Rudolf Mjeń
pjatk, 27. januara 2017
spisane wot: Manfred Laduš
28. wulkeho róžka 1767 narodźi so Rudolf Mjeń w Njeswačidle swójbje fararja Jurja Mjenja. Nan bě tam wot lěta 1750 hač do smjerće 1785 diakon a duchowny. Na njeho a jeho odu „Serskeje rěče zamóženje a chwalba w rěčerskim kěrlušu“ dopomina na Njeswačanskim starym kěrchowje dwurěčna wopomjatna tafla. Rudolf Mjeń studowaše teologiju we Wittenbergu a přisłušeše Serbskemu prědarskemu towarstwu. Po studiju bě najprjedy pomocny prědar w Budestecach a wot 1793 do 1808 farar w Kotecach. 1806 wuda wón „Rěčerski kěrluš“ nana ze swójskim němskim přebasnjenjom. Wot lěta 1808 hač do smjerće 1. januara 1841 bě duchowny a wyši farar w Lubiju. Nimo nabožnych twórbow a spěwow za serbskich wojakow pěsnješe Mjeń tež po ludowym wašnju spěwne twórby wo serbskim wjesnym žiwjenju „Chwalba burstwa“, „Žně“ a „Křćizna“. Wone buchu hakle po jeho smjerći w Budyšinje 1843 ćišćane. Dale spisa dlěši žiwjenjoběh „Z mojeho žiwjenja, wěrnosć, nic basnistwo“. Rudolf Mjeń płaći jako předchadnik Handrija Zejlerja. Manfred Laduš
Skupina Warnoćicy
póndźela, 23. januara 2017
spisane wot: Mikławš Krawc
22. januara 1947 załožichu w čěskich Warnoćicach (Varnsdorfje) skupinu Domowiny. W hotelu „Stalingrad“ na naměsće běchu so zešli w měsće dźěłacy, słužacy abo wuknjacy Serbja/Serbowki. Za předsydu wuzwolichu Bjarnata Rachela, Pawoł Kmjeć sta so z naměstnikom, Hana Kowcec ze zapisowarku a Monika Justec z jeje zastupjerku. Za pjeć měšćanskich dźělow wuzwolichu dowěrnikow. Pozdźišo schadźowachu so w Serbskim domje na Stalinowej. Njeboh dr. Měrćin Völkel wuzběhny na wopomnjenskim zarjadowanju 1998: „We Varnsdorfje rozwi so zhromadne serbske kulturne, sportowe kaž tež cyrkwinske žiwjenje, ... wudawaše so časopis ‚Naš puć‘, hraješe so dźiwadło, wustupowaše měšany chór, stajachu a mjetachu meju, wubědźowachu so mustwa serbskich studentow z mustwom serbskich dźěłaćerjow w kopańcy. W katolskej cyrkwi swjećachu přez lěta serbske Bože mšě.“ Dodać chcemy, zo hrajachu serbske mustwa tež přećiwo čěskim a samo přećiwo wubrance w měsće dźěłacych Juhosłowjanow. A mějachu studentsku rejwansku kapału. Mikławš Krawc
Dalša etapa gymnazija
štwórtk, 05. januara 2017
spisane wot: Mikławš Krawc
Wučerjo a šulerjo Serbskeho gymnazija w Českej Lípje přećahowachu hač do januara 1947 do Varnsdorfa. W Českej Lípje běchu kubłanišćo spočatk hodownika 1945 załožili. W měsće za hranicu běchu wuměnjenja za wukubłanje a bydlenje nětko přijomniše: wuknjenje we wulkej měšćanskej šuli, bydlenje za holcy w Marijanskim wustawje, za hólcow pak tři internaty. Mějachmy w Českej Lípje spočatnje dwě rjadowni z 59 šulerjemi, wot měrca 1946 tři rjadownje a wot septembra 1946 štyri z potom cyłkownje 80 šulerjemi. We Varnsdorfje rozrosće ličba rjadownjow na pjeć ze skónčnje 106 gymnaziastami. Dalši hólcy a dalše holcy chodźachu na wobchodnu, ratarsku, wuměłsku abo pedagogisku šulu. Kantor Jurij Šołta pisaše, zo mějachmy dohromady 189 šulerjow a šulerkow. W Čěskej wostachu młodźi Serbja hač do julija 1949, po tym nawróćichu so do Łužicy – jeničce skupina wuknješe hišće lěto w Liberecu. We Varnsdorfje přewjedźechu nimo toho wot lěta 1945 hač do 1948 serbskorěčne kursy, a to z cyłkownje 13 wučerjemi. Mikławš Krawc
Jan Bogumił Fabricius
pjatk, 30. decembera 2016
spisane wot: Manfred Laduš
30. decembra 1741 zemrě w Choćebuzu superintendent Jan Bogumił Fabricius, spěchowar a zakitowar delnjoserbstwa. Narodźił bě so 12. februara 1681 młynkej w pólskej Skwierzynje nad Wartu. W Gießenje a Halle studowaše wón ewangelsku teologiju. Wot lěta 1702 do 1708 bě farar w Korjenju. Tamniši knježk von Pannwitz bě swěrny pietist wažeše sej serbsku rěč, kotruž Fabricius spěšnje nawukny. Bórze pósła Halleska uniwersita bohosłowcow k Fabriciusej, zo by jich w serbšćinje wuwučował. 1706 załoži wón z podpěru knježka na Korjeńskej farje prěnju knihićišćernju pruskeho Choćebuskeho wokrjesa. Hišće samsne lěto da tam Lutherowy katechizm ćišćeć a 1709 delnjoserbski Nowy zakoń. Na Fabriciusa dopomina pomnik před faru. 300. róčnicu ćišća Noweho zakonja wopominaše lěta 2009 Serbski ewangelski cyrkwinski dźeń. Wot 1708 do 1726 bě Fabricius wyši farar w Picnju a po tym hač do smjerće superintendent w Choćebuzu. Jako bě prěni pruski kral Bjedrich 1711 wutworjenje wjesnych šulow přikazał, staraše so Fabricius wo to, zo wuwučowachu tam serbsku rěč. Manfred Laduš
