Na zajimawe wodźenje po Tuchorju

pjatk, 14. septembera 2018 spisane wot:
Tuchor w Budyšinje je wjace hač pohrjebnišćo. Tu móžeš tójšto wo měšćanach minjenych lětstotkow zhonić, kotřiž su spomóžnje za město skutkowali. Swój posledni wotpočink maja tam tež mnozy wuznamni Serbja, kaž na přikład farar Michałskeje wosady Handrij Lubjenski (naš wobraz). Tule wědu posrědkuje rady Dietmar Kaul hromadźe z wokrjesnej ludowej uniwersitu we wobłuku wodźenja po Tuchorju. ­Wučer domiznowědy bě w nim zažny zajim za stawizny města zbudźił, a tuž so mjez historiskimi rownišćemi derje wuznawa. Štóž so za to zajimuje, móže so jutře, ­sobotu, w 9 hodź. na tajkim wodźenju wobdźělić. Foto: SN/Hanka Šěnec

Cyłe lěto přewjeduja we Wochožanskim parku błudźenkow najwšelakoriše zarjadowanja. Minjenu njedźelu bě tam chórowe spěwanje mjez druhim z muskim chórom Delany a ze žónskim chórom z Lubina. 23. septembra přeprošuja w parku błudźenkow na nazymsku rostlinsku bursu. Foto: Joachim Rjela

Slawija Radwor

pjatk, 14. septembera 2018 spisane wot:
14. septembra 1948 da sej Radworska sportowa jednota mjeno Slavia, serbsce Slawija. Hižo w lěće 1946 běchu samsne mjeno sportnišću mjez hrodom a Młynskimi chěžemi dali. Hrajnišćo běchu pilni pomocnicy k prěnjemu zlětej natwarnych brigadow 29. septembra 1946 připrawili. Slawija Radwor, to bě w powójnskich lětach woprawdźe sławne koparske mustwo, woblubowane mjez Serbami a znate po Hornjej Łužicy. Radworscy koparjo postupichu do wuchodosakskeje klasy a měrjachu mocy z mustwami z Budyšina, Žitawy abo Biskopic. 14. julija 1948 dožiwi Radwor prěnju mjezynarodnu hru w Serbach, jako doby Slawija zetkanje ze zastupnistwom pólskeho konsulata ze Złeho Komorowa 3:2 a rozsudźi 22. awgusta 1948 na zlěće brigadow w Delnim Wujězdźe tež wróćohru 2:1 za sebje. Jedyn z wjerškow bě měrjenje mocow z Drježdźanami-Friedrichstadtom kermušnu póndźelu 1948 (0:7). Radworskej Slawiji wěnowaše Michał Nawka wosebitu baseń, w kotrejž su znate słowa „Lěpša kopańca, wjetša wołańca“. Spočatk połstatych lět kopańca we wsy nimale wusny, hakle 1970 jewješe so nowe mustwo z mjenom Traktor Lutobč. Mikławš Krawc

Wo knihach a kniharni (14.09.18)

pjatk, 14. septembera 2018 spisane wot:

Po tym zo bě Serbska protyka 2016 w Drježdźanach po puću, bu za aktualne wudaće dalša metropola zwonka Łužicy wuzwolena, a to stowěžata Praha. Kaž redaktor Pětr Šołta w předsłowje prawje zwěsća, bě Praha Serbam hižo lětstotki dołho město sonow a wočakowanjow. Tuž so tam ze serbskimi temami jenož tak mjerwi. Wo tym móža so čitarjo za někotre dny sami přeswědčić, hdyž nowa protyka wuńdźe. W njej zhonimy na přikład wot Edmunda Pjecha, kajki wliw je čěske kralestwo na Hornju Łužicu w srjedźo­wěku a zažnym nowowěku měło. Jana ­Tischerová wěnuje so skutkowanju rězbarja Maćija Wjacława Jakule. Franc Šěn pak rysuje situaciju Serbskeho seminara před sto lětami a jeho zawrěće po znowazałoženju Drježdźansko-Mišnjanskeho biskopstwa. Petr Kaleta rozprawja w swojim přinošku wo spočatkach serbskeho towarstwa „Adolf Černý“ a Timo Meškank zhladuje na Prahu jako městno eksila za Serbow do Druheje swětoweje wójny. Su to podawki, kotrež šěršemu čitarstwu cyle wěsće znate njejsu.

Radźena premjera staroměšćanskeho festiwala

štwórtk, 13. septembera 2018 spisane wot:

Pisany a wjelestronski program wopytowarjow po tysacach přiwabił, zabawjał a zahorił – Nóc poezije w nowym formaće

Prěni staroměšćanski festiwal „Woda – wuměłstwo – swěca“ je wot 30. awgusta do 2. septembra po trochowanju swjedźeń zarjadowaceho Budyskeho turistiskeho zwjazka něhdźe 20 000 wopyto­warjow přiwabił. Na 39 hrajnišćach po­kazachu hudźbnicy, lajscy kaž tež po­wołanscy dźiwadźelnicy, rejwanske sku­- piny a towarstwa wobšěrny spektrum zaba­wjaceho wuměłstwa resp. artistiki a sporta. Přidatne poskitki wopřijachu wustajeńcy, instalacije, dźěłarnički, rjemjesła wšelakich dobow a typow, wodźenja, modowe přehladki a nic naposledk najwšelakoriše regionalne žiwidła a napoje. Cyłe stare město ze swojimi wě­žemi bě w měnjacych so barbach wobswětlene a tworješe tak wulkotnu kulisu. A ta pokazowaše swoju skutkownosć wosebje na tak mjenowanym „puću swětła“ wot Mosta měra přez Hrodźiško a Židow hač na Hłowne torhošćo.

Nimale 40 lět je Ludwig Kola, žurnalist a wjelelětny nawoda serbskeje redakcije, stawizny Serbskeho rozhłosa sobu pisał. W nocy na 6. september 2018 so jeho žiwjenje po dołhej chorosći dokónči.

Kolebka Ludwiga Kole steješe w Ra­dworju, hdźež bě so 20. oktobra 1931 narodźił. Po gymnaziju w Čěskej a w Bu­dyšinje studowaše w Lipsku. Jako wukubłany diplomowy žurnalist dźěłaše najprjedy w redakciji dźěćaceho časopisa Płomjo. Jeho rozhłosowy čas zahaji so w tehdyšim Zhorjelskim serbskim studiju. Lěta 1957 bě Serbski rozhłós do Choćebuza přećahnył. Tam je młody rozhłosownik zamołwity nadawk za sebje namakał a pozdźišo zhromadnje ze swójbu druhu domiznu.

Dorit Gäbler hižo hósć w młynje była

srjeda, 12. septembera 2018 spisane wot:

Lětni serial SN12. dźěl

Klepotaja-li wokřidła młyna, ma młynk dźěło. W Kulturnym młynje Bischheim-Häslich so skerje huby čumpaja, hdyž mějićelej Jens Reuter und Christian Schydlo na zarjadowanja přeprošataj. „Před 15 lětami steješe w nowinje nawěšk, zo hodźi so 1865 natwarjeny młyn wotnajeć. Smój so wo to prócowałoj. ­A dźensa nochcemoj jón hižo spušćić“, powěda Jens Reuter. Něhdyši wučer stara so mjez druhim wo to wuměłcow angažować. 28. septembra na přikład předstaji tam mjez Serbami derje znaty Matthias Kießling zhromadnje z huslerku Máire Breatnach keltisku hudźbu. Kießling bě drje hižo dwójce z programom w młynje, Reuter, kiž druhdźe přećelam w jich zarjadnišćach wupomha, hdyž je tam nuza, pak łužiskeho wuměłca lětsa prěni króć dožiwi. „Sym wćipny, irsku hudźbu mam wosebje rady. Wšako sym dlěši čas w Irskej dźěłał.“ Dalša, wosebje na wuchodźe Němskeje znata wuměłča Dorit Gäbler w młynje tež hižo bě. „Jednoho dnja bě Gäbler pola nas jako hósć a je hnydom připrajiła program wuhotować.“

Wjelestronsce do wuměny

srjeda, 12. septembera 2018 spisane wot:

Pod hesłom „Wšelakorosć zwjazuje“ wuhotuje wokrjes Budyšin tež lětsa zaso interkulturne tydźenje, a to mjeztym dźewjaty raz. Dohromady 54 zarjadowanjow je planowanych.

Su „cuzy“ njezajimawi?

srjeda, 12. septembera 2018 spisane wot:
Šesćo na jednym, jedyn na tamnym boku: Tajka konstelacija njeje na nowinarskej konferency njewšědna. Zwjetša rěči potom jednotliwc a wotmołwja na prašenja zastupjerjow medijow. Wčera bě to nawopak, wuhotowarjo rozjimachu jeničkemu reporterej wobšěrny program interkulturnych tydźenjow. Je zajim na dobrym, často čestnohamtskim dźěle iniciatiwow, towarstwow kaž tež zastojnikow městow a wokrjesa woprawdźe tajki snadny? Organizatorojo móža wabić, kelkož chcedźa – dołhož nichtó njerozprawja, jich projekty jenož tych docpěja, kotřiž tak a tak hižo wo nich wědźa. Wusměrjene pak je zarjadowanje na (snano hižo starosćiwych) wobydlerjow. Zetkanje a wuměna wo wjele wjace wuskutkujetej hač žadanja, zakonje, namołwy a skanděrowanje parolow, dźe-li wo to, z „cuzymi“ so zeznajomić a předsudki přewinyć. Bohužel dyrbju so wospjetować: Integracija njeje jedno­směrowa hasa. Bosćan Nawka

„Lubuju sylne, błyšćate barby“

wutora, 11. septembera 2018 spisane wot:

Wuznamna serbska keramikarka, zhotowjerka a grafikarka Wórša Lanzyna swjeći dźewjećdźesaćiny

Wórša Lanzyna słuša k najwuznamnišim serbskim wuměłčam našeho časa. Sieghard Kozel mjenowaše ju raz „najbóle wjelestronsku grafikarku a rysowarku, wulkotnu akwarelistku a filigranu kaligrafku“. Mnohim kniham, přewažnje w Ludowym nakładnistwje Domowina wudatym, je wona ze swojoraznym wuhotowanjom runje tak wosebity charakter spožčiła kaž tójšto plakatam Němsko-Serbskeho ludoweho dźiwadła. Wosebje znate pak je jeje tworjenje na polu keramiki. Dźensa swjeći rodźena Delnjo­kinjanka 90. narodniny.

„Byrnjež staroba tu abo tamnu wadu měła, so na narodniny wjeselu. Swjedźenja dla so docyła njestarosću, to móžu so na swojeho syna Ulricha spušćeć, kiž jón přihotuje. Wjeselu so nad wopytom, dołhož ludźo w syłach njepřińdu. Dary mi wažne njejsu, što měła z materielnymi wěcami tež započeć – dom je dźě hižo połnje nastajany, bydlu tu nimale w muzeju. Rjany kwěćel wšak so mi přeco spodoba“, jubilarka powěda.

nowostki LND