Chcedźa chore zuby dale hojić
Zuby mnohich dźěći su hubjene. „Mjez tři- a šěsćlětnymi dožiwjamy tuchwilu wulke ćeže. Zežiwjenje mnohich dźěći kaž tež rjedźenje zubow ma wuskutki na strowotu. Tuž je trjeba jednać.
Při tym maja starši a kubłanišća wosebitu zamołwitosć“, měni zubna lěkarka Ute Lorenz. Předsydka sakskeje krajneje towaršnosće za zubnu strowotu młodostnych přebywa w mnohich šulach a dźěćacych dnjowych přebywanišćach. Wona so starosći, hlada-li do snědanskich tyzow. Po jeje nazhonjenju maja dźěći žiwidła z tójšto cokorom sobu. Tež sad, kotryž zdawa być so mnohim strowy, to stajnje njeje. Mnozy njewědźa, zo maja płody wosebity cokor, kotryž zubam runje tak škodźi, kaž cokor z tity.
Što młynk cyły dźeń dźěła?
Kursy serbšćiny w Choćebuzu
Dalekubłanje kubłarkow w Delnjej Łužicy je projekt, kotryž Choćebuski wotrjad Rěčneho centruma WITAJ přewjeduje. Prěni tajki lětuši kurs bě minjeny tydźeń, dalšej matej slědować.
Choćebuz (SN/MiR). Cyłkownje 30 zajimcow je so za tři kursy přizjewiło, mjez nimi jedyn kubłar. Kurs měri so na fachowcow, skutkowacych w hortach a dźěćacych dnjowych přebywanišćach, w kotrychž dźěćom delnjoserbšćinu posrědkuja. „Tež hdyž mamy dalšich zajimcow, kursy njejsu zjawnosći nažel přistupne“, rozjasnja nawoda Choćebuskeho RCW dr. Viktor Zakar, „wšako je projekt wot nas spěchowany a orientuje so na mjenowanu klientel.“ Wobdźělenju přihłosować maja jednotliwi nošerjo kubłanišćow.
Kwalifikacija trěbna
Demokratiju móžeš wuknyć
Elke Büdenbender angažement dźěći a młodostnych hódnoćiła
Budyšin (SN/MiR). We wobłuku cyłozwjazkoweje iniciatiwy „Openion – kubłanje za sylnu demokratiju“ pytaja po cyłej Sakskej 16 tandemow ze šulow a zwonkašulskich partnerow za pućemi sobuskutkowanja. Elke Büdenbender, mandźelska zwjazkoweho prezidenta Němskeje Franka-Waltera Steinmeiera, ma to dalšim zwjazkowym krajam za přikład. Patronka Němskeje załožby za dźěći a młodźinu (DKJS) je wčera w Budyšinje zhromadnje z Annett Hofmann, partnerku sakskeho ministerskeho prezidenta Michaela Kretschmera (CDU) kaž tež do toho hižo we Wopakej zastupjerjow angažowanych iniciatiwow za demokratiju w Sakskej zetkała. Wone přewjedźechu swoje 2. sakske zetkanje projektowych zwjazkow. We Wopakej předstajichu šulerjo zakładneje šule „Willi Hennig“ plany za nowowuhotowanje šulskeho dwora, kotrež su we wobłuku projekta „Demokratija do rukow dźěći“ w dźěłarničce ze sobušulerjemi wuwili. Potom přebywaše „First lady“ Němskeje w Budyskim Serbskim muzeju.
Studij kašubšćiny wohroženy
Jednaćelski direktor Instituta za sorabistiku Lipšćanskeje uniwersity prof. Edward Wornar podpěruje protest přećiwo zawrjenju wobłuka kašubskeje etnofilologije na Gdańšćanskej uniwersiće ze zjawnym listom tamnišemu rektorej.
Lipsk (LW/SN). Přičina protesta je postupowanje Uniwersity Gdańsk. Zarjadnistwo chce studijny směr kašubska etnofilologija, kotryž je zakótwjeny do fakulty za rěče, zawrěć z argumentom, zo je znajmjeńša 25 studowacych trěbnych.
Prof. Edward Wornar wobroća so na dr. Jerzyja Piotra Gwizdału, rektora Gdańšćanskeje uniwersity mjez druhim ze słowami: „Studij kašubskeje etnofilologije njezahajić mamy za rozsud, kotryž łama prawa etniskich mjeńšin ... To je jenička fakulta po cyłej Pólskej a swěće, w kotrejž móžeš so wukubłać dać, zo by kašubsku rěč a kulturu wučić móhł, štož je wažny faktor šěrjenja a podpěry kultury a regionalneje identity.“
Župa z projektom wo Jurju Brězanu dźěći putała
Horni Hajnk (SN/MiR). Hdźe je Rifko za najlěpšimi hribami čušlił? A na kotrym haće je kołp Hadrijan swoju towaršku namakał? Za wotmołwami na tutej a dalše prašenja slědźeše tele dny na wšě sto wuknjacych Ralbičanskeje a Pančičansko-Kukowskeje zakładneje šule w Hornim Hajnku. Kamjenska župa „Michał Hórnik“ bě jich a rjadowniske wučerki na projektne dny přeprosyła. Na wšelakich stacijach zaběrachu so šulerjo w skupinach ze žiwjenjom a skutkowanjom spisowaćela Jurja Brězana. Wosebje powabliwe jim bě, sej jeho bydlenski dom a přirodnu ležownosć bliže wobhladać.
Prózdninske wiki za wšitkich
Němske Pazlicy (SN/MiR). Biskopičanska syć za dźěći a młodźinu KiJu wuhotuje 3. oktobra w Němskich Pazlicach „dźeń wotewrjeneho campa“. „To su takrjec naše wiki za zarjadowanja, kotrež za přichodnej lěće poskićamy“, rjekny nawoda KiJu Andreas Mikus. Kóžde druhe lěto zarjadnišćo tajke přewjeduje. Wosebje prašany je zaso aktualny informaciski material z terminami za přichodnu sezonu. „Lětsa wospjet móža starši hnydom w Němskich Pazlicach, takrjec na městnje wikow, prózdniny za swoje dźěći knihować. Za tajkej móžnosću běchu so mnozy wopytowarjo stajnje zaso prašeli a ju potom tež čile wužiwali. Tak běchu nětčiše poskitki hižo před lětomaj nimale wuknihowane. Tež mnozy serbscy starši swoje dźěći rady tu w Němskich Pazlicach přizjewjeja.“ Tónle serwis pak njeměri so jeno na staršich a zajimcow za lětne prózdninske lěhwa. Narěčane su dale rjadowniscy wučerjo kaž tež organizatorojo skupinskich jězbow.
Z Václavskeho naměsta hač na Zlatu uličku
Wot 7. do 8. septembra přebywach z dalšimi dwanaće šulerjemi-čěšćinarjemi Serbskeho gymnazija Budyšin na rěčnej ekskursiji w Praze. Přewodźałoj stej nas naša wučerka čěšćiny knjeni Štilerová a knjeni Žurowa.
Rano w sedmich wotjědźechmy z ćahom z Budyšina do Biskopic, hdźež dyrbjachmy přelězć do ćaha, kotryž dowjeze nas do čěskeho Libereca. Jědźechmy z busom dale do čěskeje stolicy, a tam wužiwachmy podzemski ćah na Václavske naměsto.
Klawsurne posedźenje wo koncepće 2plus
Wo wužitku koncepta 2plus ludźo wobstajnje diskutuja. To bě regionalnej wotnožce krajneho zarjada za šulu a kubłanje (LaSuB) přičina wuhotować klawsurne wuradźowanje.
Budyšin (BHR/SN/MiR). Wuchadźišćo diskusije běchu někotre předstajene konkretne přikłady při postupowanju. „Šule maja kontakt k staršim dźěći w pěstowarskej starobje za wosebje wažny. Z nimi aktiwnje hromadźe dźěłaja“, rjekny koordintaor za serbske naležnosće pola LaSuB Bosćij Handrik. Mnozy wučerjo wopytuja pěstowarnju. Za dźěći wosebje zajimawe pak je, zo zetkanja na šuli wotměwaja, maja takrjec probowe šulske lěto.“ Při tym zwěsćeja wučerjo rěčny staw šulerjow a wjazuja zwisk k staršim, kotryž je zakład dobreje zhromadnosće za cyły šulski čas. Wo tym rěčachu po tym tež w dwěmaj dźěłowymaj skupinomaj.
