Wšosłowjanska mysl so narodnych zajimow dla zhubi
Lipsk (SN/bn). „Słowjanstwo – eksistuje wone hišće? Post-panslawizm, slawicita, słowjanska mysl a antislawizm w 20. a 21. lětstotku“, tak rěkaše hesło zarjadowanja, z kotrymž staj Leibnitzowy institut za stawizny a kulturu wuchodneje Europy (GWZO) a Uniwersita Lipsk zhromadny cyklus čitanjow aktualneho semestra wčera zakónčiłoj. Něhdźe połsta zajimcow je přednošk we wirtuelnej słucharni sćěhowało.
Z filmom do přichoda
Dr. Arnošt Herman
Prěnjorjadne swětłoćišće tworił
Potomnik Emila Römmlera dawa dohlad do jeho skutkowanja jako fotograf a nakładnik
Wšitko započa so z pisanskej mašinu, kotruž dósta Lutz Spieler 1973 k młodźinskej swjećbje darjenu. Jeho wowka Spielera tehdy prošeše, zo by žiwjenske dopomnjenki swojeho dźěda, fotografa a wobsedźerja ćišćernje Emila Römmlera, z překlepkami napisał. Tak móhli je w kruhu swójbnych rozdźělić. Dokelž je so Lutz Spieler, kiž dźensa jako twarski inženjer w Budyskim měšćanskim zarjadnistwje skutkuje, hižo wot časa młodźiny za stawizny a rodopis zajimował, wón nadawk rady přewza.
Lutz Spieler je jedyn z mnohich potomnikow Emila Römmlera, kiž měješe dohromady dźewjeć dźěći – šěsć dźowkow a třoch synow. „Sym potomnik najmłódšeje dźowki Johanny, kotraž bě potajkim moja prawowka“, praji Lutz Spieler. Emil Römmler, kiž dožiwi typisku karjeru załožićelskeje doby, bě tuž jeho prapradźěd.
Delnjoserbska protyka za lěto 2021 wotměnjawa a powučna
Runočasnje z hornjoserbskej Protyku wuńdźe loni kónc septembra delnjoserbska „sotra“ Pratyja. Na 160 stronach su přinoški 35 awtorow rozdźělneje staroby, k tomu přińdźe 16 stron z nawěškami. W srjedźišću tematiki steji tónkróć wjes Běła Góra. Wo sydlišću mjez Bórkowami a Tšupcom zhoni čitar tójšto stawizniskeho, ale ze słowom a wjele fotami tež wo dźensnišim žiwjenju, wo pěstowanju serbskich nałožkow. We wsy bydlaca rozhłosownica Marion Stenselowa pisa, zo běchu nacije 1937 Běłu Góru na Geroburg přeněmčili (Serb hnydom na markhrabju Gera mysli, kiž bě serbskich wjednikow morił). Gmejnscy radźićeljo pak su sej nazymu 1945 hnydom zaso staroserbske mjeno wudobyli.
Wirtuelna forma tež klětu opcija
Lětuša zymska akademija běše za hłowneho zarjadowarja dr. Thomasa Arnolda poradźena digitalna premjera tradicionalneho stawiznisko-teologiskeho zeńdźenja. Wirtuelnu komponentu chce klětu znowa zapřijeć.
Drježdźany/Smochćicy (SN/bn). „Swědčenje w času – Dynamika křesćanskeho w Drježdźansko-Mišnjanskim biskopstwje“ bě hesło lětušeje zymskeje akademije, wuhotowaneje wot tudyšeje diecezy a Smochčanskeho kubłanišća swj. Bena. Aktualnych wobstejnosćow dla su so organizatorojo rozsudźili, zarjadowanje ryzy digitalnje zwoprawdźić. „Mějachmy alternatiwje, pak je dospołnje wotprajić pak wirtuelny format wuspytać. A směm rjec, zo smy z wuslědkom přewšo spokojom. Kóždy přinošk je přerěznje 90 wužiwarjow sćěhowało“, wjelelětny zamołwity z Drježdźanskeje katolskeje akademije dr. Thomas Arnold zjima.
„Małe signale optimizma wusyłać“
Kulturne zarjadowanja hodźa so tele dny skoro jeničce online dožiwić. Wojerowska Kulturna fabrika je tuž akciju zahajiła, z kotrejž filmy a koncerty digitalnje spřistupnja.
Wojerecy (AK/SN). Kulturna fabrika (Kufa) we Wojerecach reaguje „na dale trajace wobmjezowanja w zwisku z koronapandemiju“. Kaž jednaćel towarstwa Uwe Proksch podšmórny, chcedźa „małe signale optimizma wusyłać a zajimowanej zjawnosći prawidłownje přinoški na našim Youtube-kanalu spřistupnjeć“.
Paruje rozmołwu z kupcami
Poprawom chcyše so Stefanie Wjenkec z archeologowku stać. Stare kultury ju fascinuja. Rady sej wo nich dokumentacije wobhladuje a k tomu čita knihi. Tak jara bě ju maćizna wabiła, zo je so po Worklečanskej srjedźnej šuli rozsudźiła na Kamjenskim powołanskošulskim centrumje maturu złožić, zo móhła archeologiju studować. W tamnišim Muzeju zapadneje Łužicy dźěłaše jako praktikantka a w prózdninach. W jeho slědźerskim magacinje Sammelsurium je stare črjopy hromadźe lěpiła a jónu bě samo sobu na wurywanju.
Za čas abitury pak započa Hórčanka dwělować – kak móhło to pozdźišo z archeologiskimi sonami fungować. „Prajach sej tuž, zo njeby špatne było najprjedy porjadne wukubłanje w zaku měć. A dokelž rady čitam, dach so na knihikupču wukubłać“, dźensa 30lětna powěda. Njebě cyle lochko městno namakać, skónčnje pak poradźi so jej to w Lipsku, „rjanym měsće a nic tak daloko wot Łužicy preč“. Inkluziwnje wukubłanja dohromady dźewjeć lět je wona w tamnišej dwórnišćowej kniharni dźěłała.
Něhdźe 9 300 nowych słowow
Budyšin (SN). Rozšěrjenu a polěpšenu hornjoserbsku prawopisnu kontrolu za kompjuter poskićeja wotnětka na stronje www.soblex.de, kotruž Serbski institut rěčespytnje wobdźěłuje. Zapřijeli su tam dotal njeregistrowane słowa z Němsko-hornjoserbskeho słownika (DOW) 1989/ 1991, štož je 9 300 přidatnych serbskich wopřijećow z wjac hač 332 000 přisłušnymi słownymi formami. Integrowane nowe słowa z němsko-hornjoserbskeho słownika su spóznajomne přez link na žórło DOW 1989/1991. Je to dalši wuslědk dźěła na projekće, spěchowanym wot Załožby za serbski lud we wobłuku programa „Serbšćina w nowych medijach“.
Zrealizowany je zdobom přichodny krok mjezsobneho zwjazanja resursow Soblexa z tymi na rěčnym portalu Serbskeho instituta www.hornjoserbsce.de. Integrowane němske hesła do datoweje bazy Soblexa zmóžnjeja tam nětko tež direktny přistup k online-wersiji DOW 1989/1991, kotraž bu hakle njedawno na hornjoserbsce.de wozjewjena. Tež nowe serbske słowa z tutoho žórła su zwjazane z wotpowědnymi zapiskami pod www.hornjoserbsce.de/dow.
Serbski muski chór Delany w jubilejnym lěće
Na 50. róčnicu załoženja zhladuje tele dny Serbski muski chór Delany. Kaž z chroniki muskeho chóra wuchadźa bě na iniciatiwu Šunowskeho literarneho wědomostnika a basnika dr. Jurja Młynka „Dwanaće horliwych delanskich muži spěwarske tradicije wozrodźiło a załoži 20. januara 1971 musku spěwnu skupinu w Konjecach“. Prěni předsyda bě hač do lěta 2000 kaž tež wot lěta 2002 hač do 2008 Alojs Langa z Konjec. Wot 2000 do 2002 wukonješe zastojnstwo Klaws Šefer. Třinate lěto mjeztym Janek Wowčer chórej předsyduje. Prěni dirigent bě wučer Alfons Hrjehor. Hišće dźensa třo ze załožerjow w chórje sobu skutkuja. Su to Jan Šołta, Jan Hrjehor a Alojs Langa – wšitcy třo Konječenjo.
Spěšnje zdobychu sej mužojo přichilnosć a spěwachu so do wutrobow ludnosće. Spěwne ćěleso wuhotowa koncerty po wšej Łužicy a bě tež w słowjanskim wukraju wuspěšne. Hač do dźesaćlětneho wobstaća mjenowachu so delanscy mužojo Muski chór Konjecy, hakle 1981 spožčichu sej mjeno Serbski muski chór Delany.
