Na słownik hišće chwilku čakać
W planje za wudawanje wučbnicow za přichodne šulske lěto 2025/2026 steji mjez 33 wudaćemi němsko-serbski šulski słownik. Na tutym ćežišćowym titulu Rěčny centrum WITAJ hižo wjacore lěta dźěła.
Budyšin (SN/MiR). Nowy němsko-serbski šulski słownik ma so lětsa dozhotowić a ćišćeć. Po planje ma to w štwórtym kwartalu zdokonjane być. Bayerske předewzaće je datowu banku nadźěłało a so wo sadźbu wobsaha starała. Sobudźěłaćerjo RCW su runočasnje gramatiski dźěl nadźěłali a čitaja mjeztym korektury. K zahajenju noweho šulskeho lěta 2025/2026 pak njebudu słownik šulam a šulerjam hišće přewostajić móc. Jako wuknjenski a wuwučowanski srědk, kotryž maja šulerjo přichodnje tež při pruwowanjach wužiwać, ma so słownik wot sakskeho statneho ministerstwa za kultus dopušćić. „Njewěmy, kak dołho proces pruwowanja traje“, rjekny wotrjadnica za wuwiwanje rěče a pedagogiku w RCW Annett Dźědźikowa. „Chcemy ze Załožbu za serbski lud wosebite rjadowanje za wudawanje namakać, tak zo móža šulerjo słownik klětu hišće do zakónčenja prěnjeho šulskeho połlěta wužiwać.“
Maćična akademija z přednoškom wo hornjoserbskej rěčnej syntezy
Minjeny štwórtk přeprošowaše Maćica Serbska (MS) na swoju lětušu prěnju akademiju. W srjedźišću steješe tak mjenowana rěčna synteza, potajkim spóznawanje a modulacija rěče w digitalnym swěće, kotraž zmóžnja na přikład awtomatiske přełoženje a předčitanje tekstow.
Před 25 lětami Witaj w pěstowarni na Horach zahajili
Hory. W pěstowarni na Horach pola Wojerec su zawčerawšim 25lětne wobstaće projekta Witaj woswjećili. Wjesnjanostka gmejny Halštrowska hola Antje Gasterstädt w swojich postrownych słowach pozitiwne wuwiće projekta w pěstowarni kaž tež zaměrne prócowanje wo zachowanje serbskeje rěče chwaleše. Škoda pak za nju je, zo njepokročuja z wučbu serbšćiny po zakładnej šuli. Bywši wjesnjanosta Dietmar Koark chwaleše iniciatiwu tehdyšich staršich a iniciatorow wokoło Jana Barta a Rafaela Wowčerja za Witaj-projekt.
Mjez gratulantami běchu tež zastupnicy Wojerowskeje župy „Handrij Zejler“, Syće za regionalnu identitu a serbsku rěč ZARI kaž tež Rěčneho centruma WITAJ z Budyšina. W lěće 2000 su w pěstowarni na Horach z jednej skupinu a jednej maćernorěčnej pěstowarku serbske kubłanje w pěstowarni zahajili. Dźensa ma kubłanišćo w nošerstwje gmejny Halštrowska hola štyri Witaj-skupiny, wo kotrež so štyri maćernorěčne kubłarki staraja.
Serbska skupina dźěći wohrožena
Drježdźany (SN/mb). Popołdnjo za swójby je so wčera na zahrodźe Drježdźanskeje serbskeje dnjowskeje skupiny za małe dźěći w nowym měsće wotměło. Wona je wot 2023 w nošerstwje Serbskeho šulskeho towarstwa (SŠT). Tam su so serbske a dalše swójby we wobłuku projektneho tydźenja nošerjow za hladanje dźěći w skupinach dnjowych maćerjow a nanow w Drježdźanach schadźowali. Tak předsyda towarstwa Serbow w sakskej stolicy „Stup dale“ Christoph Cyž informowaše.
Dalše wobstaće serbskeje dźěćaceje skupiny w sakskej stolicy je wohrožene. Dotal běše skupina serbskeje dnjoweje maćerje Sabiny Wagneroweje přeco ze znajmjeńša pjeć dźěćimi wuknihowana. Wot nazymy budźe hladajo na wot- a přichady po tuchwilnym stawje najskerje mjenje hač pjeć dźěći w skupinje. Aktualnje prócuja so tři wot pjeć swójbow wo podlěšenje pobytka swojich dźěći w serbskej skupinje. Jim pak město Drježdźany dotal hišće městno přizwoliło njeje.
Z nowym na znate nawjazać
Jednohłósnje na dobro „2plus“
Radwor (SN/MkWj). Gmejnska rada w Radworju je so wčera wječor jednohłósnje za zachowanje serbskeje wučby po modelu „2plus“ w swojej dotalnej formje w Radworskej šuli wuprajiła. W njezjawnym dźělu wčerawšeho posedźenja gmejnskeje rady hłosowachu radźićeljo za pokročowanje dotalneho dwurěčneho koncepta. Hladajo na wobstejace problemy, kotrež tuchwilu tež w medijach diskutuja, běchu sej woleni zastupnicy wěsći, zo rozrisanja potrěbnosćam přiměrja. Wjesnjanostka Madelaine Rynčowa je připowědźiła, zo chcyła so z listom na politisce zamołwitych wobroćić a sej dalewjedźenje „2plus“ žadać.
Gmejnski radźićel Tomaš Rječka, kiž Radworsku gmejnu jako nošerja tamnišeho kubłanišća w šulskej konferency zastupuje, zdźěli Serbskim Nowinam wuraznje, zo steja radźićeljo jednohłósnje za wažnym dwurěčnym kubłanišćom. Dnjowy dypk „Pozicija gmejny k modelej 2plus w Radworskej šuli“ běchu na spočatku wčerawšeho posedźenja z dnjoweho porjada wzali a do njezjawneho dźěla přestorčili. SN wčera wo problemje rozprawjachu.
Swjeća 65. jubilej załoženja kubłanišća
Worklecy (SN/MiR). Worklečanske dźěćace dnjowe přebywanišćo „K wódnemu mužej“, kotrež je w nošerstwje gmejny, swjeći tónle tydźeń 65. jubilej swojeho załoženja. „Hižo w lěće 1942 běchu we wsy pola Neterjec prěnje přebywanišćo za dźěći załožili. Tehdy je Liza Šubertowa pjerachow hladała“, wě wjelelětna kubłarka Mónika Lejnartowa, kotraž so rady ze stawiznami kubłanišća zaběra. Dźensa stara so 19 kubłarkow a dwaj kubłarjej wo dźěći wot jednoho do dźesać lět.
W lěće 1956 su na Čórlichec statoku žnjensku pěstowarnju zarjadowali. 1960, štyri lěta pozdźišo pak wotewrě pěstowarnja na Hłownej dróze 48 tam, hdźež tež dźensa dźěći wšědnje přebywaja, swoje durje. Po wulkim přetwarje w lěće 1993 a rozšěrjenju twara w lěće 2009 maja dosć městnow a dobre wuměnjenja. To wšitko su ze stajnym angažementom wobydlerjow a gmejnskich radźićelow na dobro dźěći zdokonjeli. Tež na to chcedźa jutře spominać.
Wjace hač 300 eurow popłatka za studentow
Drježdźany (SN/MG). Studowanje budźe za studentki a studentow, kotřiž su w Drježdźanskim studentskim skutku organizowani, dróše. Dokelž Sakska studentske skutki mjenje podpěruje, dyrbja za studentow móžnosće pytać, kak móhli falowace financielne srědki wurunać. Na posedźenju zarjadniskeje rady Drježdźanskeho studentskeho skutka minjeny štwórtk su čłonki a čłonojo powyšenje wo dohromady něhdźe 15 eurow wobzamknyli, aktualnje płaća studentki a studenća něhdźe 112 eurow za studentski skutk. Dohromady płaća studowacy w Drježdźanach ze wšěmi popłatkami nětko wjace hač 300 eurow na semester. Tole je moderatne powyšenje, wšako bě sej jednaćel skutka hišće před něšto časom žadał, zo měli popłatk „wot tuchwilu 97,50 eurow wo 47 eurow powyšić, zo bychmy wšě posłužby dale poskićeć móhli“.
Wuznamny serbski běhar a spušćomny Sokołčan
Minjeny pjatk čitach w rubrice krótkopowěsćow Serbskich Nowin zrudnu powěsć wo smjerći znateho serbskeho běharja Jurja Nuka.
Před někotrymi lětami zetkach jeho w Budyšinje a prašach so: „Jurjo, što čini běhanje?“ Sportowc srjedź wosomdźesatych lět mi wotmołwi: „Tež, hdyž mi wšitko boli, běhanje je moje žiwjenje.“ Móžu jeho zrozumić, wšako je tutón sport jeho žiwjensku wolu a žiwjensku radosć sobu postajił. Wobdźiwach jeho krutu wolu kaž tež jeho zmužitosć, so we wysokej starobje dračować, zo by na wubědźowanjach seniorow pódla był. Njemóžu na tutym městnje wšitke jeho wuspěchi a myta minjenych lětdźesatkow mjenować. Strona njeby dosahała.
Kak wuwiće rěče lěpje planować?
Choćebuz (SN). Na přeprošenje Serbskeho instituta (SI) so štwórtk a pjatk zastupjerjo dwanaće mjeńšinowych rěčow zapadneje a srjedźneje Europy w Choćebuzu zetkaja, zo bychu so wo metodach „planowanja rěče“ wuměnili. Přihotował je mjezynarodnu konferencu wotrjad za regionalne wuwiće a škit mjeńšin SI. Ze syće za serbšćinu a regionalnu identitu ZARI wobdźělitaj so Cordula Ratajczakowa a Julian Nyča. Nic jenož fachowcow wězo wotmołwa na prašenje zajimuje: Što móže serbska Łužica z rewitalizacije wohroženych rěčow w regionach druhich mjeńšinow wuknyć? Přizjewili su so tež friziscy a delnjoněmscy kolegojo.
Měto Nowak ze SI: „Planowanje rěče je za zastupjerjow wšěch mjeńšinowych rěčow w Němskej hišće njeznaty kraj. Ćim wažnišo je za rěče kaž hornjo- a delnjoserbšćinu, nazhonjenja druhich zapřijeć.“ Konferenca w jendźelskej rěči słuži wuměnje fachowcow. Na dnjowym porjedźe steji sydom fachowych přednoškow, mjez druhim z Waliziskeje, Irskeje, kupy Man, Ladiniskeje a Bretoniskeje. Zarjadowanje budźe so online wusyłać (hlejće internetnu stronu SI).
