Z trijom Kupazukow na slědach Serbow a Keltow
Wojerecy (SiR/SN). Na štwórtym zarjadowanju lětušich 54. Wojerowskich hudźbnych swjedźenskich dnjow je ansambl Kupazukow wčera na hrodowej žurli wustupił. Frontowa žona Marion Kwicojc bě band před jědnaće lětami załožiła. Kupazukow rěka přełožene „kupa zynkow“. Hudźbne trijo je swojemu mjenu wjace hač wotpowědowało.
Jónkrótnje, harmonisce, mnohostronsce a jara profesionalnje su hudźbnicy wjace hač 80 připosłucharjow na jězbu do zašłosće wotwjedli. Rjany to hudźbny atol, kotryž přeproša z pućowanjom myslow na wšědny dźeń zabyć a wokomiki wotputanja wužić móc. Dych keltiskeje atmosfery žurlu přeprudźi, jako předstajichu publikumej irske a delnjoserbske melodije na wšelakich instrumentach kaž na hrabjowej harfje (Harkenharfe) přewodźane z łahodnymi dyrami ručneho bubona. K tomu so hodźacy repertoire pochadźa mjez druhim z Ruskeje, Němskeje, Šotiskeje a Jendźelskeje a bě jara spodobnje zestajeny.
„Njezwučena emocionalnosć“
Pjate zarjadowanje rjadu Zwjazka serbskich wuměłcow tracTare, tónraz zhromadnje wuhotowaneho z Maćicu Serbskej, je wčera dotal najwjetšu ličbu zajimcow do Budyskeho hosćenca Tiroler Stuben přiwabiło. Ćežišćo tworješe kniha Křesćana Krawca „Sej statok stajili“.
Budyšin (SN/bn). Jěwa-Marja Čornakec witaše přitomnych w mjenje předsydstwa ZSW a přepoda słowo moderatorej wječora prof. Dietrichej Šołće. „Křesćan Krawc słuša k rědkim serbskim awtoram, kotřiž tež romany pisaja. Hladajo na jeho tworjenje napadnje, zo so wuměłska a dokumentariska proza wotměnjatej“, Šołta awtora skrótka předstaji. Dr. Christiana Piniekowa předčita swoju w časopisu Pomhaj Bóh wozjewjenu recensiju, wuzběhujo jeho „stajnje powučne, ale nic powučace teksty“. Jan Nuk zjima swoje w Katolskim posole publikowane mysle wo knize Krawca, w kotrejž „namakamy tójšto hnujacych pasažow a rjane metafry. Je fascinowace, na kotre wašnje je Křesćan Krawc zezběrane hłosy do literatury přetworił.“
Z hudźbneho swěta na dźiwadłowe jewišćo
Dźensa swjeći Janina Brankačkowa sydomdźesaćiny. Wona je w Serbach wosebje jako wjelelětna čłonka hrajerskeho ansambla Němsko-Serbskeho ludoweho dźiwadła znata. Ze zazběhom hrajneje doby 1974/1975 debitowaše absolwentka Drježdźanskeje Wysokeje šule za hudźbu „Carl Maria von Weber“ w hrě „Moped“ z pjera Nedjalka Jordanowa. Z poslednjej wulkej rólu w inscenaciji „Kaž w njebjesach“ po filmje Kayja Pollaka rozžohnowa so wona 2013 z powołanskeho jewišća.
W nimale štyrjoch lětdźesatkach zmištrowaše Janina Brankačkowa wjace hač 150 najwšelakorišich charakterow. Mjez wjerškami běchu mjez druhim drama Jurja Brězana „Stara Jančowa“, komedija „Totec swójba“ Istvána Örkényja a tehdy horcu diskusiju wuskutkowaca produkcija „Lěs“ po Aleksandru N. Ostrowskim.
Ptači kwas wulka inspiracija był
Paralelnje k lětušemu ptačokwasnemu programej za dźěći je SLA wosebite wubědźowanje wupisał. Jutry běchu wuslědki w Budyšinje wustajane.
Budyšin (SN/bn). We wobłuku lětušeho programa za dźěći „Ptačokwasny són“ je jón wuhotowacy Serbski ludowy ansambl wšitkich přihladowarjow přeprosył, so na wosebitym wubědźowanju wobdźělić. Holcy a hólcy móžachu sej jednu scenu z programa wuzwolić a ju jako předłohu za wobraz wužiwać. Najčasćišo jewjachu so na zapodatych mólbach a rysowankach kwasny porik sroki a hawrona, tola tež wosy a samo wjelki běchu po słowach za zjawnostne dźěło SLA zamołwiteho Stefana Cuški dosć derje zastupjene. Dohromady su jednotliwcy kaž tež cyłe rjadownje ansamblej 250 wobrazow sposrědkowali. Wobdźělnicy pochadźeja z cyłeje Łužicy, a z nimale kóždeho města resp. kóždeje wsy, hdźež je SLA program předstajił, je namjet dóšoł.
Z wotewrjenej wutrobu a sćerpnosću
Dźiwadźelnica Hanka Mikanowa wosomdźesaćiny swjećiła
Po cyłej Łužicy znata a woblubowana Hanka Mikanowa bě z ćěłom a dušu dźiwadźelnica. Sama je raz rjekła, zo bě jej radosć runje tak kaž winowatosć, w serbskej rěči na jewišću skutkować. Wona zasłuža sej kaž lědma tamna wuměłča titul „ludowa hrajerka“, a to w nanajlěpšim zmysle. Trajne slědy zawostaji pak tež za kulisami – hač jako nawodnica dźěćaceho respektiwnje lajskeho cyłka abo jako rozhłosowa rěčnica. Ćichu sobotu, 20. apryla, je wona swoje 80. narodniny swjećiła.
Dudy dožiwjeja tuchwilu tež we Łužicy renesansu
Wojerecy (SiR/SN). Hosćo połni wočakowanja a wupředate zarjadowanje. Tajka běše atmosfera na zelenym štwórtku na spočatku wosebiteho wječora na žurli Wojerowskeho hrodu. We wobłuku 54. Wojerowskich hudźbnych swjedźenskich dnjow steješe „wosebity“ instrument w srjedźišću – dudy. Ansambl z „Prěnjeho łužiskeho barokneho orchestra“ ze Stefanie Fröde, Handrijom Henčlom a Henryjom Güntzelom kaž tež z hóstnym hudźbnikom Peterom Kaulom njedachu jeno zaćišćapołne twórby na dudach zaklinčeć, ale wzachu wopytowarjow sobu do stawiznow wuwića instrumenta. K tomu často słyšany klišej krutych dudy piskacych muži w suknjach z kašćikatymi mustrami pak ansambl z bliskosće Budyšina njeposłuži.
Přitomnych ze swojimi stawiznami jara putał
Budyšin (CS/SN). Jaroslav Rudiš njemóže jenož ekscelentnje pisać, ale swoje teksty tež žiwje a lóštnje přednjesć. Tak bu poslednje zarjadowanje Łužiskeho literarneho dopołdnja w małkej žurli Budyskeho Dźiwadła na hrodźe hišće woprawdźite dožiwjenje. Čěski awtor, kotryž je w namjeznym regionje Čěskeje a Zwjazkoweje republiki wotrostł, předstaji swoju nowu knihi „Winterbergs letzte Reise“, kotraž je w němskej rěči wušła. Přełožk do čěsćiny chce wón někomu druhemu přewostajić. Z knihu bě wón za literarne myto Lipšćanskich knižnych wikow nominowany, kotrež pak skónčnje dóstał njeje, štož pak je derje znjesł. „Wšako móža na Morawje a w Awstriskej poražku požiwać“, wón žortnje wuzběhny. Wo tym swědča drje stawizniske nazhonjenja. W srjedźišću swojeje knihi steji mjenujcy bitwa wo Hradec Králové w lěće 1866, kotruž stej Sakska a Awstriska zhromadnje přěhrałoj. Bitwa je w romanje wopřijeće za wšitke móžne wosobinske katastrofy. Stajnje zaso wopodstatnjeja jemu Awstričenjo, kelko zhromadnosćow su mjez Morawčanami a Awstričanami.
Dobre mjeno sej nadźěłał
Swjedźenje a nałožki w Serbach su we wulkej měrje tež wot wonkowneho razu postajene, wot narodneje drasty a typiskich elementow serbskeje kultury.
Wažne dźěle, zwjetša wšak dospołnu narodnu drastu maja mnohe swójby mjeztym same w swojim wobstatku. Swěru so wo nju staraja, sej ju hladaja a waža. Wosebje w tych regionach, hdźež je serbska narodna drasta hišće žiwa a so často wužiwa, je z wašnjom, zo ju doma składuja a krok po kroku wudospołnjeja.
Mnozy pak, kotřiž drastu wobstajnje njewužiwaja, su na pomoc pokazani, a tajku skići hižo w kompetentnej a fachowej měrje mjeztym nimale 30 lět Róžeńčanski fundus serbskeje narodneje drasty. Wot wšeho spočatka je tam Monika Cyžowa z Noweje Jaseńcy hłowna zamołwita. Wona je z fundusom kaž tež z tymi, kotřiž su tam pomoc a podpěru pytali a namakali, tójšto dožiwiła. Dožiwjenja a zdźěla dosć spodźiwne a markantne nazhonjenja su dopomhali, fundus k tomu wuwić, štož wón dźensa je: připóznata městnosć narodneje drasty z wěcownym poradźowanjom a pokiwami.
Mobilnje k historiskim městnam
Budyšin (SN/JaW). Dypkownje k jutram je Załožba za serbski lud digitalnu nowostku zjawnosći přepodała. Wot dźensnišeho je hosćom Budyšina móžno so z pomocu internetneho portala z mobilnymi nastrojemi po „serbskim“ Budyšinje wodźić dać. Pod www.sorben-erleben.de móža zajimcy mjez pjeć čarami k serbskim drohoćinkam wolić a to k wosebitym ćežišćam, kaž na přikład serbska kultura, slědy serbskich stawiznow abo serbske institucije. „Integrowany měšćanski plan wjedźe hosći k wšelakim historiskim městnam, na kotrychž skutkowachu Serbja abo kotrež su přez lětdźesatki na wosebite wašnje ze serbskimi kulturnymi stawiznami zwjazane“, rěka w nowinskej zdźělence załožby.
Zestajał a programěrował je wodźenja po sprjewinym měsće Budyšan Bosćij Benada. Fachowc turistiskeho marketinga a managementa je cyłkownje 44 historisce wuznamnych dypkow wupytał a trojorěčne – němske, hornjoserbske a jendźelske – teksty zestajił kaž tež z historiskimi a aktualnymi fotami wudospołnił.
Wo knihach a kniharni (18.04.19)
Dźens tydźenja swjećachmy w Smolerjec kniharni premjeru wosmeho wudaća rjadu „Paternoster“, w kotrymž wozjewjamy prawidłownje teksty našeho pisaceho dorosta. Awtorki a awtorojo nowostki su Annamaria Hadankec, Judith Handrikec, Božena Hojerec, Kira Hrjehorjec, Cecilija Neterec, Halina Pohončec, Julia Šnajderec, Luiza Šubertec, Clemens Bobka, Fabian Brycka, Michał Donat, Damian Dyrlich a Pětr Dźisławk. Wšitcy běchu sej z basnju abo powědančkom myto Literarneho wubědźowanja LND a Załožby za serbski lud 2017 zdobyli.
Wubědźowanje wotměwa so kóžde druhe lěto a je so tak móhłrjec hódna literarna kowarnja stało. Stajnje znowa smy jako jury překwapjeni, kajke krasne teksty naši młodźi pisaja, kelko hłuboko sahacych, druhdy samo nimale filozofiskich myslow so w nich wotbłyšćuje. Zdźěla su teksty jara chutne, ale w někotrych jewi so tež tójšto humora. Wokřewjaca je młodźinska lochkosć, kotraž z nich prudźi.
