Zwostanje sep popisanych cedlkow
Sakski kultusowy minister Conrad Clemens poby zašłu srjedu we Łužicy. Tři kubłanišća je wón wopytował. Při tym słyšeše mnohe problemy, kotrež je tak abo podobnje tež hižo druhdźe zeznał.
A tak wón dojědźe: kultusowy minister Sakskeje Conrad Clemens (wězo CDU). Clemens je wulki, hlada přećelnje do wobličow tych, kiž jeho witaja. Woči pak přeradźitej, zo bě zašła nóc krótka, zo čaka w ministerstwje dosć dźěła na njeho. Zo je wón dźensa docyła we Łužicy, wo to je so Domowina postarała, rjekny kubłanska referentka Katrin Suchec-Dźisławkowa. Wona budźe přez cyłe dopołdnjo tež ta, kotraž so wo to stara, zo delegacija swój husty časowy plan dodźerži. W běchu štyrjoch a poł hodźiny tři kubłanišća na třoch wšelakorych městnosćach wopytować, to je samo za ministra ambicioněrowany plan. Wón wšak bě sej předewzał, w sto dnjach sto šulow wopytować. Popjelnu srjedu je wón pola „někak šěsćdźesat“, wón wuwjedźe.
Fachowa wuměna jako móžnosć trajnych stykow
Budyšin (SN/MG). „Fachowe kružki“ mjenuje Jadwiga Kaulfürstowa, wědomostna sobudźěłaćerka Rěčneho centruma WITAJ, skupiny kubłarkow a kubłarjow, z kotrymiž wona intensiwnje z pomocu praktiskich aspektow wo jich dźěło z dźěćimi wuradźuje. Dohromady šěsć tajkich je wona iniciěrowała: Jedyn za žłobik, jedyn za hort a štyri za pěstowarnje. Mjenowane fachowe kružki tyja wuměnje personala wšelakich kubłanišćow z wšelakorymi nošerjemi. „Tuta fachowa wuměna je požadana“, powěda Kaulfürstowa w rozmołwje z našim wječornikom. Chiba jónu za lěto abo jónu za poł lěto so skupinki wotměnjejo we wšelakorych kubłanišćach zetkawaja.
Na šule přińdu wulke změny
Drježdźany (SN/MG). Hižo na swojim wopyće w serbskich kubłanišćach (hlej 3. stronu) bě kultusowy minister Sakskeje Conrad Clemens (CDU) připowědźił, zo chce 21 naprawow za lěpše zastaranje šulskeje wučby předstajić. Wčera, wutoru, je tole tež činił. „Tajka, kaž situacija tuchwilu je, njesmě wona w přichodźe wostać“, komentuje Clemens aktualnu situaciju na sakskich šulach w nowinskej zdźělence swojeho ministerstwa.
Smjeć so a sej hłójčku łamać
Šulerjo serbšćiny so wubědźuja
Budyšin (jp/SN). Serbske šulske towarstwo (SŠT) zmóžnja kóžde lěto znowa wubědźowanje najlěpšich serbšćinarjow. Na olympiadźe serbskeje rěče so rěčne a pisomne kmanosće šulerjow 6. lětnika w serbšćinje pruwuja. Najlěpši serbšćinarjo z dohromady dźesać serbskich šulow Hornjeje a Delnjeje Łužicy wubědźuja so lětsa wot 26. do 28. měrca we wočerstwjenskim centrumje za dźěći a młodźinu Querxenland we Wodowych Hendrichecach. Z Delnjeje Łužicy wobdźěla so šulerjo Choćebuskeho Delnjoserbskeho gymnazija a zakładneju šulow Janšojce a Brjazyna. Z Hornjeje Łužicy su hólcy a holcy Budyskeho Serbskeho gymnazija kaž tež Serbskich wyšich šulow Budyšin, Worklecy, Ralbicy, Radwor, Kulow a Slepo přeprošeni. „Jako zamołwita koordinatorka olympiady serbskeje rěče skutkuje wospjet wučerka Radworskeje wyšeje šule ,Dr. Marja Grólmusec‘ Sabina Jurencec.“, rjekny hłowna koordinatorka SŠT Marlis Młynkowa. Šulerjo kwalifikuja so we wučbje serbšćiny za wubědźowanje. Za to pisaja wo temje, kotruž wučer wuzwoli, nastawk. Kotři šulerjo so na olympiadźe wobdźěla, rozsudźa fachowi wučerjo.
Postupowanje hněw wubudźiło
Biskopičanska syć za dźěło z dźěćimi a młodźinu (KiJu) njeje na to přihotowana była, zo hižo srědki za projekt Partnerstwo za demokratija njedóstanje. Mjeztym su sobudźěłaćerce hižo dźěłowe zrěčenje wupowědźić dyrbjeli.
Biskopicy (SN/MiR). Kónc zašłeho lěta běchu w KiJu hišće z toho wuchadźeli, zo so projekt Partnerstwo za demokratiju wot Budyskeho wokrjesa dale spěchuje. Wot septembra běchu krajnoradny zarjad wo rozmołwu nastupajo dalše postupowanje prosył. Hač do hód pak so ničo njesta. Porno tomu bě krajnoradny zarjad Zwjazk a Saksku wo dalše spěchowanje prosyło a wuhlady běchu dobre. Tola w decembru je zarjad hižo stajenu próstwu wo spěchowanje wróćo sćahnył. Wokrjesny sejmik je na swojim posedźenju 16. decembra 2024 we wuradźowanju wo etaće 2025/2026 zakónčenje projekta wulkeho finančneho deficita dla wobzamknył. Lětsa, 21. januara je wosobinski referent krajneho rady KiJu zdźělił, zo so projekt po rozsudźe nawodnistwa krajnoradneho zarjada hižo dale njepowjedźe. 31. měrca ma krajnoradny zarjad wokrjesnym radźićelam namjety za dalše zalutowanja předpołožić.
Plan za přichod serbšćiny
ZARI chce na wědomostnym zakładźe wšědne serbowanje podpěrować
Budyšin. We Łužicy koleso znowa wunamakać njetrjebaja - tež druhdźe na swěće maja plan, z kotrymž chcedźa wohroženej rěči přichod zaručeć, na přikład iršćinje abo walizišćinje. Za hornjoserbšćinu drje aktualnje žana statistika njeeksistuje, kotraž staw nałožowanja rěče zwěsća, nawopak: Tak dokładnje to dotal ani wědźeć nochcychmy, wšako płaćeše princip: Nas njesmě nichtó ličić! Tohodla tež systematiski plan za wuchowanje swojeje rěče njeznajemy, a nichtó wuslědki naprawow na dobro serbšćiny njepřepruwuje. Tomu chce syć za serbsku rěč a regionalnu identitu ZARI w nošerstwje Domowiny ze swojim akciskim planom 2025/2026 wotpomhać. Tydźenja su jón w Budyskim Kamjentnym domje předstajili (SN su rozprawjeli). 32 stron wopřijaca brošura „Domoj do přichoda“ z pjera wědomostnicow dr. Cordule Ratajczakoweje a prof. Nicole Dołowy-Rybińskeje pokazuje puć k tajkemu planej.
Nowy cyniski swět
Hižo měsac dołho hladamy na nowy swět. Nowe ameriske knježerstwo so jara wo to prócuje, swojim dotalnym partneram pokazać, zo budźe wšitko hinak hač dotal. Hrozy woběmaj susodomaj, ale tež starym partneram, kaž na přikład Danskej. Porno tomu ma měrny poćah k njepřećelam kaž Ruskej. To wšo widźimy a to wšo rěka: wot kónca socializma, kiž je w srjedźnej a wuchodnej Europje štyrceći lět trał, je po nimale samsnym času zaso nowy system nastał.
Dale rěka to, zo widźimy hižo nětko (a budźemy w přichodźe zawěsće hišće wjac na to hladać), kak někotři swoje měnjenja spěšnje změnja. Štóž be liberalny, je nětko „konserwatiwny“. Wo naprawo a nalěwo tu nětko njeńdźe, wojujemy wo to, hač budźe na zapadźe dale liberalna demokratija abo hinaša demokratija knježić– snano populistiska, snano prawicarska, kaž chceće. To wšo je poprawom normalne politiske hibanje. A woprawdźe: Swětowa politika je nětko jara žiwa a zabawjaca, dokelž nichtó njewě, što budźe a štó sej što wumysli. Je to kaž na pokerowu hru hladać. Ale su to tež napinace časy, dokelž njejsu někotre aspekty dalewuwića rjane.
Domowina swójbje pomha
„Serbšćinu wuwučować je mi wěc wutroby“
Felicitas Kralowa je serbske kubłanje rozsudnje sobu wuwiwała a je horda na młodu generaciju naslědnikow
Felicitas Kralowa je wědomostnje a koncepcionelnje w nadawku Serbow skutkowała. Nětko poda so Róžeńčanka na wuměnk. Milenka Rječcyna je so ze šulskej nawodnicu, zastupowacej nawodnicu Budyskeho Serbskeho gymnazija a serbskej wučerku za wyši schodźenk, za studentow serbšćiny a wučerstwa kaž tež dorosćenych rozmołwjała.
Wuwiće na polu kubłanja so spěšnje měnja. Što sće wobkedźbowali za čas powołanskeho skutkowanja?
F. Kralowa: Hdyž běch jako wučerka započinała, smy rěčeli wo městnje archaizmow w serbskej wučbje, smy dźěłali na nowych wučbnych planach, so zaběrali z najwšelakorišimi modernymi metodami. Tak wjele kaž je so w minjenych lětach změniło, sej tehdy njejsmy móhli předstajić. Dźensa wuwučujemy w digitalnych rjadowniskich rumnosćach. Tam ma serbšćina swoje krute městno. Wučerjo dyrbjachu so sami spěšnje dalekubłać. Runje hakle smy dóstali „sotru“ a hižo je tu KI. To su wužadanja, runje za mjeńšinowu rěč a jeje sposrědkowanje.
