To a tamne (23.08.24)

pjatk, 23. awgusta 2024 spisane wot:

Hodowne štomy móhli lětsa wo tójšto dróše być, hač hišće loni. Z toho wuchadźeja někotři producenća w Sakskej. „Po mnohich lětach změjemy lětsa zaso pomjeńšeny poskitk hodownych štomow“, praji Saskia Blümel, jednaćelka zwjazka přirodnych hodownych štomow. Tole zawinuje wyše płaćizny.

Panda-młodźeći stej so w Berlinskim coowje narodźiłoj. Štwórtk mjez 13.03 hodź. a 14.19 hodź bě mać Meng Meng jej porodźiła, zdźěli zwěrjenc. „Wobaj młodźeći stej strowej a jeju mać a nazhonity team jeju cyły čas luboznje wobstaruja.“ Nětko je jenož wažne, zo wonej kritiske prěnje dny derje přetrajetej. Młodźeći wažitej po informacijach zwěrjenca 169 a 136 gramow a stej někak 14 centimetrow dołhej. Wonej stej nimale nahej, slepej, hłuchej a matej róžojtu barbu – pregnantny čorno-běły kožuch narosće hakle pozdźišo.

We wólbnych programach zakótwjene serbske temy

štwórtk, 22. awgusta 2024 spisane wot:

Z předewzaćow stron za nowu wólbnu periodu Sakskeho krajneho sejma 2024–2029 2. dźěl a kónc

19 stron nastupi k wólbam Sakskeho krajneho sejma 1. septembra. Dźesaćo z nich maja w swojich wólbnych programow wuprajenja k serbskim naležnosćam. Serbske Nowiny su wólbne programy pod hesłomaj „serbske“ a „mjeńšiny“ přeslědźili. Wočiwidnje je, zo tam, hdźež su so Serbja sami aktiwnje na programowej diskusiji w swojich stronach wobdźělili, na přikład w dźěłowym kruhu za serbske naležnosće kaž pola Zwjazka 90/Zelenych abo SPD, přewšo fundowane wuprajenja předleža. Pokročujemy dźensa přehlad z wudaća SN, 21. awgusta.

Swobodna demokratiska strona – FDP

Wólbne kopolaki přepodał

štwórtk, 22. awgusta 2024 spisane wot:
Předsyda Domowiny Dawid Statnik (2. naprawo) je wčera wólbne kopolaki sakskemu ministerskemu prezidentej Michaelej Kretschmerej (CDU, srjedźa) přepodał. W nich su, kaž w zdźělence Domowiny rěka, „tuchwilu palace temy serbskeho ludu zjimane“. Kretschmera do sprjewineho města přeprosył, bě serbski zapósłanc Marko Šiman (CDU) (2. wotlěwa), kotryž znowa k wólbam krajneho sejma nastupi. Ministerski prezident je wčera składnosć wužił, so tež z jednaćelku Domowiny Judit Šołćineje (1. napr.), referentku za naležnosće kubłanja Katrin Suchec-Dźisławkoweje (1. nalěwo) kaž tež z wyšim měšćanostu Budyšina Karstenom Voigtom (CDU) wo tuchwilnych temach Serbow wuměnjeć. Foto: Domowina/Božena Šimanec

Mnozy ludźo dojězdźuja

štwórtk, 22. awgusta 2024 spisane wot:

Bonn (dpa/SN). Něhdźe 20,5 milionow ludźi w Němskej dojězdźuje sej na swoje dźěłowe městna. Za 7,1 milion dźěławych wučinja distanca mjez bydlenjom a dźěłowym městnom samo wjace hač 30 kilometrow. Tole zdźěli zwjazkowy institut za twarske, měšćanske a rumnostne slědźenje (BBSR). Hač dyrbja woni distancu kóždy dźeń zmištrować, abo hač dźěłaja potrjecheni tež w home-officu z analyzy njewuńdźe.

„Agro-ćěriwa“ škodźa klimje

Berlin (dpa/SN). Němska pomoc wobswěta žada sej CO2 płaćiznu za biologiske ćěriwa. Zwjazkowy jednaćel organizacije Sascha Müller-Kraenner praji, zo njeje němske spěchowanje tak mjenowanych „agro-ćěriwow“ prawe rozrisane a, zo škodźa tute samo wobswětej. Zdobywanje tutych ćěriwow je z „masiwnym zasadźenjom“ fosilnych surowiznow, hnojiwow a pesticidow zwjazane. Tole škodźi klimje a biodiwersiće masiwnje.

Slubjenja prosće njedosahaja

Donald Trump je prěni raz po atentaće na njeho zaso pod hołym njebjom wustupił. W měsće Asheboro zwjazkoweho stata North Carolina škitachu jeho škleńčane sćěny před móžnymi nadběhami. Wone su dźěl wěstotneho koncepta škitarjow Trumpa wosoby, kotryž dyrbi so nětko při wšěch wustupach dodźeržeć. Foto: pa/AP/Julia Nikhinson

Wjace popłatka

štwórtk, 22. awgusta 2024 spisane wot:
Berlin/Lipsk (dpa/SN). Za něhdźe 300 000 šoferkow a šoferow awtow w regionje Budyšin a Sakska Šwica płaći w přichodźe wyša a z tym špatniša regionalna klasa při rukowanskim zawěsćenju awta. Z tym móhli so tam zawěsćenja za awto podróšić. W zbytnych jědnaće sakskich wokrjesach dopušćenja wostanje zastopnjowanje samsne. Tole zdźěli powšitkowny zwjazk němskich zawěsćernjow (GDV) w Berlinje. Dalšich změnow je nastupajo kaskozawěsćenja. Při podźělnej kasko potuńša so popłatki w dźewjeć z třinaće wokrjesach, tak tež w Budyšinje. Jeničce město Lipsk a wo­krjes Sakska Šwica – wuchodne Rudne horiny zwostawaja w starej klasy. Při połnej kasko potuńša so popłatki w Zhorjelcu, srjedźnej Sakskej a Šwikawje. Zbytk wostanje w samsnych klasach.

Hrozy kriza fentanyla?

štwórtk, 22. awgusta 2024 spisane wot:

Droga mori w USA tysacy ludźi, snano bórze tež w Němskej

Berlin (dpa/SN). We wotewrjenej scenje konsumentow drogow je heroin hižo lěta dołho rozšěrjene wopojadło. Přeco hišće najwjace ludźi jeho dla zemrěje. Tola nowe, potencielnje hišće smjertniše substancy wikowarjo přiběrajcy na wikach poskićeja – fentanyl na přikład. Substanca njezawinuje jenož ekstremnu wotwisnosć, rozłoži psychiater Norbert Scherbaum, ale skutkuje tež 50 razow sylnišo hač heroin. „Tohodla zemrěje nadproporcionalnje wjele ludźi na tym.“ Hižo dwaj miligramaj stej potencielnje smjertnej.

Loni zemrě w Němskej 2 227 ludźi konsuma ilegalnych substancow dla, při 772 smjertnych padach bě heroin přičina. Na njón slědujetej kokain (610) a crack (507). Hustohdy konsumowachu potrjecheni runočasnje wjacore drogi.

W USA je fentanyl hižo masiwny problem z wjacorymi tysac mortwymi. US-institut, kotryž přepytuje znjewužiwanje drogow, poda, zo zemrě naddozisy syntetiskich drogow dla – wosebje fentanyla – 2021 wjace hač 70 000 ludźi.

Prošu, što to dyrbi?

štwórtk, 22. awgusta 2024 spisane wot:

Domowina a CDU – cyle wosebity to lubosćinski poćah. Po tym, zo bě zašły pjatk hakle ministerka Klepsch we Wjelbiku na wobjedźe pobyła, wupi nětko Michael Kretschmer šalku kofeja před Serbskim domom. Njepohóršuju so jara, ale napadnje tola, zo je předsyda Domowiny a tež hewak dźěl jeho zarjada z čłonom CDU. Prašenje, kotrež so mi a druhim wězo runje tak staji, je, za čo trjeba Kretschmer wólbne kopolaki Domowiny? Jeho wólbny rozsud drje njebudu wotmołwy stronow k palacym prašenjam serbskeho ludu hižo změnjeć. Witam politiski angažement Domowiny, ale potom prošu ze wšěmi demokratiskimi stronami, nic jenož z tymi, kiž su funkcionaram na šnebl! Stejimy krótko do rozsudnych wólbow, to po­slednje, štož nětko hišće trjebamy, je nje­reflektowane hołdowanje. Wólbne kopolaki sej jako instrument informowanja wolerjow jara česću. Snano je Dawid ­Statnik bórze tež wolerjam rozdźěla.

Maximilian Gruber

Wysoke pokuty

štwórtk, 22. awgusta 2024 spisane wot:
Berlin (dpa/SN). Za cannabis płaća po podźělnej legalizaciji nětko nowe hranične hódnoty za wodźenje awtow hladajo na konsum drogi. Nětko płaći: Štóž jězdźi z wotpohladom abo njewotpohladny z 3,5 nanogramami THC abo wjace na mililiter kreje, riskěruje 500 eurow pokuty a jedyn měsac bjez jězbneje dowolnosće. Tuta hranica wotpowěduje namjetej komisije ekspertow wobchadneho ministerstwa. Přirunować da so hranične mnóstwo z 0,2 promilemi alkohola. Powyšeny riziko wuskutkuja poprawom hakle sydom nanogramow THC na mililiter kreje. Štóž přidatnje ke cannabisej tež hišće alkohol konsumuje, na toho čaka pokuta 1 000 eurow a měsac bjez jězbneje dowolnosće. Za započatkarjow płaći w dwulětnej probowej dobje to samsne kaž hižo za alkohol: 0,0 je dewiza.

Hospodarstwo města zesylnić

štwórtk, 22. awgusta 2024 spisane wot:

Budyšin (CS/SN). Budyska měšćanska rada je so na swojim wčerawšim posedźenju konstituowała. Hač na falowaceho čłona bě so wšitkich 29 měšćanskich radźićelow zhromadźiło. Woni wotpołožichu hamtsku přisahu a slubichu so na dobro města zasadźować. Wyši měšćanosta Karsten Vogt (CDU) wuzběhny w swojej narěči, zo ma Budyšin porno druhim městam sylne hospodarstwo. Město skići na 1 000 wobydlerjow 650 dźěłowych městnow. Vogt pak starosći so demografiskeje změny dla. Po wobličenjach změje sprjewine město hač do lěta 2034 něhdźe 3 800 wobydlerjow mjenje. Tuž su nuznje naprawy trěbne, kotrež trendej zadźě­waja.

Vogt zdobom wuzběhny, zo dyrbi Budyšin swoju funkciju jako hospodarski motor w regionje zesylnić. Tuchwilne projekty, kaž twar dešćoweho spjatnišća w Ratarjecach a digitalizacija šulow so po planje zwoprawdźa. Nadawki noweje měšćanskeje rady je dalewuwiće bydlenskich a přemysłowych přestrjenjow. Kwalita za přebywanje w nutřkownym měsće dyrbi so tohorunja polěpšić. Kónc lěta chcedźa w Budyšinje młodźinski forum přewjesć.

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND