Dźiwadłowe hry z pjera Jurja Kocha publikum přeco zaso zahorjeja a wobkuzłuja. Humoresku „Sergej“, kotruž bě Koch poprawom za Serbsku lajsku dźiwadłowu skupinu Hochoza napisał, je Budyske Němsko-Serbske ludowe dźiwadło loni za powołanske dźiwadło wobdźěłanu přewzało a ju w delnjoserbskej rěči wuspěšnje w Delnjej Łužicy předstajiło. ­Nětko přihotuje so serbski cyłk dźiwadźelnikow NSLDź na „Sergeja“ w hornjoserbskej inscenaciji. Ta změje 30. septembra swoju premjeru w delnich Sulšecach. W njej hraja dźiwadźelnicy Měrko Brankačk, Jan Mikan, Petra-Marija Wencelowa-Bulankec, Torsten Schlosser a Katka Pöpelec, elewka činohrajneho studija NSLDź. Režiju ma Tom Böhm, dramaturgiju Madleńka Šołćic.

Rozmołwa z literatom Jurjom Kochom

Jurij Koch je hišće we wysokej starobje jara produktiwny spisowaćel. W okto­brje wuńdźe wot njeho w LND dalša hornjoserbska kniha za dźěći. Alfons Wićaz je so z Choćebužanom rozmołwjał.

W zašłym času so wosebje na dźěćacu literaturu koncentrujeće. Tak ma bórze wuńć kniha za dźěći wot wosom lět „Golo a Logo – Nětko je Abezinka fuk“, kotraž je hižo w němčinje wušła. Zwotkel literarne ideje bjerjeće?

J. Koch: Za idejemi njetrjebaš pytać, hdyž wo dźěći dźe. Kóždeho z nas wobdawaja młodźi čitarjo. Nimo toho je kóždy spisowaćel sam raz dźěćo był a móže so na swoje dźěćatstwo dopomnić. Za mnje bě a hišće je dźěćatstwo tak a tak tajki kontinent, na kotryž so rady dopominam, kontinent wjesela, bjez problemow, hačrunjež moje dźěćatstwo jenož wjesołe, zbožowne było njeje. Tam su podeńdźenja tragiskeho razu. Ale hdyž myslu na šulu w Chrósćicach, tež w tragiskim, dramatiskim času, abo na Varnsdorf a čěski gymnazij, da so mi takrjec wot samoho dožiwjenja zbližeja, kotrež mam za tak substancielne, zo hodźi so z toho tež literatura tworić.

Tworjaca wuměłča Iris Brankačkowa wustaja w Muzeju Budyšin

Zapisk do hóstneje knihi Budyskeho měšćanskeho muzeja je woprawnjeny zjaty zaćišć wo wustajeńcy, kotraž je hišće hač do spočatka nowembra widźeć „Wo prěčenju rěkow“/ molerstwo a twórby na papjerje / Iris Brankačkowa. Wutrobnje so hósć za „wosebity wid na přirodu a jeje jónkrótnosć“ dźakuje. Zawěrno, nichtó wone kuzło přirody bóle njezapopaduje hač w Plusnikecach w krajinje hatow bydlaca tworjaca wuměłča.

Wot Iris Brankačkoweje na płatno zapopadnjene krajiny zawostajeja we wobhladowarju najrozdźělniše zaćišće a asociacije. To je na jednej stronje metafra za haty, na měrnu hładźinu wody, w kotrejž so štomy, mróčele, wšón bliski wobswět špiheluja. A na tamnej stronje haty wobdawace štomy a kerčiny je zaramikujo wudospołnjeja.

Dopomnjenki Benedikta Dyrlicha jako dokumenty

Pod titlom „Doma we wućekach“ předstaja Benedikt Dyrlich w nowej knize swoje młode lěta. Dokładnje prajene: Rekonstruuje swoju biografiju wot zakónčenja zakładneje šule we Worklecach hač do wobdźělenja na Serbskej narodnej zhromadźiznje, potajkim wot 1964 do 1989. W mnohich zapiskach, listach, pojednanjach a interviewach so dožiwjenja „lyrikarja“ w třoch kapitlach wotbłyšćuja, kotrež su po lětach a žiwjenskich wotrězkach rjadowane, a kóždy z nich awtor aktualnje zahaja. Tutón diferencowany wobraz na dobrych 300 stronach je jenož móžny, dokelž je Dyrlich – wot něhdźe 1970 – wšitke swoje noticy w dźeniku, priwatne a zjawne dopisy kaž tež publicistiske wuprajenja kedźbliwje kopěrował a hač do dźensnišeho wobchował. Tež, štóž njeje Dyrlichowy lětnik 1950 – kaž připadnje recensent –, namaka zawěsće paralele k swojemu žiwjenju w „něhdyšej“ NDR.