Wjac ludźi hač wočakowane

póndźela, 21. oktobera 2019 spisane wot:

Prěni nazymski koncert we Wulkich Ždźarach přewjedli

Wulke Ždźary (GM/SN/JaW). Prěni raz su zajimcy sobotu we Wulkich Ždźarach nazymski koncert dožiwili. Tak pokro­čowachu tam z rjanej tradiciju nazymskich koncertow w Hornjej Łužicy na nowej městnosći, štož su hosćo zarjadowanja derje přiwzali.

Sydom prapremjerow

pjatk, 18. oktobera 2019 spisane wot:

Wubědźowanje wo „Lubinu“ a sydom produkcijow ze serbskim ćežišćom

Choćebuz (SN/bn). Choćebuski filmowy festiwal (CFF) wotměje so lětsa mjeztym 29. raz. Wot 5. do 10. nowembra poka­zuja w dohromady wosom hrajnišćach cyłkownje 210 filmow z 45 krajow. Sydom produkcijow dožiwja w tym wobłuku swoju swětowu prapremjeru. Po tradiciji steja paski z wuchodneje Europy w srjedźišću festiwala. Loni běštej Georgiska a Ukraina ćežišćowej krajej, lětsa budźetej to Madźarska a Čorna Hora. Prěni raz prezentuja přinoški z Finskeje, Grjekskeje a Turkowskeje. Wosebitu aktualitu nabudźe w tym zwisku wote­wrjenski film „Smuggling Hendrix“, powědacy stawiznu hudźbnika na faktisce mjez na kóncu mjenowanymaj krajomaj dźělenej Cypernskej. Patronaj lětušeho festiwala staj zwjazkowy minister financow a wicekancler Olaf Scholz (SPD) kaž tež ministerski prezident Braniborskeje Dietmar Woidke (SPD).

Serbska rěč a digitalizacija

pjatk, 18. oktobera 2019 spisane wot:

Budyšin (SN/at). Kotre městno měła přichodnje serbska rěč w procesu digitalneho přewróta zabrać? Wotmołwy na tele prašenje pyta Załožba za serbski lud we wobłuku hižo w lěću připowědźeneje zjawneje konferency (SN informowachu). Hromadźe z dalšimi partnerami a předewšěm ze serbskimi institucijemi chce załožba hač do lěta 2020 cyłkownu digitalnu strategiju za našu maćeršćinu wuwiwać. Nadawk je naročny, prawje wjele idejow su trěbne, kotrež móhli we wobłuku tajkeho zarjadowanja rozjimować.

Mjeztym stej termin a městnosć zna­tej­,­ kaž bě ze załožboweho zarjada zhonić: Sobotu, 30. nowembra, dźeń do prěnjeho adwenta, budźe cyłodnjowska konferenca w hotelu „Residence“ na Wjelečanskej čo. 32 w Budyšinje. Zarjadowarka prosy zajimcow wo bórzomne přizjewjenje hač do 30. oktobra e-mailnje na adresu , a to rumnostnych wobmjezowanjow dla, kaž rěka.

Wotběh konferency, kotraž budźe w serbskej rěči bjez simultaneho pře­łožka, hišće wozjewja. Planowane je, zo budu ćežišća w přednoškach wobswětlić a na to w dźěłarničkach ideje pytać.

Šulske deficity njenarunaja

štwórtk, 17. oktobera 2019 spisane wot:

Kulturny konwent wčera na 25. róčnicu załoženja zhladował

Zhorjelc (SN/CoR). Na mały jubilej 25. róčnicy załoženja je wčera Kulturny konwent kulturneho ruma Hornja Łužica-Delnja Šleska na swojim dohromady 114. posedźenju w Zhorjelskim Kulturno-historiskim muzeju dopominał. Čłonojo su sej na „dalše dobre zhromadne dźěło“ připili a so nad małym dźaknym darikom za skutkowanje – knihu Jürgena Maćija „Wuměłcy w Hornjej Łužicy 2“ a Połčničanskim poprjancom z napismom jubileja ­– zwjeselili.

Nowy rjad SLA z wuspěšnej premjeru

štwórtk, 17. oktobera 2019 spisane wot:

Budyšin (SN/bn). Serbski ludowy ansambl je nowy rjad „Zynki a linki“ za­hajił. W srjedźišću zarjadowanjow stejitej literatura a hudźba serbskich wuměłcow, předstajenej wot instrumentalistow SLA kaž tež zwonka Łužicy skutkowacych serbskich dźiwadźelnikow. Wčerawšu premjeru na wupředatej žurli Budyskeje Röhrscheidtoweje bašty wuhotowachu znaty hrajer Stanisław Brankačk a dujerski kwintet Marie-Luise Fryčowa na fleće, Ralf Sarodnick na obowje, Tobias Witke na klarineće, Tereza Kratka na fagoće kaž tež Bernd Neffe na róžku.

Intendantka SLA Judith Kubicec wita hosći w bašće a rozłoži skrótka zakładnu mysličku noweho rjadu. „Telko rjanych knihow a tak mało časa za čitanje – z toho je wurostła ideja, literaturu raz na hinaše wašnje sposrědkować. Nastupajo teksty wobrubjacu hudźbu sym sej skerje rědka hrate kompozicije serbskich komponistow za komorne wobsadki wupytała“, intendantka rjekny.

Erich Honecker wotsadźeny

štwórtk, 17. oktobera 2019 spisane wot:

Jutře je tomu 30 lět, zo bu Erich Ho­necker na 9. zeńdźenju Centralneho komiteja (CK) SED ze swojich funkcijow wotsadźeny. Nowa doba 19. oktobra 1989 wo tym oficialnu powěsć NDRskeje powěsćernje ADN na 1. stronje wozjewi: „Před tym wotpowědowaše CK próstwje Ericha Honeckera, jeho strowotnych přičin dla wuwjazać z funkcije generalneho sekretara CK SED, z hamta předsydy Statneje­ rady NDR a z funkcije předsydy Narodneje zakitowanskeje rady NDR.“ Bě to poslednja sada ADN-powěsće z nadpismom „Egon Krenz na generalneho sekretara CK SED wuzwoleny“. Na spočatku načolneho přinoška Noweje doby ze samsnym nadpismom běchu zdźělili, zo su čłonojo centralneho komiteja na swojim 9. zeńdźenju popołdnju, 18. oktobra 1989, w Berlinje „čłona politběrowa a sekretara CK Egona Krenza na generalneho sekretara wuzwolili. Centralny komitej namjetuje Ludowej komorje NDR jeho na předsydu statneje rady a předsydu zakitowanskeje rady wuzwolić“.

Knježacy klišej zmjechčić chcyli

srjeda, 16. oktobera 2019 spisane wot:
Zajimcam serbsku literaturu zbližić, to běše wotpohlad čitanskeho wječorka wčera w Lipšćanskim Domje literatury, na kotryž bě Sakska literarna rada přeprosyła. W moderaciji Róže Domašcyneje su Jurij Koch, studentka Hańžka Wjeselic, Měrćin Wjenk a Měrana Cušcyna swoje tworjenje publikumej předstajili. Čitanje měło pokaz­ka być na dźensa nastawacu prozu a lyriku dwurěčnych spisowaćelow we Łužicy. Zdobom chcychu zarjadowarjo na te wašnje knježacy klišej „jejkamolowaceje a w drasće rejowaceje mjeńšiny“ zmjechčić. Něhdźe 30 ludźi – čłonojo Sorabije, přećeljo Serbow a dalši zajimcy – čitanja skedźbliwje sćěhowaše. Foto: Kateryna Pikalová

PomgajbogKristalub Fryco

srjeda, 16. oktobera 2019 spisane wot:
16. winowca 1744 narodźi so pozdźiši delnjoserbski duchowny a spisowaćel Pomgajbog Kristalub Fryco swójbje fararja w Gołkojcach. Kaž jeho wo tři lěta młódši bratr Jan Bjedrich studowaše wón w Halle teologiju a bu 1767 za fararja zapokazany. Dušepastyrsce skutkowaše najdlěje – wot 1771 hač do smjerće 17. nalětnika 1815 – při Choćebuskej Serbskej cyrkwi. Pomgajbog Fryco bě, runja bratrej, wědomy Serb, skutkowaše a pisaše w duchu pietizma. Z jeho pjera běchu narodny manifest „Luby serbski lud!“ a ćišćane nabožne spisy. 1792 wuda „Dolnjołužiske serbske prjatkarske knigły“, 1796 „Prjatkowanje na prědnu njeźelu po tśoch kralach“, 1797 „Bjatowarske knigły“ a 1802 „Te słuśnosće togo kśesćijana“. Wón přełoži němski powučacy nabožny spis pod titlom „Ta hordnunga togo strowja“, kotryž w 12 nakładach wuńdźe. Wón pěsni składnostne basnje a 20 štučkow dołhu lyrisku twórbu „Zaspy! Ty luba wjas, lažyś w popjele zas“ za wotpalenu wjes. Serbskich wojakow witaše ze 16 štučkow wopřimacym „Powitarskim kjarližom“ domoj do Łužicy. Jeho serbska agenda zwosta rukopis. Manfred Laduš

Pod hesłom „Koncepcionalizacija małych­ (europskich) a njezapadnych kulturow“ wotmě so minjeny štwórtk a pjatk mjezynarodna konferenca na Instituće za slawistiku Drježdźanskeje techniskeje uniwersity, podpěrowana wot Załožby Fritza Thyssena za spěchowanje wědomosće.

Drježdźany (SN/CoR). Kak móžeš z fe­nomenami wobchadźeć, kotrež njehodźa so z etablěrowanymi konceptami dominantnych kulturow wopisać? Kak poćahuja so kulturne praktiki małych nje­zapadnych kulturow na dominantny kanon?­ Kotre alternatiwne koncepty su wuwiwali? Tute a podobne prašenja stejachu w srjedźišću konferency, na kotrejž so štyrnaće wědomostnikow z literaturowědy, stawiznow, genderoweho slědźenja, sorabistiki a sociolinguistiki wobdźěli a swoje dopóznaće wo fenomenach w Japanskej a Chinje, Luxemburgskej, Běłoruskej, Nigeriji, Awstriskej a Łužicy mjez sobu wuměni a diskutowa.

Bjarnat Krušwica

wutora, 15. oktobera 2019 spisane wot:
13. winowca před sto lětami zemrě we Wjerbnje delnjoserbski duchowny, spisaćel a kěrlušer Bjarnat Krušwica. Narodźił bě so 14. meje 1845 w hornjołužiskej Dołhej Boršći (Förstgen) swójbje serbskeho fararja Jana Krušwicy. We Wrócławju, Berlinje a Wittenbergu studowaše teologiju. Štyri lěta bě farar w Hbjelsku (Gebelzig) a wot 1878 fararješe 40 lět w delnjołužiskim Wjerbnje (Werben). Pola tamnišeho basnika Mata Kosyka přiswoji sej delnjoserbšćinu a w njej je serbske Bože­ słužby swjećił, wužiwajo za to nowe delnjoserbske spěwarske. W 1911 wutwarjenej cyrkwi da wón pjeć dwurěčnych bibliskich hesłow připrawić. Zdobom so natwar prěnjeje cyrkwineje wěže skónči. Zaměrnje spěchowaše Krušwica serbsku rěč, kulturu a narodne naležnosće. Nimale 40 lět bě wón aktiwny městopředsyda Maśicy Serbskeje. Cyrkwinsku agendu za pruske wosady je zhromadnje z duchownym bratrom Běgarjom w Skjarbošcu (Schorbus) do delnjoserbšćiny přełožił. Spisa němsku knihu wo Wjerbnjanskej cyrkwi a wozjewi jeje serbsku wersiju 1915 w Časopisu Maćicy Serbskeje. Do Bramborskeho serbskeho casnika je pilnje dopisował.

Serbska debata

nowostki LND