćebuski swětłowy wuměłc Jörn Hanitzsch minjene dny pěškow na Naměsće při měšćanskej studni překwapił. Při tym wužiwaše tež „Stražnikow časa“ Awstričana Manfreda Kielnhofera. Jörn Hanitzsch mjenuje swoju instalaciju „Syć žiwjenja“. Napadne figury wječor z wobkuzłacej swěcu wobswětlene, su dźěl swětłoweje instalacije, kotraž je so po cyłym měšćanskim centrumje rozpřestrěwała. Choćebuski wuměłc chcył wobydlerjow a hosći města zakuzłać, kaž sam praji. Wulke wobrazy a figury je wón wědomje wupytał, zo bychu ludźo swoje wulke a małe starosće na wokomik zabyli. Foto: Michael Helbig

NDR: Digitalna platforma za rěče a temy mjeńšin

štwórtk, 24. septembera 2020 spisane wot:

Kak sćelakaj MDR a NDR temy a rěče štyrjoch awtochtonych narodnych mjeńšin a ludowych skupin w Němskej do swojeho programoweho dźěła zakótwjatej, to bě předmjet zetkanja mjeńšinoweje rady z intendantomaj wobeju wustawow.

Berlin (SN/at). Mjeńšinowa rada ma zjawnoprawniski rozhłós za wažneho partnera narodnym mjeńšinam w Němskej. Wo tym informuje mjeńšinowy sekretariat w nowinskej zdźělence. Předsyda rady, předsyda Domowiny Dawid Statnik, ma jón „za njeparujomneho nošerja rěče a relewantnu komunikacisku platformu“. Intendantaj prof. dr. Karola Wille (MDR) a Joachim Knuth (NDR) kaž tež generalna sekretarka ARD dr. Susanne Pfab zhonichu w rozmołwje minjenu póndźelu w Berlinje, zo Danojo, Frizojo, Serbja kaž tež Sintojo a Romojo na to tłóča, zo zjawnoprawniske poskitki w jich rěčnych rumach dale wobsteja a so samo rozšěrja.

Rěčni eksperća so schadźowali

srjeda, 23. septembera 2020 spisane wot:

Budyšin (SN). Fachowcy regionalnych a mjeńšinowych rěčow Němskeje, zjednoćeni w krajnym komiteju němskeje wotnožki Europskeho běrowa za mjenje rozšěrjene rěče (EBLUL), přewjedźechu wčera w Budyskim Serbskim domje swoju lětnu zhromadźiznu.

W srje­dźišću wuradźowanjow stejachu rozprawy wo aktualnej situaciji mjeńšin a jich rěčow kaž tež diskusija wo nowych projektach. Hornjoserbšćinu zastupowaše dr. Jana Šołćina ze Serbskeho instituta, delnjoserbšćinu direktor instituta dr. Hauke Bartels. ­Wječor předstajichu danšćinu, saterofrizišćinu, sewjerofrizišćinu, delnjoněmčinu, plautdietsch a romašćinu koronapandemije dla wobmjezowanej ličbje zajimcow w Serbskim domje. Narok wčerawšeho schadźowanja bě, zo Budyski publikum wo mjenowanych rěčach zhoni a je słyši.

Němska wotnožka EBLUL, kotraž dźěła wot lěta 2012 pod třěchu Federalistiskeje unije europskich narodnych mjeńšin, zasadźa so za regionalne a mjeńši­nowe rěče w Europje. W Němskej stej to nimo horjeka mjenowanych hornjo- a delnjoserbšćina.

CD „Serbska reja“ wušła

srjeda, 23. septembera 2020 spisane wot:
Budyšin (SN). Towarstwo Serbska reja je sej minjene lěta z wožiwjenjom tradicionalneje serbskeje rejwanskeje hudźby dobre mjeno sčiniło. Na runje wušłej CDji „Serbska reja – Traditional Sorbian Dance Music“ předstaja wone melodije zašłych třista lět. Někotre su znate ludowe spěwy, dalše njebuchu hižo dołho k rejam hrate. Nětko předleža w nowej interpretaciji. Hudźbnicy su inspiraciju namakali w historiskich žórłach, ale tež w rozdźělnych rejwanskich a muzikaliskich tradicijach. CD chce lóšt do zhromadneho rejwanja budźić, ale tež na rejwanske wječorki, dźěłarnički a podobne zarjadowanja.

Serbske chóry spěwaja na CD

wutora, 22. septembera 2020 spisane wot:
Budyšin (SN). Na nowym zynkonošaku prezentuja so znate a klasiske woblubowane hornjoserbske spěwy w interpretaciji wšelakich chórow, spěwnych skupin, kapałow a solistow. Pohnuwać chce tajki poskitk zabawneho razu tež k zhromadnemu spěwanju na narodninach, w Domowinskej skupinje, w kruhu swójbnych abo wjesnjanow. Złožujo so na nahrawanja Serbskeho rozhłosa je Šćěpan Brankačk dohromady třiceći spěwow zestajał, kiž (nimale) kóždy znaje a kotrež su so w běhu lět w najlěpšim zmysle słowa z ludowymi stali. CD je zhromadne wudaće Ludoweho nakładnistwa Domowina a Załožby za serbski lud.

Dalša dokumentacija wo Sprjejcach

póndźela, 21. septembera 2020 spisane wot:
Sprjejcy (SN). Wjes z němskim mjenom Spreewitz ma hižo dlěje derje dokumentowanu cyrkwinsku chroniku. Nětko su zakónčili zwjazk čisło III a IV, zdźěli farar tamnišeje ewangelskeje wosady Jörg Michel. W třećim zwjazku dokumentuja čas wot 1945 do 1972, a to z mnohimi dodatkami. Štwórty zwjazk jako kónc zaběra so z lětami 1973 do 2020. Zapřijate su tam barbne fotowe napohlady ze Sprjejčanskeje cyrkwje, přewodnik za nju kaž tež za cyrkej w Bórkhamorje. Bjezdwěla jimace budu z dźensnišeho wida přinoški w rubrice „Małe regionalne krótkostawizny“. W nich namaka čitar zapiski Arnošta Muki wo prusko-hornjołužiskich Serbach, wo kotrychž je wón 1884 pisał, a wo dźělenju Łužicy 1815. Nadrobnišo zaběraja so w brošurce tež z wołtarjom w Sprjejčanskim Božim domje a z emporu. Zajimc móže dale čitać wotrězki wo regionalnych cyrkwinskich stawiznach. Hač do dźensnišeho časa sahaja rozestajenja wo tym, zo bu kónčina w lěće 2004 do cyrkwje Berlin-Braniborska přewzata.

Marka Herrmannowa

póndźela, 21. septembera 2020 spisane wot:
Serbska wučerka, swěrna křesćanka a aktiwna Domowinjanka Marka Herrman-nowa narodźi so 16. septembra 1920 swójbje Rakečanskeho fararja Korle Božidara Křižana. Jeje mać bě rodźena Wir­thec. Marka Křižanec maturowaše a wuda so pozdźišo na duchowneho Gerharda Herrmanna w Rakecach, kiž jako zranjeny wojak 30. januara 1945 w lacareće w Zerbsće zemrě. Hnydom po wójnje poskićichu jej wučersku słužbu w Rakecach. Marka Herrmannowa kwalifikowaše so na wučerku za serbšćinu a jendźelšćinu a je předmjetaj wuběrnje wuwučowała. Mnohim studentam Serbskeho wučerskeho wustawa bě wona dobra mentorka w praktikumje. Za wuběrne wukony spožčichu jej titul wyša wučerka. Marka Herrmannowa je so po wójnje nimo swo­jeho syna tež wo syna zahinjeneho při­wuzneho dr. habil. Pawoła Wirtha starała. Wjele lět bě wona aktiwna čłonka cyrkwinskeho předstejićerstwa w Rakecach, do­pisowaše do měsačnika Pomhaj Bóh, bě čłonka Serbskeho ewangelskeho towarstwa a je so ze synom dr. Gerhardom Herrmann swěrnje na Serbskich ewangelskich cyrkwinskich dnjach a na dalšich narodnych zarjadowanjach wobdźělała.
Z koncertom „Muzikaliska jězba po časach“ w Bartskej ewangelskej cyrkwi zahaji so předwčerawšim nowy festiwal „Hornjołužiski swjedźeń komorneje hudźby“. Mjez druhim staj tam rodźeny Dobranečan Johannes Krahl (na foće) a Josua Velten z Gießena simultanje na wobojich Eulowych pišćelach Božeho domu „Sonatu a due Organi“ Franza Danzija přednjesłoj. Foto: Jurij Helgest

Herman Jahn

pjatk, 18. septembera 2020 spisane wot:
Blidar a narodny prócowar Herman Jahn z Dešna narodźi so 14. septembra 1920 blidarskej swójbje a nawukny samsne powołanje kaž nan. Jako dźěćo a pachoł zezna spisowaćela, rěčespytnika, městopředsydu Domowiny a fararja w Dešnje Bogumiła Šwjelu. Jeho a Jahnec swójbje běštej dobrej susodce. Spočatk Druheje swětoweje wójny dyrbješe Jahn do wójska a 1947 so zaso nawróći. Wón złoži mišterske pruwowanje blidarja, dźěłaše čas žiwjenja jako tajki a blidarješe tež za někotre serbske projekty, kaž za narowny pomnik spisowaćelki Marjany Domaškojc. Dlěje hač 50 lět skutkowaše aktiwnje w Domowinje, ale tež w serbskim křesćanskim žiwjenju. 16. februara 1950 bě čłon delegacije Domowiny pod nawodom předsydy Pawoła Neda, kotraž wopyta prezidenta NDR Wilhelma Piecka w jeho Berlinskej rezidency Niederschönhausen. Za delnjoserbske Bože słužby wuda Herman Jahn zběrku „Duchowne kjarliže“, a 1987 bě mjez prěnimi, kotřiž namšu zaso wozrodźichu. 1993 přistupi wón Maśicy Serbskej. 25. septembra 1999 bu Jahn na tragiske wašnje ćežko zranjeny a ze­mrě na to w chorowni w Frankfurće nad Wódru. Manfred Laduš

Kaž wulka swójba nětko w domje pósta

štwórtk, 17. septembera 2020 spisane wot:

Redakcija serbskeho rozhłosa ze Serbskeho domu wućahnyła – přistajeni MDR so na štwórtym poschodźe wjele lět derje čuli

Wot póndźele, 7. septembra, wusyła serbski rozhłós wšědnje wot 5 do 9 hodź., sobotu wot 6 do 10 hodź. a njedźelu wot 11 do 12.30 hodź. z noweho studija. Zaměstnjene je wone w domje Němskeho pósta na Budyskim Póstowym naměsće 3. Přenajer rumnosćow je AGORA Łužica. Tež němske regionalne powěsće za Hornju Łužicu wottam wusyłaja. Wšako je to Budyske re­gionalne studijo MDR, kotrež Bogna Korjeńkowa nawjeduje.

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND