W Muzeju Němcow
Dźiwadłowy eksperiment hlada z ironiju a lóštom na łužiske poměry
„Wutrobnje witajće, lube Serbowki a lubi Serbja!“ Hižo tele za serbske wuši normalne witanje na spočatku inscenacije „Muzej Němcow“ łužiski swět na hłowu staji. Wšako dźiwadźelnicy tež přitomnych němskich wopytowarjow jako Serbow narěča. Dokelž – tak zakładna myslička zhromadneje produkcije Lipšćanskeje skupiny „friendly fire z.t.“ a Budyskeho Němsko-Serbskeho ludoweho dźiwadła – su so we Łužicy přichoda Němcy zhubili a tuž budu wšitcy Łužičenjo Serbja. Dźiwadło na Hrodźe změni so za połdra hodźiny na Muzej Němcow, wjerćace tak prastare hesło a narodny naratiw „Serbja wotemrěwaja“ do němskeho. A to woni na najwšelakoriše wašnje – muzejopedagogisce, dźiwadłowje, etnologisce, archeologisce, literarisce, tworićelskoterapeutisce – předstajeja. Wotcuzbnjeny efekt je wulki, wšojedne, hač za němskeho abo serbskeho wopytowarja.
Do špihela hladać
Čitanje z biblije
Rjad čitanjow z biblije w Budyskej tachantskej cyrkwi je zakónčeny. We wobłuku ekumeniskeho nyšpora su serbscy a němscy wosadni w minjenych šěsć tydźenjach kóždu srjedu ze Swjateho pisma přednošowali.
„Z wuměłstwom so rozestajić je kaž jěsć a pić“
40. wuměłsku wustajeńcu wotewru dźensa wječor w galeriji Čornopumpskeje milinarnje předewzaća Lužiska energija a milinarnje (LEAG). Pod hesłom „Weltsicht“ předstajeja twórby wuměłca a bywšeho wučerja za wuměłstwo na Wojerowskim Lessingowym gymnaziju Karla-Heinza Hochstädta.
Čorna Pumpa (JoS/SN). „Mam jubilejnu wustajeńcu za hódnoćenje swojeho tworjenja“, rjekny w Spalach bydlacy Karl-Heinz Hochstädt, „njech wobrazy k tomu słuža, wo rozšěrjenym łužiskim kulturnym rumje – našej domiznje rozmyslować a sej ju wažić.“ Njeńdźe jenož wo Łužicu, ale tež wo druhe krajiny a powšitkownje wo žiwjenje, kotrež ma so před zničenjom škitać. Tak tematizuje 2014 nastata acrylowa mólba „Taormina“ wohroženu krasnu sicilisku krajinu.
Doporučenje za SLA předleži
Budyšin (SN/CoR). Wot klětušeho 1. awgusta ma Serbski ludowy ansambl znowa intendantku/intendanta měć. Hač do 31. awgusta tohole lěta móžachu so wosoby, kotřiž chcedźa jednu z najstaršich profesionalnych serbskich institucijow wuměłsce nawjedować a dale profilować, přizjewić. SN su so pola direktora Załožby za serbski lud Jana Budarja wo aktualnym stawje wobhonili. „Dohromady smy sydom požadanjow za městno dóstali“, rozłoži Jan Budar. Po jeho słowach su tež Serbja mjez nimi. Rozmołwy z potencielnymi kandidatami za intendancu SLA je wuzwolenska komisija přewjedła. „Poručenje komisije załožbowej radźo předleži. Wobsadźenje intendantoweho městna serbskeho ansambla steji tuž na dnjowym porjedźe wosebiteho posedźenja rady“, tak załožbowy direktor. Kajke pak šansy su, zo załožbowa rada 19. oktobra w Choćebuzu nowu intendantku abo noweho intendanta SLA powoła, k tomu nochcyše so Jan Budar wuprajić. Minjene powołanje załožboweho direktora je so z dwěmaj wupisanjomaj přez lěto ćahnyło.
Wotpačenje přestorčene
Madrid/Barcelona (dpa/SN/JaW). Ministerska rada Španiskeje je so dźensa dopołdnja w Madridźe k wurjadnemu zetkanju zešła. Tema bě wuwiće w prócowanju wo njewotwisnosć Katalonskeje. Hnydom po tym chcył dźensa popołdnju španiski ministerski prezident Mariano Rajoy stejišćo zabrać k aktualnym podawkam kaž tež k wuprajenjam šefa katalanskeho regionalneho knježerstwa Carlesa Puigdemonta.
Puigdemont bě wčera w narěči před katalonskim parlamentom w Barcelonje njewočakowano připowědźił, zo su prócowanja wo njewotwisnosć Katalonskeje „na někotre tydźenje“ přetorhnjene, z čimž je wotpačenje přestorčene. Přičina za to je, zo so Puigdemont dale nadźija, zo móhło so španiske centralne knježerstwo tola hišće k rozmołwam předrěć, rozprawja powěsćernja dpa. Kaž wjacore španiske medije po narěči Puigdemonta powołujo so na knježerstwowe kruhi rozprawjachu, hódnoći centralne knježerstwo wčerawše wuwjedźenja přiwšěm jako wuwołanje njewotwisnosće.
Sorabisćawe Lwowje
Lwow/Budyšin (SN/CoR). Na dobru tradiciju móže sorabistika we Ukrainje zhladować. Jutře poda so łužiska delegacija na jězbu do Lwowa, zo by so na tamnišim 15. mjezynarodnym sorabistiskim seminarje, wěnowacy so wot 12. do 14. oktobra aktualnym problemam a perspektiwam sorabistiki, wobdźěliła. Organizowała je seminar Lwiwska uniwersita Iwana Franka w kooperaciji ze Serbskim institutom (SI) a Maćicy Serbskej.
Sobudźěłaćer SI dr. Fabian Kaulfürst chce tam předstajić nowu pomoc za prawe wurjekowanje w delnjoserbskim online-słowniku a archiwarka instituta dr. Annett Brězanowa digitaliziciski projekt „Serbske historiske pismowstwo online“. „Serbja w muzeju“ rěka tema přednoška projektoweje sobudźěłaćerki SI Annaleny Schmidt. Nimo toho přednošuje Měrko Šołta za Maćicu Serbsku wo „Wuznamje Budyskeho katolskeho tachantstwa swj. Pětra na trajne wutworjenje serbskeje cyrkwinskeje organizacije Hornjeje Łužicy“. Tež z Pólskeje wočakuja na seminarje wobdźělnikow.
Kak funguje serbskorěčne kubłanje?
Šulerjo Serbskeho gymnazija Budyšin steja w srjedźišću slědźenja Instituta slawistiki Pólskeje akademije wědomosćow we Waršawje. Tamniša asistentka-profesorka dr. Nicole Dołowy-Rybińska projekt wot spočatka lěta přewjeduje.
Waršawa/Budyšin (SN/CoR). Hižo dlěje hač dwanaće lět zaběra so Nicole Dołowy-Rybińska z europskimi rěčnymi mjeńšinami, mjez nimi tež Serbami. Wone běchu tema jeje disertacije a habilitacije (SN rozprawjachu). W nowym slědźenju koncentruje so wona na serbskorěčny dorost. „Mjeńšinowe rěče sej lochko nimaja. Ludźo – wosebje młodźi – móža wšudźe dźěłać, měšane mandźelstwa su normalne. Ćim wažniše je, přez kubłanje nowych rěčnikow zdobyć a tak přichod rěče zawěsćić“, rozłožuje kulturna wědomostnica. „Zwěsćich, kajku wulku rólu noworěčnicy w Bretonskej a Waliziskej hraja, ale tež, kotre problemy su. Chcu wědźeć, kajke je połoženje mjez Hornjoserbami a kotre faktory tu skutkuja.“
„Muž widźi róžojće“ rěka aktualna produkcija Budyskeho ...
Wobrazy Serbow we wotstawku štwórć lětstotka
Budyšin/Frankfurt n. M. (SN/bn). Po zasukanych pućach a po dróze připada bě so 1992 tehdy w Berlinje skutkowacy fotožurnalist Andreas Varnhorn do Łužicy namakał. Krajina a wobydlerjo su wuměłca – sam wšak so jako tajki njewopisuje – nablaku fascinowali. Swoje powołanje a wóčko sćěhujo a bjez konkretneho wotmysła poča wón fotografować. Při tym přetrjeba wjace hač sto filmow, z kotrychž bu nimale 4 000 čornoběłych wobrazow. Jara wotewrjeni Serbja předewšěm z Chrósćic, Prawoćic, Pančic-Kukowa a Lejna njedowolichu jemu jenož hłuboke dohlady do swójbneho žiwjenja a zapopadnjenje samo wosobinskich wokomikow, ale přewodźachu jeho zdobom po swjedźenjach a nałožkach.
