A hišće wjace kultury online

srjeda, 08. apryla 2020 spisane wot:

Čim bóle so realny swět tuchwilu jako kulturny dožiwjenski rum koronakrizy dla pozhubja, ćim bóle tež zarjadnišća na digitalny swět sadźeja. Mjez druhim skića mjeztym tež Domizniski muzej Dešno, Serbski ludowy ansambl a Muzej Budyšin swojim potencielnym wopytowarjam internetne dožiwjenja.

Dešno/Budyšin (SN/CoR). W prawym času pisanjenja jejkow do jutrow je nětko Domizniski muzej Dešno widejowy nawod za woblubowanu serbsku debjensku techniku do syće stajił. Tak narunaja planowany kurs wóskowanja. „Dokelž njemóžeće k nam přińć, přińdźemy k wam do dobreje stwy“, wita nawodnica Dešnjanskeho muzeja Babette Zenkerowa zajimcow we wideju na kanalu Youtube. W běhu něhdźe pjatnaće mjeńšin přihladowar cyle praktisce zhoni, kak pjerko přitřihaš, kotre barby so najlěpje hodźa, kajki ma wósk być, kotre srědki wšědneho dnja móža pomhać a kotre mustry so tež za dźěćo hodźa, zo by rjane samo­debjene jejko měło. Je to runje tak dobry nawod za tych, kotřiž hišće ženje žane jutrowne jejko wóskowali njejsu.

Za Krzysztofom Pendereckim

wutora, 07. apryla 2020 spisane wot:

29. měrca zemrě w Krakowje wuznamny komponist Krzysztof Penderecki. Hromadźe z Witoldom Lutosławskim (1913–1994) słuša wón k najznaćišim pólskim reprezentantam hudźby druheje połojcy minjeneho lětstotka.

Dnja 23. nowembra 1933 w Dębicy narodźeny studowaše Penderecki na Wysokej šuli za hudźbu w Krakowje, hdźež wuwučowaštaj jeho mjez druhim Artur Malawski a Stanisław Wiechowicz, kompoziciju a husle. Po tym skutkowaše něšto lět jako hóstny docent a dirigent w Zjednoćenych statach Ameriki, Jendźelskej a te-hdyšej Zapadnej Němskej, doniž njepowołachu jeho 1972 za direktora Krakowskeje Wysokeje šule za hudźbu.

Našim čitarjam do hněžka

wutora, 07. apryla 2020 spisane wot:

Budyšin (SN). Serbske Nowiny maja nowosć za wšitkich čitarjow a wužiwarjow swojeho onlinoweho poskitka.

Hižo dlěje bě redakcija rozmyslowała, kak čitarjow wšědnje informować, zo je nowina hotowa a online pod www.serbske-nowiny.de a abonentam elektroniskeje wersije tež jako pdfka přistupna. Wuwili smy tuž zhromadnje z wotrjadom rozšěrjenja tak mjenowany wokolnik. Takrjec jako tróšku dočasny jutrowny dar do zaječeho hněžka wusyłamy jón wot dźensnišeho wšědnje – wězo po tym zo smy nowinu do ćišća dali a w inter­neće wozjewili – našim abonentam elektroniskeje nowiny z mejlku.

Na prěni pohlad čitarjo zhonja, kotre powěsće su tón dźeń najwažniše w Serbskich Nowinach a što měli čitać. Nimo toho móže sej kóždy wužiwar newslettera-wokolnika wuběrać, z kotrych wobłukow chce wšědnje informowany być. Tak móže sej kóždy abonent a zajimc sam wuzwolić, hač chce skerje wo nowosćach z politiki zhonić abo tola radšo wo sportowych podawkach a runje tak, što je lokalnje w našich serbskich a dwurěčnych gmejnach a wězo na našich serbskich wjeskach noweho.

Optimistiske ambicije?

póndźela, 06. apryla 2020 spisane wot:
Za mnohich wopytowarjow kaž tež za Budyski NSLDź słuša lětnje dźiwadło jako spektakl pod hołym njebjom k wjerškam lěta. A byrnjež tuchwilneje pandemije dla wiki, wustajeńcy a sportowe wubědźowanja wupadnyli resp. so přestorčili a fachowcy z toho wuchadźeli, zo tajke zarjadowanja lětsa prawdźepodobnje – hdyž scyła – bjez publikuma wotměja, je předpředań zastupnych lisćikow zaběžała. To směmy jako optimistiske runje tak kaž ambiciozne stejišćo rozumić, a dźiwadło njepłuwa wulce přećiwo prudej – tež wulke openair-festiwale na přikład swjatki w Lipsku abo kónc julija w sewjeroněmskim pustnišću dotal dale po planje postupuja. A čehodla tež nic? Dołhož z Berlina abo Drježdźan rěka, wobmjezowanje A płaći hač do B a potom raz pohladamy – wot aktualnje přiběrajcy diskutowanych „exit-strategijow“ cyle wothladajo –, je dobra nadźija na lětnju zabawu po zwučenym znajmjeńša: legitimna. Bosćan Nawka

Z wutřělom z kanony zahajichu sobotu před Budyskim NSLDź předpředań za lětnje dźiwadło wo Sherlocku Holmesu. ­Zajimcy dyrbjachu sej to tónraz na livestreamje wobhladać. Přiwšěm tworješe so před kasu dołhi rynk čakacych. To pak běchu klanki z dźiwadłoweho fundusa. Online a telefonisce su hižo něhdźe 6 700 zastupnych lisćikow předali. Foto: SN/Hanka Šěnec

Čitarjow a abonentow widźomnje zhubjeja

póndźela, 06. apryla 2020 spisane wot:

Koronawirus ma wšědny dźeń redaktorow mjeńšinowych dźenikow, kotrež su w Europskim zjednoćenstwje dźenikow w mjeńšinowych a regionalnych rěčach (MIDAS) zwjazane – mjez nimi su tež Serbske Nowiny – w horšći. Smy so raz wobhonili, kajka tuchwilna situacija w čłonskich dźenikach MIDAS je. Dźensa rozprawjamy wo madźarskej nowinje w Rumunskej Szabadság.

Protyka wušła

pjatk, 03. apryla 2020 spisane wot:

Budyšin (SN). Tež za lěto 2021 bě fotograf Wolfgang Wittchen po puću, zo by znowa spodobne motiwy za runje w Ludowym nakładnistwje Domowina wušłu nasćěnowu protyku „Moja Łužica – Meine Lausitz – Mója Łužyca“ zapopadnył.

Na titulnym łopjenu noweje protyki strowi putniska cyrkej w Róžeńće. Wolfgang Wittchen je ze swojej kameru znowa idyliske krajiny, turistiske wjerški a tradicionalne swjedźenje we Łužicy fotografował. Přehladnje wuhotowana protyka skići tež dosć městna za wosobinske noticy a zdobom kruch domizny.

Cecilija Nawkec (1909–2002) je znata za swoje zmužite změny na serbskej katolskej drasće. Kónc minjeneho lěta móžeše Serbski muzej tajke přikłady do swojeje zběrki přiwzać. Maruša Šołćic přewostaji muzejej swjedźensku kombinaciju swojeje maćerje Ludmile Nawka, młódšeje sotry Cecilije Nawkec, a dalše wěcy ze zawostajenstwa swojeje ćety Borbory Šołćic z Wudworja. Kombinacija wobsteji z našijneho rubiška, wokołopasaceho banta, měcy a čěpca z wušiwankami Nowakec sotrow Friedy, Huldy­ a Marty po naćiskach jich bratra Měrćina Nowaka-Njechorńskeho. Wosebitosć je tež­ wušiwana měca sama, kotraž ma bóle róžkatu formu a ke kotrejž so nahłowny bant bjez hłowy přityknje, zo by wušiwanka widźeć była. Foto: Serbski muzej Budyšin

Płomjo tónraz hižo online

pjatk, 03. apryla 2020 spisane wot:
Dokelž wostanu šulerjo-čitarjo Płomjenja hač do 19. apryla doma, je šefredaktor Pětr Šołta jutrowne wudaće dźěćaceho časopisa online stajił. Tak móža hižo nětko w Płomjenju listować a čitać, a to na internetnej stronje RCW https://www.witaj-sprachzentrum.de/obersorbisch/. Foto: SN/Hanka Šěnec

Korona a kreatiwita

pjatk, 03. apryla 2020 spisane wot:
Jako so na spočatku koronakrizy prěnje nowe formy komunikacije a internetnych poskitkow jewjachu, njebě wotwidźeć, kelko nowych idejow na wjele městnach hišće zrodźa. Wo tym smy tež na tymle městnje hižo pisali. Ale po wšěm zdaću njeje kónc kreatiwneje žołmy dawno docpěty. Stajnje sej něchtó něšto nowe wumysli, online poskića, přez livestream zjawnosći pokazuje, abo na hinaše wašnje dźensniše techniske móžnosće wužiwa. Čłowjek so sprawnje dźiwa, kak tuchwilna kriza kreatiwitu ­čłowjeka pozbudźa a k cyle nowym formam zhromadneho žiwjenja wjedźe. Štož njeby sej do toho nichtó předstajić móhł, je hižo po něšto dnjach nimale normalne. Z toho wida – ale jeničce z toho – ma ­nowy wirus samo swoju dobru stronku. Ja nětko jenož na to čakam, zo něchtó ­frizersku posłužbu online poskići. Kak móhło to hić drje njewěm, ale při telko kreatiwnych idejach je snano tež tole zmištrujomne. Marian Wjeńka

Serbska debata

nowostki LND