Hlas by dobył

srjeda, 14. apryla 2021 spisane wot:
Bratislava (SŽ/K/SN). Bychu-li so w Słowakskej nětko wólby parlamenta wotměli, wušli bychu wone podobnje kaž lěta 2020, jeno z druhim jasnym dobyćerjom. Z 23 procentami hłosow by z nich młoda strona Hlas něhdyšeho ministerskeho prezidenta Petra Pellegrinija jako najsylniša móc wušła. Lońši dobyćer, OL’aNO (tehdy z 25 procentami) by porno tomu pod skromne dźesać procentow přichilnosće spadnył, docpěwši jenož hišće dźewjeć procentow. Hibanju ekspremiera a nětčišeho ministra za financy Igora Matoviča by tak hakle štwórte městno zwostało. Druhe městno by wobsadźiła strona Sprawnosć a solidarnosć (SaS), nažnjawši 11,2 procentaj, a třeće Smer-Socialna demokratie z 10,9 procentami. Do Narodneje rady bychu hišće štyri dalše politiske strony zaćahnyli: Sme rodina (swójba) ze 7,2 procentomaj, Progresiwne Slovensko (PS) ze 6,2 procentomaj, Krest’anskodemokraticke hnutie (KDH) z 5,7 procentami kaž tež hakle wot njedawna wobstejaca Aliancia z pjeć ­procentami. Tu jedna so wo zhromadźenstwo madźarskeje mjeńšiny. Dotal politisce rozbrojena njebě wona při lońšich wólbach do Narodneje rady za­ćahnyć móhła.

Wonkowny minister pušćeny

srjeda, 14. apryla 2021 spisane wot:

Praha (dpa/SN). Čěski wonkowny minister Tomáš Petříček je ze zastojnstwa pušćeny, kaž rěčnik prezidenta Miloša Zemana w Praze zdźěli. Hač k powołanju naslědnika ma socialdemokratiski kolega Petříčeka, nutřkowny minister Jan Hamáček, ministerstwo nawjedować. „Wopušću zastojnstwo z čistym swědomjom. Sym so stajnje za proeuropske a prozapadne wusměrjenje Čěskeje republiki zasadźał“, rjekny 39lětny Petříček.

Poł lěta do wólbow parlamenta w Čěskej so tak zwada w nawodnistwje strony socialdemokratow (ČSSD) přiwótřa, kotřiž su dźěl mjeńšinoweho knježerstwa. Petříček bě so wospjet kritisce nastupajo wobdźělenje na knježerstwje populista Andreja Babiša wuprajił. Při wólbach noweho předsydy ČSSD minjeny kónc tydźenja njemóžeše so wón ze swojim kursom jako přećiwny kandidat přećiwo ­Hamáčekej přesadźić.

K wjelelětnym kritikarjam Petříčeka słušeše tež prezident Miloš Zeman. 76lětny bě so hinak hač Petříček za to wuprajił, zasadźić ruske šćěpiwo Sputnik V a wobdźělić ruske firmy na twarje jadroweje milinarnje Dukovany.

Babiš: Njeběch ženje agent

póndźela, 12. apryla 2021 spisane wot:
Praha (dpa/SN). Poł lěta do wólbow parlamenta w Čěskej steji ministerski pre­zi­dent Andrej Babiš znowa po ćišćom nowych wumjetowanjow swojeje róle w socializmje do přewróta 1989 dla. Powě­sćo­wy portal Seznamzpravy.cz je minjeny pjatk pozdatnu kartajowu kartu tehdyšeje čěskosłowakskeje statneje tajneje słužby (StB) wozjewił, na kotrejž je Babiš pozdatnje jako agent zapisany. Babiš je hnydom na to kóždežkuli dźěło jako agent wotpokazał. Statna wěstota je ludźi jako agentow na kartajowych kartach wjedła, bjez toho zo bychu to wědźeli, 66lětny rjekny. Kartajowa karta nosy kołk „agent“ z kryjacym mjenom „Bureš“ a na zadnjej stronje mjeno Andrej Babiš. Karta pochadźa pječa ze słowakskeho Instituta za narodne wopomnjeće. Jako spočatk agentskeho dźěła na zakładźe „dobrowólnosće“ je lěto 1982 zapisane. Dźěłowy kruh agenta bě wonkowne wikowanje. Babiš rje­kny, zo njeje nihdy zawjazk za sobudźěło podpisał. Nimo toho tema dźensa nikoho wjace njezajimuje. W Słowakskej so rodźeny Słowak wumjetowanjam hižo wjele lět juristisce wobara. Wón přiznawa pak čłonstwo w komunistiskej stronje.

Zetkanje třoch politikarjow z Madźarskeje, Pólskeje a Italskeje w Budapesće

Budapest/Waršawa. W madźarskej sto­licy Budapesće je so štwórtk tydźenja, 1. apryla, zetkanje wotměło, kotrež móhło za přichod Europskeje unije hišće razne sćěhi měć. Madźarski ministerski prezident Viktor Orbán, pólski mini­sterski prezident Mateusz Morawiecki a bywši nutřkowny minister Italskeje Matteo Salvini su připowědźili, zo chcedźa swoje zhromadne dźěło wutwarić. Třo prawicarsko-nacionalnje wusměrjeni politikarjo po zetkanju na nowinarskej konferency připowědźichu, zo chcedźa so zhromadnje za „europske wozrodźenje“ zasadźić. „Miliony europskich wobydlerjow nječuja so politisce wotpowědnje a skutkownje zastupjeni“, Orbán rjekny.

K tomu chcedźa tele tři prawicarsko-nacionalne strony – madźarska Fidesz, pólska strona Prawo a sprawnosć (PiS) a italska Lega – zhromadne programy zdźěłać. Jim dźe předewšěm wo hódnoty kaž swójba, čłowjeska dostojnosć a křesćanstwo, rjekny Morawiecki.

Ludličenje w Čěskej

pjatk, 09. apryla 2021 spisane wot:
Praha (ČŽ/K/SN). Po dźesać lětach wotměwa so w Čěskej zaso ludličenje. Sobotu tydźenja zahajene traje wone hač do 11. meje. W prěnimaj tydźenjomaj móža so daty Čěskemu statistiskemu zarjadej (ČSÚ) online sposrědkować. Po tym dyrbi so ČSÚ wupjelnjeny ćišćany naprašnik připósłać. Jeho direktor Marek Rojíček rjekny, zo bu tónkróć praktikowane wašnje ludličenja někotre razy testowane a zo su statistiskemu zarjadej přewostajene podaća před kybernetiskimi atakami derje škitane. „Smy so prócowali, njejednoru wěc nastupajo mnóstwo informa­ci­jow kaž tež sensibelnosć prašenjow wobydlerjam sčinić tak zlutniwje a zrozumliwje kaž jenož móžno.“ Na ludličenju so wobdźělić je winowatosć wšěch woby­dlerjow kraja, kotrychž je njecyłych 10,7 milionow. To płaći tohorunja za wukrajnikow, hdyž w Čěskej stajnje bydla. Za­zběh ludličenja online je wšak šmotawy był. Lědma zahajeny, kompjuterowy system wupadny, najskerje přećeženja dla. Nětko pak bjezporočnje dźěła, wobkruća direktor ČSÚ Marek Rojíček. Dotal buštej po jeho słowach přibližnje dwaj milionaj naprašnikow online wupjelnjenej.

Kemše lětsa pod hołym njebjom

srjeda, 07. apryla 2021 spisane wot:

Marek Krawc rozprawja za Serbske Nowiny z čěskeje stolicy

Praha. Škitne naprawy a nuzowy staw charakterizowachu tež lětuše jutry w Čěskej. Wobydlerjam susodneho kraja bě mjenujcy tež za čas swjatych dnjow zakazane, swój domjacy wobwod wopušćić a swójbnych w druhich kónčinach kraja wopytać. Woblubowaneho koledowanja – zběranja jutrownych chłóšćenkow w kruhu přećelstwa abo pola susodow, kaž tež šwikanja žonow a holcow ze samoplećenymi jutrownymi witkami – dyrbjachu so kaž hižo loni wzdać. Tak wěnowaše so wjetšina Čechow sportej a ćělnemu derjeměću. Słódkosće, ju­trow­ne jejka, mazanec – pječwo, kotrež je němskemu wosuškej podobne – a ná­divka, nakid z kurjeneho mjasa, jejow a młodych kopřiwow, mějachu jutry pola wjetšiny Čechow jako tradicionalne swjedźenske speciality sydać. Tuž walachu so ludźo lětsa hakle jutrownu sobotu po cyłym kraju do nakupowanišćow, zo bychu so tam ze wšěm trěbnym zastarali. Knježerstwo bě mjenujcy spočatk minjeneho tydźenja rozsudźiło, zo wostanu wobchody ze žiwidłami wulki pjatk za­wrjene.

W luksusowym eksilu ćerpjeć

štwórtk, 01. apryla 2021 spisane wot:

Vatikan dweju bywšeju pólskeju biskopow zatajenja dla chłostał

Waršawa. Vatikan je dweju pólskeju biskopow chłostał, dokelž staj pady splažneho znjewužiwanja dźěći a młodostnych přez duchownych w swojimaj diecezomaj zatajiłoj. To je diplomatiske ­zastupnistwo Vatikana we Waršawje zdźěliło. Emeritowany arcybiskop Sławoj Leszek Głódź (76) z diecezy Gdańsk a bywši biskop diecezy Kielce Edward ­Janiak (68) njesmětaj hižo dlěje w swojim biskopstwje bydlić. Nimo toho staj ze wšitkich zjawnych nabožnych swjatočnosćow a swětnych zetkanjow wuzamknjenaj. Nic naposledk mataj „přiměrjenu sumu pjenjez“ załožbje swj. Józefa přewostajić, kotraž pomha woporam seksualneho znjewužiwanja. Woběmaj wumjetuja, zo njejstaj pady znjewužiwanja wotkryłoj, byrnjež nadawk k tomu měłoj.

Čěska liči swojich wobydlerjow

srjeda, 31. měrca 2021 spisane wot:

Marek Krawc rozprawja za Serbske Nowiny z čěskeje stolicy

Praha. Zrudźaca powěsć je so póndźelu po cyłym susodnym kraju roznjesła – Petr Kellner, znaty předewzaćel a najbohatši Čech je minjenu sobotu w sewjeroameriskej Alasce při tragiskim njezbožu žiwjenje přisadźił. 56lětny zahorjeny sněhakowar a přiwisnik heliskiinga (po skoku z helikoptera nahły zjězd na sněhakach z hory) chcyše sej za to z dalšimi pjeć znatymi z helikopterom na wjeršk hory dolećeć. Po puću na horu pak měješe mašina hawariju. Wuchowanske mocy, došedši někotre hodźiny pozdźišo na městno njezboža, namakachu tam jeničkeho přežiwjeneho a pjeć smjertnych woporow, mjez nimi Petra Kellnera a Benjamina Larochaixja, dalšeho čěskeho wobchodnika.

Praha (dpa/SN). Čěski miliardar Petr Kellner je při znjezboženju helikoptera w starobje 56 lět žiwjenje přisadźił. Wón bě pječa najbohatši Čech. Njezbožo sta so minjenu sobotu na helikopterowo-skijowej turje njedaloko lodowca Knik w Alasce, kaž zamołwite zarjady USA zdźěleja. Při njezbožu zemrěchu štyri wosoby, mjez nimi pilot. Dokładne wobstejnosće njezboža njejsu znate. Kellnera chcedźa w najwušim kruhu swójby pochować, powěsćernja ČTK rozprawja, powołujo so na rěčnicu jeho inwestmentoweje skupiny PPF.

Při tajkich turach dowjezu sněhakowarja z helikopterom na wjeršk hory, zo móhł wottam do doła smalić. To njeje jenož jara drohe, ale škodźi tež wobswětej. W najwjetšim dźělu europskich horin je to mjeztym zakazane.

Zamóženje Kellnera trochuja na 15 miliardow eurow. PPF je wobdźělena na Łužiskim brunicowym předewzaću LEAG. Nimo toho inwestuja w Ruskej, Chinje, medijowych předewzaćach a priwatnych telewizijnych sćelakach. Kellner bě so 1964 w sewjernej Čěskej narodźił. Wón zawostaji štyri dźěći.

Chcedźa miliony ludźi šćěpić

wutora, 30. měrca 2021 spisane wot:
Waršawa (dpa/SN). Pólska chce hač do kónca junija znajmjeńša dźesać milionow ludźi pře koronawirus šćěpić, kaž rěčnik knježerstwa Piotr Mueller we Waršawje připowědźi. „Myslu sej, zo budźe ličba hišće wjetša, sym pak z tajkej prognozu skerje kedźbliwy“, rjekny Mueller zjawnoprawniskemu telewizijnemu sćelakej TVP. W kraju su dotal 3,86 z cyłkownje 38 milinow wobydlerjow znajmjeńša jónu šćěpili. Nimale dwaj milionaj ludźi ma mjeztym druhe šćěpjenje. W kraju registrowachu naposledk wšědnje 30 000 dalšich infekcijow. Nimale 30 000 pacientow lěkowachu wčera w chorownjach, 850 wjace hač njedźelu. Něhdźe 3 000 z nich dyrbja z kislikom zastarać. Fachowcy z tym liča, zo so połoženeje w chorownjach dale přiwótři, dokelž pobrachuja medicinski personal, łoža a nastroje k zastaranju z kislikom. Častodosć dyrbja chorobne awta z pacientami wot jedneje chorownje k druhej jězdźić, zo bychu swobodne łožo namakali. Strowotniske ministerstwo rozmysluje, pacientow z helikopterami do mjenje potrjechenych kónčin transportować. W Pólskej je dotal 52 000 ludźi koronawirusa dla zemrěło.

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND