Shutdown w USA skónčeny
Washington (dpa/SN). Najdlěša blokada dźěła ministerstwow USA je nimo. Prezident USA Donald Trump je ze swojim podpismom wot parlamenta wobzamknjeny přechodny etat zeskutkownił a tak po 43 dnjach tak mjenowany shutdown skónčił. USA wot 1. oktobra žadyn płaćiwy etat wjace njemějachu. Ministerstwa dźěłachu jenož hišće zdźěla. Statysacy přistajenych wostachu bjez mzdy, tysacy lětow dyrbjachu šmórnyć, dokelž tež lotsojo na lětanišćach mzdu njedóstachu.
Israel: Embargo zběhnyć
Berlin (dpa/SN). Wjace hač měsac po dojednanju nastupajo přiměr w Gazaskim pasmje so Israel za to zasadźuje, zo Němska swoju blokadu eksporta brónjow do Israela zaso zběhnje. Su to „rjane słowa“, hdyž Němska praji, zo ma Israel prawo, so zakitować, praji israelski wulkopósłanc w Němskej Ron Prosor. „Hdyž pak Israel srědki nima, je to problematiske.“ Přiměr je „dobra składnosć“, embargo zběhnyć, je sej wón wěsty. Brutalnosće Israela přećiwo Palestinjanam dla bě Němska 8. awgusta embargo postajiła.
Rekord škódnych płunow
Njewšědne jaskrawe pokazuje so njebjo tuchwilu w někotrych ...
Lětnik 2008 k mustrowanju
Berlin (dpa/SN). W dołho trajacej zwadźe wo nowy zakoń nastupajo wobornu winowatosć stej so unija CDU/CSU a SPD na nowy model woborneje winowatosće dojednali. Tole rozprawja redakcija sćelaka ARD w Berlinje.
Nowa woborna słužba zepěra so najprjedy raz dale na dobrowólnosć. Runočasnje wšitkich woborneje słužby kmanych zaso registruja. Za to chcedźa wot lěta 2026 wšitkim 18lětnym naprašnik pósłać, kiž dyrbja mužojo wotmołwić. Nimo toho klětu zaso započinaja, młodych muži mustrować, jako prěnich wšěch, kotřiž su so lěta 2008 narodźili. Zawjazowacy awtomatizm k zwołanju do wójska pak z tym zwjazany njeje, zamołwići dotal twjerdźa.
Ukrainje najebać skandal poboku
Niagara-one-the-Lake (dpa/SN). Němska a dalše europske kraje steja najebać korupciski skandal w Ukrainje dale njepowalnje poboku Ukrainy w boju přećiwo ruskim nadpadnikam. Zdobom wočakuja kraje „konsekwentny bój přećiwo korupciji w Ukrainje, zo by podpěra zapada tež dale woprawnjena była“, rjekny wonkowny minister Johann Wadephul (CDU) žurnalistam na kromje zetkanja wonkownych ministrow hospodarsce sylnych krajow G7. Do toho bě so ukrainski wonkowny minister Andrij Sybiha ze społnomócnjenej EU za wonkowne naležnosće Kaju Kallas zetkał.
Ukrainski prezident Wolodymyr Zelenskyj je přilubił, skandal korupcije, kiž potrjechi tež ministrow a jeho wosobinskich sobudźěłaćerjow, přeslědźić.
Žadaja sej wupuće z krizy
Prawy signal w tymle času
Nowa koncepcija za wopomnišća złóstnistwow nacijow předstajena
Berlin (dpa/SN). 80 lět po holocausće změni zwjazkowe knježerstwo ćežišća dotalneho dźěła wopomnišćow, zo by dopominanje na hrózbu tehdyšeho časa žiwe wostało. Na namjet kulturneho statneho sekretara Wolframa Weimera je kabinet předźěłanu koncepciju za wopomnišća nacionalsocialistiskich złóstnistwow a diktatury SED wobzamknył.
Při tym dźe mjez druhim wo to, w časach dale a mjenje časowych swědkow z pomocu digitalizacije informować, na přikład z hologramami časowych swědkow. Dalšej ćežišći: zachowanje historiskich městnosćow, potajkim zawěsćenje a ponowjenje wopomnišćow a posrědkowanje wědy a wuslědkow slědźenja z nowymi formami wustajeńcow.
„Zwjazkowa republika je wěčnje zamołwita, statnje skućene złóstnistwa přeslědźić a wopory wopominać“, Weimer rozłoži. „Wopomnišća a městnosće spominanja su při tym centralne stołpy našeho demokratiskeho zrozumjenja.“
Što wustup wunjese?
Filmowe dny wo stawiznach
Plauen (dpa/SN). Z filmami, rozmołwami z časowymi swědkami a zjawnymi diskusijemi buchu dźensa němsko-němske filmowe dny we vogtlandskim Plauenje a w frankskim partnerskim měsće Hof zahajene. Mjeztym 15. króć móža zajimcy zarjadowanja darmotnje wopytać a sami najwšelakoriše perspektiwy přinošować, kulturny referat Plauena zdźěli.
Zarjadowarjo wočakuja hač do 3 000 hosći w kinach wobeju partnerskeju městow podłu bywšeje němsko-němskeje mjezy. Někotre přinoški wěnuja so naročnym temam kaž nanuzowanej adopciji abo twarej murje 1961.
Wosebje šulske rjadownje so za zarjadowanja zajimuja, rjekny Steffi Behnke z Plauenskeho kulturneho referata. Woni maja składnosć so z časowymi swědkami rozmołwjeć a zhonja častodosć prěni króć wo tehdyšich podawkach. Staršim ludźom słuža filmy porno tomu předźěłanju swójskich stawiznow.
Filmowe dny zahaja jutře z dokumentarnym filmom wo zjednoćenju Němskeje a ze slědowacej podijowej diskusiju, na kotruž wočakuja sakskeho ministerskeho prezidenta Michaela Kretschmera (CDU).
Na centralnym rěčnym seminarje so wobdźělili
Werdau. Wot 4. do 7. nowembra 2025 wotmě so we Werdauwje lětuši centralny rěčny seminar. Rěčnje nadarjene šulerki a šulerjo z cyłeje Sakskeje su so tam zetkali, zo bychu swoje znajomosće w pjeć rěčach pohłubšili: w čěšćinje, rušćinje, španišćinje, francošćinje a łaćonšćinje.
Puć do Werdauwa běše naročny: Najprjedy wučerjo na šulach najlěpše šulerki a najlěpšich šulerjow za regionalny rěčny seminar namjetuja. Jenož někotrych z nich LaSuB Budyšin wuzwoli – zwjetša je to za kóždu rěč pjeć do šěsć hólcow abo holcow. Štóž so na regionalnym wubědźowanju wosebje kwalifikuje, smě so skónčnje na centralnym rěčnym seminarje wobdźělić. Tam zetka so na rěč sydom do wosom wuknjacych z cyłeje Sakskeje.
Tema lětušeho seminara rěkaše „Zapping through the TV“ – napjaty to ramik, kotryž kreatiwne přinoški w jednotliwych rěčach garantowaše. Kóžda skupina nadźěła dwě do třoch krótkich prezentacijow kołowokoło telewizije.
To a tamne (13.11.25)
Listowu wobalku z pjenjezami namakała je kedźbliwa žona w zachodźe předawarnje w mecklenburgsko-předpomorskim Pasewalku. Žona přepoda wobalku přistajenym kupnicy, kotřiž ju w swojim trezoru wobchowachu. Po tym zo njebě so tež dny po tym hišće nichtó za pjenjezami prašał, su wobalku mjeztym policiji přepodali. Kelko pjenjez w kuwerće bě, njejsu dotal zdźělili.
Policija warnuje před wobšudniskimi mejlkami, kotrež zdawaja so na prěni napohlad mejlki zwjazkoweje policije być. Při tym wužiwaja skućićeljo symbole policije. W nich wumjetuja ludźom njeskutki a žadaja sej pjenježnu pokutu, hewak hrozy pječa sudniske jednanje. Policija ludźi namołwja, na mejlki njereagować a hnydom přichodnu policajsku stražu informować.
