Dwělomny zakoń schwaleny

pjatk, 24. januara 2020 spisane wot:
Waršawa (dpa/SN). Pólski parlament je dwělomny zakoń wo disciplinowanju sudnikow schwalił. Při rozsudźe wčera wječor je knježaca narodnokonserwatiwna strona PiS z wjetšinu w sejmje, prěnjej komorje parlamenta, wotum senata přehłosowała. Druha komora parlamenta, w kotrejž knježi opozicija, bě zakoń do toho wotpokazała. Zakoń hrozy sudnikam z pjenježnej pokutu, z wotstopnjowanjom a samo z pušćenjom, hdyž kompetencu abo legalitu druheho sudnika abo sudniskeho gremija do prašenja stajeja.­ Nimo toho je sudnikam zakazane politisce aktiwni być. Komisija EU a prawniscy fachowcy Europskeje rady na zakoń přewšo kritisce reaguja, hrožo Pólskej z konsekwencami.

Medije poboku prezidenta

pjatk, 24. januara 2020 spisane wot:

Andrzej Duda wuzběhuje w narěči pólskich rjekow za čas holocausta

Waršawa. Rozsud pólskeho statneho prezidenta Andrzeja Dudy, njewobdźělić so na swjatočnosćach k 75. róčnicy wuswobodźenja němskeho zaničowanskeho lěhwa Auschwitz, na kotrež spominaja w israelskim wopomnišću Yad Va­shem, a holocaust scyła stej dale wusahowacej temje w pólskich medijach. Přezjedne sej su, zo bě rozsud Dudy prawy­ radšo doma wostać, hač jenož narěčam druhich statnikow připosłuchać dyrbjeć. Duda bě so wo to prócował, wčera w Israelu tohorunja rěčeć směć. Wšako je Pólska z třomi milionami morjenych Židow a cyłkownje šěsć milionami morjenych wobydlerjow kraj, kotryž bě w Druhej swětowej wójnje najbóle ćerpjeł. Organizatorojo w Yad Vashemje pak próstwu Dudy wotpokazachu.

Cyła chěža połna instrumentow

pjatk, 24. januara 2020 spisane wot:

MONARCHIJU njejsu w Čěskej hižo někotre generacije dožiwili. Njedźiwajcy toho „monarchistiski duch“ w susodnym kraju donětka njeje zašoł. A zastupnicy monarchistiskeje zmyslenosće so ani njechowaja – cyle nawopak, woni zjawnje wustupuja. W stolicy Praze bě so wóndano dobrych sto ludźi zhromadźiło za zaměrom, žadać sej znowazawjedźenje kralowstwa, štož je po jich přeswědčenju najlěpša ze wšěch móžnych statnych formow. Z Wjacławskeho naměsta ćehnjechu woni z dujerskej hudźbu a ludowe spěwy zanošujo na Hradčany. Sobu njesli su transparenty z monarchiju chwalacymi hesłami az podobiznu kejžora Franca Józefa I. Pokazowachu chorhoj awstriskeho kejžorstwa kaž tež chorhoje krajow króny. Ducy na hród hdys a hdys pozastachu, zo bychu z přewodom dwaceći hudźbnikow sylneho dujerskeho orchestra awstrisku kejžorsku hymnu spěwali. Spodźiwnemu pochodej su mnozy turisća ze zajimom přihladowali, a tón a tamny z nich sej monarchistiske počinanje ze smartfonom jako dopomnjenku z fotom zapopadny.

Woidke: Dźiw normality

štwórtk, 23. januara 2020 spisane wot:
Waršawa (dpa/SN). Prezident Zwjazkoweje rady Dietmar Woidke je na swojej prěnjej wukrajnej jězbje w zastojnstwje we Waršawje přećelstwo mjez Němskej a Pólskej jako „dźiw normality“ wuzbě­hnył. „Měli to přeco hišće jako wulki dar wobhladować, zo su Polacy nam napřećo hladajo na stawizniski pozadk wotewrjeni, zo su nam Němcam ruku poskićili“, rjekny politikar SPD a braniborski mi­nisterski prezident wčera po rozmołwje z prezidentom pólskeho senata Toma­szom Grodzkim. Zdobom Woidke namołwješe spřećiwjeć so tendencam, kotrež chcyli stawizny přepisać. Ruski prezident Wladimir Putin tuchwilu spyta stawizny hinak wukłasć, Woidke po rozmołwje z wjacorymi pólskimi politikarjemi kritizowaše. Putin je Pólskej njedawno antisemitizm wumjetował a winu na wudyrjenju Druheje swětoweje wójny dał, dokelž bě kraj pječa z Hitlerom hromadźe dźěłał. „Druha swětowa wójna njeje z Pólskeje wuchadźała, ale z Němskeje. Dyrbimy k tomu stać, što su Němcy Polakam, dalšim ludam a wosebje Židam načinili“, Woidke wuzběhny.

ANO dale sylne

wutora, 21. januara 2020 spisane wot:
Praha (ČŽ/K/SN). Bychu-li w Čěskej nětko parlamentne wólby byli, by dźewjeć stron do njeho zaćahnyło. Tajku konstelaciju na politiskej scenje wuswědča najnowše naprašowanje přez agenturu STEM. Wěsće dobyło by znowa hibanje njespokojnych ANO premiera Andreja Babiša, dokelž by so za nje 33,6 procentow wolerjow wuprajiło, dypk wšak to mjenje hač w nowembru. Z jenakimi 12,5 procentami přihłosowanja slěduja ODS kaž tež Piraća, wobě stronje ze snadnym přidobytkom. Ze 7,1 procenta na 8,2 procentaj zlěze KSČM, z čimž so komunisća na štwórte městno polěpšeja. ČSSD wostawa jako pjata na 6,4 procentach. „Pola małych stron je situacija wahanja a přesłapjenja wolerjow dla njewěsta, tak zo su změny mjenje bóle připadne“, ma agentura STEM za to. Tónkróć su TOP 09, KDÚ/ČSL a STAN móhli barjeru pjeć procentow přeskočić a sej tak zaćah do delnjeje komory zawěsćić. Prěnjej dwě mjenowanej stronje stej na hłosach přibyłoj, STAN pak spadny ze 7,2 na 5,5 procentow. SPD předewzaćela Tomija Okamury zjědźe z 9,1 procenta na 5,6 procentow. Svobodovcy dóstachu 1,8 procentow, Zeleni dyrbja so dale z chuduškim jednym procentom spokojić.

Chětro njepřijomny podawk za bywšu pólsku premierku a za knježerstwo

Waršawa. Pólska knježaca narodnokonserwatiwna strona Prawo a sprawnosć (PiS) ma přiběracy problem ze swojej wodźacej zastupjerku. Něhdyša ministerska prezidentka a dźensniša zapósłanča PiS w Europskim parlamenće Beata Szydło steji we wizěrje medijow, štož je jej a knježacej stronje jara njepřijomne.

Wo energiji wuradźowali

pjatk, 17. januara 2020 spisane wot:

Praha (ČŽ/K/SN). Ministerscy prezidenća krajow Visegrádskeje štyrki (V4) wotměchu wčera w Praze wjeršk. Andrej Babiš (Čěska), Mateusz Morawiecki (Pólska), Peter Pelegrini (Słowakska) a Viktor Orbán­ (Madźarska) wuradźowachu w Narodnym muzeju wo zhromadnym dźěle we wikowanju, wo přichodźe Europskeje unije, wo jeje rozšěrjenju a wo migraciji. Čěski premier Babiš na nowinarskej konferency rjekny, wšitke wobdźělene kraje měnja, zo so prašenja migracije njehodźa z kwotami rozrisać. Reforma migraciskeho systema dyrbi być wuslědk prócowanja wšěch statow zhromadźenstwa.

Po tym zo bě so kruhej premierow V4 awstriski zwjazkowy kancler Sebastian Kurz přidružił, su prašenja energetiki hłowny předmjet jednanjow byli. W tym nastupanju mjez krajemi V4 a Awstriskej njeje konsensa. Čěska, Słowakska a Madźarska spěchuja jadrowu energiju, Awstriska sadźa porno tomu na přirodne a wobnowjomne žórła. Kurz na nowinarskej konferency praji: „Awstriskej je wažne pjenjezy z europskich fondsow njewužiwać za jadrowu energiju, ale za wobnowjomne žórła.“

Škodu derje předawali

štwórtk, 16. januara 2020 spisane wot:
Praha (ČŽ/K/SN). Mladoboleslavski awto­twarc Škoda je loni woteběrarjam po cyłym swěće 1,4 miliony wozydłow dodawał. To je 0,9 procentow mjenje hač lěto do toho, hdyž bě to 1,5 milionow. Za hłownu přičinu mjeńšeje ličby ma předewzaće wobmjezowaniše wiki w Chinje a Indiskej. Do Chiny dźěše 282 000 awtow, štož je minus 17,5 proc. Na najwjetšich europskich wikach, němskich, je předań porno tomu wo 8,5 proc. přibyła a 191 200 jězdźidłow wučinjała. Tradicionelnje najbóle požadany model bě Octavia; wotbytk 363 700 wozow woznamjenja k lětu 2018 přiwšěm spad wo 6,3 procenty. Na druhim městnje wob­lubo­wanosće slědowaše Fabia ze 172 800 předatymi awtami – k předchadźacemu lětu bě to minus 9,5 procentow. Porno tomu je pola modelow SUV, Kodiaq, Karoq a Kamiq kaž tohorunja pola najnowšeje marki Scala wotbytk zdźěla nahladnje rozrostł. „Njewěstosć na swětowych wikach, wuchadźaca z ćežkeho geopolitiskeho połoženja a hospodarskich wuměnjenjow, wobradźi nam loni rjad wužadanjow. Při wšěm je Škoda dale stabilny kurs dźeržała“, rjekny nawoda předsydstwa přede­wzaća Bernhard Maier.

Praha (dpa/SN). Wyši měšćanosta Prahi a čłon strony Piratow Zdeněk Hřib přiwobroća so Taiwanej. Metropola nad Wołtawu je po wupowědźenju měšćanskeho partnerstwa mjez Pekingom a Prahu nowe partnerske zrěčenje z taiwanskej sto­licu Taipeh nastorčiła. „Rozsud mjez tym, štož je prawe, a tym, štož je jednore, je w prěnim rjedźe moraliski rozsud“, rjekny 38lětny Hřib nowinarjam.

Wobě stolicy, Taipeh a Praha, chcetej nětko we wobłukach kultury, kubłanja a turizma kaž tež na polu digitalnych projektow k wuwiću městow wušo hromadźe dźěłać. Peking­ bě partnerske zrěčenje z čěskej stolicu z lěta 2016 loni w oktobru wupowědźił. Pozadk běchu žadanja na nowe nawodnistwo Prahi, wotrězk partnerskeho zrěčenja nastupajo jednotu Chiny šmórnyć. China wobhladuje Taiwan jako wotpadnjenu prowincu a dale jako dźěl Chiny.

Pad Kuciak – mordar winu přiznał

wutora, 14. januara 2020 spisane wot:
Bratislava (SŽ/K/SN). W Pezinoku pola Bratislavy započa so wčera wot zjawnosće a medijow z wulkim zajimom wočakowany proces w padźe lěta 2018 zamordowanja nowinarja Jána Kuciaka a jeho slubjeneje Martiny Kušniroveje. W stawiznach Słowakskeje najwjetše złóstnistwo wob­jednawa pod krutymi wěstotnymi naprawami specialne sudnistwo. Přednjesć wobskóržbu štyrjoch wosobow traješe poł hodźiny. Mordarstwa winowany Miroslav Marček so k njeskutkej hnydom přizna, powědajo, kak bě nowinarja zatřělił. Na so wzał je tež zamordowanje předewzaćela Petera Molnára 2016. Přede­wzaćel Marián Kočner přizna jenož „njedowolene wobsydstwo municije“. Statny rěčnik jemu wumjetowaše, zo je zamordowanje Kuciaka tohodla skazał, dokelž bě tón wo jeho kriminelnych počinanjach pisał. Wobskoržena Alena Zsuzsová kóždu winu prěje. Wobskorženy Tomáš Szabo mjelči. Staršej Jána Kuciaka žadataj sej wot wobskorženych milion eurow wotškódnjenja; samsnu sumu pjenjez chce tež mać Kušniroveje wot nich měć.

nowostki LND