Z přesydlenjom ludźi brunicy dla zhubi serbski lud swoju rěč, swoje tradicije a swoju kulturu. To zwěsći Benedikt Dyrlich w swojim teksće wo boju wo za­cho­wanje Klětnoho. Z pomocu zapiskow ze swojeho dźenika zhladuje na wony čas połny změnow před 30 lětami, jako so po­ra­dźi holansku wjes wuchować. Z nimi skića wón čitarjam awtentiski dohlad do časa­ přewróta, hdźež je so po protestach masow ludźi politiski a towaršnostny system w běhu někotrych tydźenjow sypnył.

Wot 26. do 28. junija 1930 wotmě so w Běłohrodźe 1. wšosokołski zlět kralestwa Juhosłowjanskeje. Na nim wobdźěli so sylna delegacija Serbskeho Sokoła (22 muži, dźesać žonow) pod nawodom starosty Jakuba Šajby a jednaćela Gu­stawa Janaka. W Radworju běchu do wuprawy scenu z narodnymaj rejomaj nazwučowali. „Bratr Mjeltka měješe zbožownu ruku při zestajenju zwučowanja“, pisachu Serbske Nowiny po zlěće.

We wulkim měšćanskim stadionje je so wustup 14 bratrow a štyrjoch sotrow derje poradźił. Wujimki zdźeržaneho materiala su w lěće 1990 do filma „Sokoł. P.S. ke kapitlej našich stawiznow“ (scenarij Alfons Wićaz/Toni Bruk) za­přijeli. Hosćo z Łužicy pochodowachu na poslednim dnju zlěta w swjedźenskim ćahu w sokołskich uniformach, žony w narodnej drasće. Šajba, Janak a Mjeltka mějachu česć, so na swjatočnym ­přijeću na kralowskim hrodźe wob­dźělić.

W Juhosłowjanskej přebywaše mjeńša skupina (dźesać Sokołow) hižo w lěće 1928 – na sokołskim zlěće w makedonskim Skopju. Mikławš Krawc

Kónc smažnika 1995 bu nowy rjad kulturnych wjerškow w dwurěčnej Łužicy zahajeny – 1. mjezynarodny folklorny ­festiwal „Łužica ’95“. 8 000 wulce spokojenych hosći dožiwi na štyrjoch dnjach w Chrósćicach pisane programy dwanaće folklornych ćělesow předewšěm słowjanskich narodnych mjeńšin ze šěsć krajow. 400 spěwarjow, rejwarjow a hudźbnikow bě krasne estrady a programy w metropoli katolskich Serbow na statokach poskićiło. Kulturny swjatk wuklinči 25. junija po połnocy z finalom ludowuměłskich skupin a z rejwanskej estradu Serbskeho ludoweho ansambla „Podłu Sprjewje“, štož 4 000 přihladowarjow na Fulkec hórce wulkotnje zahori. Z trójnej „Sławu“ dźakowaše so publikum sobuskutkowacym.