BOOKii-pisak delnjoserbsce

srjeda, 16. decembera 2020 spisane wot:
Budyšin (SN). Z titulom „Mój swět we wobrazach“ předleži nětko nowa delnjoserbska dźěćaca kniha za BOOKii-pisak z LND po měritkach moderneje pedagogiki a modernych digitalnych standardach. Přez kombinaciju wobraz – słowo, scena – dialog je móžno rěč na hrajkace wašnje wuknyć. Kniha funguje z BOOKii-pisakom, dohromady je 1 270 słowow, sadow, dialogow, hrónčkow a spěwow słyšeć. 36 wosobow je teksty rěčało. Register wokablow kaž tež pokazki za prawe wurjekowanje su knize přidate.

SAEK dźěl medijoweho kubłanja

srjeda, 16. decembera 2020 spisane wot:

Stejnišća Sakskeho wukubłanskeho a wupruwowanskeho kanala (SAEK) su wohrožene, wo čymž su Serbske Nowiny wospjet rozprawjeli. Wotnožki, mjez druhim tež w Budyšinje, maja wulki wu­znam za medijowe kubłanje. Toho­dla maja so na tuchwilnych městnach dale wjesć a dalše, na přikład we Wojerecach a Běłej Wodźe, nastać. To měnja w Krajnym dźěłowym kole SPD „Serbja“.

Budyšin (SN/at). „Dołhož koncept njepředleži, maja tuchwilne wotnožki Sakskeho wukubłanskeho a wupruwowanskeho kanala – mjez nimi w Budyšinje a Zhorjelcu – z pomocu Sakskeho krajneho medijoweho wustawa kaž dotal dale dźěłać.“ Tale sada z wobzamknjenja, kotrež su wobdźělnicy njedawneho wirtuelneho zetkanja Krajneho dźěłoweho kruha SPD „Serbja“ jednohłósnje schwalili, zwuraznja starosć, zo so něšto zhubi, štož medijowu krajinu w Sakskej wobohaća.

Za medijowe kubłanje

srjeda, 16. decembera 2020 spisane wot:
Wulku hódnotu Budyskeje wotnožki Sakskeho wukubłanskeho a wupruwowanskeho kanala (SAEK) njezačuwaja Serbja hakle za čas koronapandemije. Nětko pak wosebje, dokelž wuchadźeja wottam wažne nastorki a pomocy, zo móhło wšelke serbske žiwjenje online dale běžeć. Toho­dla je njewobeńdźomne, zo Budyske kaž tež wšitke dalše stejnišća dale dźěłaja. Byrnjež sej Krajne dźěłowe koło SPD „Serbja“ nětko dalše skutkowanje SAEK jako bytostneho partnera za medijowe kubłanje žadało, skedźbnja wone zdobom na dotal njepředležacy koncept wo přichodnym a přezcyłnym medijowym kubłanju w Sakskej. Statne knježerstwo je potajkim wužadane we wothłosowanju z medijowej radu a zhromadźiznu SLM tajki koncept zdźěłać. Přewinyć měli so dotalne punktuelne poskitki kaž w Budyšinje a Zhorjelcu w Hornjej ­Łužicy. Po cyłym serbskim sydlenskim ­rumje – tež we Wojerecach a Běłej Wodźe – su tajke zepěranišća praktiskeho medijoweho kubłanja trěbne. Axel Arlt

Hana Wićazowa

póndźela, 14. decembera 2020 spisane wot:
11. hodownika 1995 zemrě w 81. žiwjenskim lěće Radworska ludowa pěsnjerka a 48 lět w chórje Meja spěwaca Hana Wića­zowa, kotraž bu tři dny pozdźišo na wjesnym kěrchowje pochowana. 14. wulkeho róžka 1915 bě so wona znatej Hickec­ swójbje w Chelnje narodźiła. Hižo jako­ šulerka napadny wučerjej Micha­łej Nawce swojeho dobreho hłosa a hrajerskeho talenta dla. Tak je w Ra­dworskej lajskej dźiwadłowej skupinje so­bu­ skutkowała. Ze 16 lětami započa Hana Hickec, kotraž je te­hdy pola bura słužiła, w Meji spěwać a wosta tež po tym zo bě so na krawcoweho mištra Alfonsa Wićaza wudała, 48 lět najstaršemu serbskemu chórej swěrna. Pod dirigatom Michała Nawki, Jana Andrickeho, Jurja Winarja a Achima Brankačka je swěrnje z lóštom a cyłej wutro­bu serbski spěw pěstowała. Wića­zoweje syn Alfons je jej nastawk „Meja a moja mać“ w Serbskej protyce 1995 wěnował. Tójšto lět je přinoški do serb­skeho dźenika a wječornika a do dalšich časo­pisow pisała, hdźež su tež jeje pěsnje wozjewjeli. Hana Wićazowa bě sobu naj­płódniša basnjerka Radworskeho kružka pisacych Radlik, kotryž je dr. Achim Naw­ka nawjedował. Manfred Laduš

Prěni raz Dny serbskeje kultury

póndźela, 14. decembera 2020 spisane wot:

11. hodownika před 50 lětami zahajichu so w NDR prěnje Dny serbskeje kultury, a to w Neubrandenburgskim wobwodźe. Ministerstwo za kulturu bě je zarjado­wało, a jeho sektorownik za serbsku kulturu Jan Kósk zestaja tehdy program zhromadnje z Domowinu a dalšimi serbskimi institucijemi kaž SLA, Ludowym nakładnistwom Domowina (LND) a Domom za serbske ludowe wuměłstwo (DSLW). Ze stron ministerstwa kultury bě 1. naměstnik ministra, statny sekretar dr. Dieter Heinze, cyłkownje za Dny serbskeje kultury zamołwity.

Wo knihach a kniharni (11.12.20)

pjatk, 11. decembera 2020 spisane wot:

Nětko tež my ju za sobu mamy – našu prěnju nakładnisku knižnu online-premjeru. Njeje drje to žana sensacija w času, hdyž su słužbne konferency, uniwersitne seminary a awtorske čitanja před wobrazowku uzus a samo trěbne. A přiwšěm bě to nowosć za serbski knižny swět a wěsty test, kak našich potencielnych čitarjow, dźensa dźeń bóle rozbrojenych po swěće, docpějemy. Zo tworješe runje antologija „Susodźa“ naš digitalny zazběh, njech je připad, ale po mojim zdaću derje trjecheny. Wotdoma móžachmy přez woknješko-wobrazowku přihladować a słuchać, što wědźeštaj nam Měrana Cušcyna a Pětr Dźisławk wo swojich (drje fiktiwnych) susodach powědać. Hdyž bě dobra hodźinka nimo, sym změrowany swój ličak hasnył z wěstym začućom, zo bě to wuspěch za nakładnistwo a za knihu.

Krabat ju hižo njepušći

štwórtk, 10. decembera 2020 spisane wot:

Mać Krabatoweho młyna Gertrud Wincarjowa swjeći wosomdźesaćiny

Jara čiłe a stajnje na dobro wšěch w Čornym Chołmcu wusměrjene, takle bych skutkowanje wjesnjanki Gertrud Wincarjoweje jako jeje bratrowča zjimała.

Sy-li tam prózdninske dźěćo abo kónctydźenski hósć, w Čornym Chołmcu so stajnje něšto stawa!

Wšudźe – wšojedne hač w prodru­stwje, we wjesnym zhromadźenstwje jako­ wjesnjanostka a pozdźišo wjesna předstejićerka – je wona swoje slědy zawostajiła. A za wjeršk móžemy zwoprawdźenje jeje wizije wo Čornochołmčanskim Krabatowym młynje měć.

Ale wšitko po rjedźe: Po tym zo bě so 1959 na bratra našeho nana Maksa Wincarja wudała, je moja nětčiša ćeta z nim tež do Čorneho Chołmca šła a so tam zasydliła. Swójbje narodźištaj so synaj Karl-Heinz a Klaus. Na Čornochołmčanskim statoku bydlachu pola wowki a dźěda samozrozumliwje wjacore generacije pod jednej třěchu. Nimo dźěła w prodrustwje je ćeta Gertrud hišće dalokostudij na agrarnu inženjerku wuspěšnje zmištrowała. Prjedy hač bu 1978 za wjesnjanostku wuzwolena, bě wona rólniska brigaděrka we wsy.

Wjace hač połsta ludźi je so wčera wječor na prěnjej wirtuelnej knižnej premjerje Ludoweho nakładnistwa Domowina wobdźěliło – z Budyšina, Lipska, ze serbskich wsow, z Italskeje a Finskeje. Předstajili su antologiju „Susodźa“.

Budyšin (SN/CoR). Z adwentnym hudźbnym postrowom Serbskeho ludoweho ansambla zahajichu wčera online-zarjadowanje. „Wjeselimy so, zo móžemy čitanje, tež hdyž na tróšku njezwučene wašnje, znowa přewjesć“, witaše jednaćel LDN Syman Pětr Cyž hosći premjery a dźa­kowaše so wosebje wudawaćelce antologije Ingrid Juršikowej. Wona bě teksty 22 awtorow – nowych kaž tež hižo zemrětych – na temu „susodźa“ wupytała, zestajała a so tež wo to starała, zo nowe nastanu, rjekny lektor LND Pětr Thiemann w swojich zawodnych słowach.

W Nürnbergu wotmě so wot 14. nazymnika 1945 hač do 1. winowca 1946 proces Mjezynarodneho wojerskeho sudnistwa aliěrowacych dobyćerskich mocow Druheje swětoweje wójny. 24 wobskorženym złóstnikam přisłušachu prěni wicekancler hitlerskeho knjejstwa Franz von Papen (strona Zentrum), reichski społnomócnjeny za zasadźenje dźěłaćerjow Fritz Sauckel, awstriski jurist a reichski minister Artur Seyß-Inquart, minister za wobrónjenje a municiju Albert Speer a radijowy komentator Wulkoněmskeho sćelaka Hans Fritzsche. Wobskorženy bu tež Baldur von Schirach, wjednik Hitlerskeje młodźiny a bohot Wiena. Wón měješe serbske korjenje, kotrež pak zasakle zaprěwaše. Jeho předchadnik, uniwersitny profesor Bohuchwał Benedikt von Šěrach (1743–1804), bu wot rakusko-němskeje kejžorki Marije Theresije do zemjanstwa pozběhnjeny. Pětr Šěrach (1656–1722), syn bura z Křidoła pola Kamjenca, bě farar w Chrjebi a prěni z wulkeje Šěrachec dynastije serbskich duchownych a wědomostnikow.

Za žrom noweho wuchodneho wědomja pytałoj

srjeda, 09. decembera 2020 spisane wot:

Budyšin (SN/bn). „Wuchodne wědomje – Čehodla so popřewrótowe dźěći z wuchodom rozestajeja a što to za němsku jednotu rěka“ je titul lětsa w nakładni­stwje Piper wušłeje knihi Berlinskeje žurnalistki Valerie Schönian. A tón tworješe zdobom hesło štwórteho zarjadowanja rjadu Budyskeho Kamjentneho domu „Žro pudla“. Strowotniskich postajenjow dla su zarjadowanja wčera ryzy digitalnje wuhotowali.

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND