Lessingowu kóčku žanu nimaja
Nimo spěchowanskeju lisćinow projektow a inwesticijow je kulturny konwent Hornja Łužica-Delnja Šleska na swojim wčerawšim 120. posedźenju w Budyskim Kamjentnym domje tež skónčnje wulce diskutowanu nowu směrnicu wo přichodnym spěchowanju wobzamknył.
Program „sotra“ ma přełožować
Budyšin (SN). Dalši krok do směra serbskeje digitalneje normality je wotwidźomny. Projektowy team Rěčneho centruma WITAJ je w minjenymaj lětomaj zakłady za přełožowanski program „sotra“ w směromaj hornjoserbšćina–němčina a němčina–hornjoserbšćina nadźěłał. Program bazuje na korpusu něhdźe 200 000 serbsko-němskich sadowych porikow z rozdźělnych žiwjenskich wobłukow. Wón wopřijima bohaty wokabular a mnohe gramatiske formy.
Mašinelny přełožk zwoprawdźatej swobodnej systemaj MOSES a OpenNMT. Z rozšěrjenjom bilingualneho korpusa ma so w přichodźe integracija do Microsoft bing-translatora a dalšich přełožowanskich systemow, kaž google-translate, docpěć.
Němskorěčnym wužiwarjam je přełožowanski program wužitna pomoc při zrozumjenju pisomnych serbskich tekstow. Přełožowanske programy maja k motiwaciji přinošować, serbšćinu w šulskim, powołanskim a towaršnostnym žiwjenju bóle nałožować. RCW chce 22. měrca prěni serbsko-němski přełožowanski program „sotra“ předstajić.
Ponowja mólbu w Drježdźanach
Lětdźesatk indigenych rěčow 2022–2032
Na mjezynarodnej konferency „Akciski lětdźesatk za indigene rěče“ su wobdźělnicy 28. februara w Mexiku-měsće strategiski jězbny plan za Lětdźesatk indigenych jazykow (2022–2032) wobzamknyli, z kotrymž chcedźa nałožowarjow tajkich rěčow sylnić.
Mexiko-město (SN/CoR). Wjace hač 500 wobdźělnikow – mjez nimi ministrojo z knježerstwa, indigeni nawodźa, wědomostnicy, zjawni a priwatni partnerojo kaž tež dalše zajimowe skupiny a eksperća – přiwza tak mjenowanu „Los Pinos- deklaraciju“ na kóncu dwudnjowskeho zarjadowanja, kotrež běštej UNESCO a Mexiko organizowałoj. Deklaracija staja indigene ludy do srjedźišća swojich poručenjow, a to pod hesłom „Ničo za nas bjez nas“. Wona ma globalny akciski plan za wony lětdźesatk pohonjeć a žada sej, mjezynarodnje připóznate prawa indigenych narodow zwoprawdźić.
Prosće serbsce strowić
W słužbje Serbskeje tkalcownje
Město Drjowk (Drebkau) je z Roswithu Baumertowej po Lotarje Balku dalšu nimorjadnu wosobinu města a serbskeho žiwjenja w Delnjej Łužicy zhubiło. Roswitha Baumertowa je 26. februara 78lětna zemrěła.
Hač do kónca žiwjenja je njeboćička wšu swoju móc za to zasadźała, zo by najwjetši pokład Drjowka, wot dr. Lotara Balka załoženy muzej Serbska tkalcownja sobu zachowała. Wo žiwjenski skutk dr. Balka, ale tež swojeho nana je so wona zaměrnje starała, tak zo sta so mały muzej z jeje žiwjenskim skutkom.
Sydomlětna je mała Roswitha pola swojeho nana Hanza Mazule nawuknyła jutrowne jejka debić. Wo nanje powědaja, zo bě wón multitalent, kotryž bě spočatk 1930tych lět swójske kreacije jutrownych jejkow naćisnył. Tajke je Roswitha Baumertowa wšón čas swojeho žiwjenja pisaniła. Jeje njesprócniwemu angažementej mamy so dźakować, zo nasta w běhu lět z wobšěrneje Balkoweje zběrki jutrownych jejkow z wulkej lubosću wuhotowany muzej, kotrehož nawod je wona lěta 2005 přewzała.
W třoch rěčnych swětach doma był
Po serbskej Łužicy roznjese so powěsć, zo je 18. februara zemrěł Pětš Janaš. Žarujemy wo wojowarskeho čłowjeka a publicista, wo wučerja, fachowošulskeho docenta, prěnjeho nawodu Dźěłanišća za serbske kubłanske wuwiwanje w Choćebuzu (ABC), wo wudawaćela, rěčespytnika a přełožowarja, lawreata Myta Ćišinskeho a nošerja Čestneje medalje města Choćebuza.
Přednoški a přehladka za publikum
Skedźbliwje planuje Serbski institut (SI) sep nalětnich zarjadowanjow, kotrež móhli zajimcy wosobinsce wopytać. Nimo toho skedźbnja na nowostce na digitalnym polu.
Budyšin (SN/bn). Delnjoserbska prawopisna kontrola za kompjuterowe tekstowe programy bu rozšěrjena a wopřijima nětko dohromady něhdźe 90 000 zapiskow (SN rozprawjachu). Dalši projekt, kotryž Serbski institut přewodźa, je zhotowjenje digitalizatow za Saksku krajnu a uniwersitnu biblioteku Drježdźany. Kaž ze zdźělenki SI wuchadźa, wudospołnja wotnětka 19 lětnych zwjazkow z dohromady 10 600 rukopisnymi stronami z pjera sobustawow studentskeho towarstwa „Serbowka“ w Praze, nastatych wot lěta 1892 do 1925, wirtuelny archiw www.sachsen.digital.de. Nimo toho su tam 40 dalšich historiskich ćišćow serbskeho pismowstwa spřistupnili.
Don Qichote jako symbol wuměłca
Holcy stej wuspěšnej jejkadebjerce
Swójba Kašporec ze Židźinoho je znata za to, zo hižo wjele lět jutrowne jejka wóskuje. Jutrowne wiki w Nowej Łuce su Kašporec dźěćom něhdy puć k wuspěchej na tym polu ludoweho wuměłstwa wotewrěli.
Židźino (JoS/SN). W Židźinom knježi dojutrowna nalada, tež w Kašporec swójbje. 15lětna dźowka Emilia a jeje dwanaćelětna sotra Elea stej znatej z knihi wo jutrownych jejkach „Słónčne koło a wjelče zuby“, wudatej lěta 2016 wot Budyskeho Serbskeho muzeja. Pjeć lět pozdźišo wonej dale jejka debitej, zhromadnje ze swojimaj staršimaj. Emilia a Elea stej so kreatiwnje dale wuwiłoj. Emilia pyši jejka mjeztym hižo dlěje hač dźesać lět w bosěrowanskej a batikowej technice. Elea je jedno- a wjacebarbnje škraba. Nastork za to dała bě jej Grodkowčanka Renate Richter, kiž škrabanje perfektnje wobknježi a kotraž je tele wašnje debjenja na jutrownych wikach we Wojerowskej Łužiskej hali a Nowej Łuce prezentowała. Wona sposrědkowa Eleji trěbnu wědu wo mašinelnym škrabanju. Nowa technika holcu fascinuje. Tuž staj jej staršej wotpowědnu mašinu kupiłoj.
