We wšitkich wobłukach hospodarskeho a zarjadniskeho žiwjenja pytaja tuchwilu fachowcow a dorost. Na mnohich zawodach wuhladamy tafle z powołanjemi, kotrež su pytane, a samo na wjele firmowych awtach wabja za dźěło we wotpowědnych předewzaćach. Tajke dobre wuhlady na dobre a spokojace dźěło lědma hdy mějachmy. Firmy pak zwjetša so podarmo za dorostom a fachowcami rozhladuja. Husto nimaja šulscy wotchadnicy prawe abo scyła žane předstajenje wo tym, što abo hdźe bychu rady dźěłali a z čim sej swój wšědny chlěb zasłužili.
Wulka pomoc su jim při tajkich, žiwjenje wusměrjacych a rozsudźacych rozsudach powołanske wiki abo wuski kontakt k firmam a předewzaćam. To běchu w Ralbičanskej wyšej šuli spóznali a na iniciatiwu wučerjow powołanske wiki organizowali, nic jenož za swojich šulerjow, ale za wšitkich w blišej a dalšej wokolinje.
Berlin (dpa/SN). Ani w swójskej dźěćacej stwě njejsu wěsći: Potrjecheni cybermobbinga njemóža stajnym křiwdźenjam a hanjenjam wućeknyć. „Mam poprawom mobbing cyły čas w zaku při sebi“, rozjasni Hendrikje Schmidt z krizoweho četa (Krisenchat), kotryž zaběra so z psychosocialnym poradźowanjom dźěći a młodostnych, tele dny w Berlinje nastupajo šmóratko. To drje wjedźe k tomu, zo čuja so mnozy młodostni bjezpomocni a bjezradni. „Njeje žanoho kónca, a ja njemóžu to zběhnyć a tež nic zastajić.“
Po wuslědku minjenu srjedu wozjewjeneho naprašowanja Zwjazka přećiwo cybermobbingej w kooperaciji z chorobnej kasu technikarjow (TK) běše hižo kóždy šesty šuler (16,7 procentow) jónu wot cybermobbinga potrjecheny. To wotpowěduje wjace hač 1,8 milionam wuknjacym mjez sydom a 20 lětami. Podźěl potrjechenych běše drje wot poslednjeho naprašowanja 2020 snadnje wo 0,6 procentow woteběrał, zwostanje pak na wysokim niwowje.
Drježdźany (SN). Sakscy šulerjo zakładnych šulow słušeja k najlěpšim w Němskej, hdyž dźe wo wukony w předmjetomaj němčina a matematika. To wuchadźa z přirunanja zwjazkowych krajow Němskeje, kotrež je Institut za wuwiće kwality we wobłuku kubłanja (IQB) w nadawku konferency kultusowych ministerkow a ministrow 2021 přewjedło. Po nim docpěchu šulerjo a šulerki w nimale wšěch wobłukach (čitanje, připosłuchanje a matematika) wukony, kotrež leža signifikantnje nad němskim přerězkom. Kedźbyhódne je, zo je w Sakskej poměrnje wjace šulerkow a šulerjow ze sylnymi wukonami. W přirunanju docpěja wjetše šulerske podźěle w matematice a při čitanju w němčinje nadměrnje kompetencny niwow. Přirunanje kubłanskich wukonow pokaza pak wočiwidnje tež negatiwne změny. Wukopa so, zo wobsteja zwiski mjez socialnym statusom swójby a kompetencami w přepytowanych wobłukach.
Smochćicy (SN/CoR). Kotre wupłody a problemy přinjese imersija hornjoserbšćiny na kubłanišćach? Na tajke a dalše prašenja je wčera na prěnjej fachowej konferency Serbskeho šulskeho towarstwa (SŠT) a Domowiny pod hesłom „Dyrbimy rěčeć!“ něhdźe 60 wobdźělnikow w Smochčanskim kubłanišću swjateho Bena wotmołwy pytało. Referentka za kubłanje Domowiny Katrin Suchec-Dźisławkowa a jednaćel SŠT Andreas Ošika staj nazhonite kubłarki kaž tež wukubłanče Serbskeje fachoweje šule za socialnu pedagogiku, staršich a fachowcow na polu dwurěčneho kubłanja witałoj. Jako prěni input předstaji nawodnica Rěčneho centruma WITAJ dr. Beata Brězanowa přednošk swojeje schorjeneje sobudźěłaćerki Jadwigi Kaulfürstoweje. Wona jenož njeskedźbni na woteběracu ličbu dźěći, kotrež so dźensa po metodźe imersije kubła, ale tež na to, zo „njehodźi so imersija prosće přeco na kubłanišćach přesadźić“. Franciska Hencyna powědaše wo swojich dobrych nazhonjenjach jako němska mać dweju Witaj-dźěsći, kotrejž so dźensa na Budyskim Serbskim gymnaziju dale serbskorěčnje wukmanitej.
Choćebuz (SN/at). Z rapom „Pógibowanje – dobre za derjeměśe“ maja delnjoserbscy wuwučowacy na online-platformje Dialog-BB nowy dodatny material za wučbnicu „Pó droze 2“ k dispoziciji. Kaž Choćebuske Dźěłanišćo za kubłanske wuwiwanje (ABC) informuje, je serbski rapar a hip-hop-spěwar Jakub Gruhl trěbnu hudźbu napisał a ju nahrawał. Wón je znaty za swoje pěsnje na basnje Miny Witkojc. Wony energiski sportowy spěw je hudźbnik w swojim studiju Ectoplastic UG w Halle nad Solawu produkował. Rap hodźi so wužiwać „w modernej wučbje za spěwanje, pohibowanje abo rejwanje“, ABC dale zdźěli a wupraja wočakowanje, zo snadź „móže wuknjacych nastorčić, sami raz rapować“.
Na mjenowanej online-platformje je ABC nimo toho šěsć nowych dźěłowych łopjenow za bilingualnu wučbu wěcna wěda spřistupniło, kotrež je Ulrike Niedlich ilustrowała. Serija dźěłowych łopjenow wěcna wěda poćahuje so dotal na počasy a adwentny zešiwk, nětko přidružitej so dźělej šulski zastup a swójba. Łopjena su wusměrjene mjez druhim na ertny a pisomny rěčny trening.
Wojerecy (KD/SN). Wučerjo zakładneje šule „Handrij Zejler“ we Wojerecach sposrědkuja swojim šulerjam w koncepće 2plus wobšěrnje serbsko-němsku dwurěčnosć. Tole nječinja pak jenož w rjadowniskej rumnosći. Šulerjo 2plus a němsce wuknjacy šulerjo třećeho lětnika pobychu njedawno we Wojerowskej měšćanskej bibliotece, zo bychu tam knižny rjad „Dolina při rěce“ Lubiny Hajduk-Veljkovićoweje w hornjoserbskej a němskej rěčnej wersiji zeznali. Spisowaćelka, maćernorěčna wučerka hornjoserbšćiny w dalekubłanju dorosćenych, je někotre swojich stawiznow z myškomaj Mirka a Kiki, zajacom Ferdijom, šwincom Dorianom a sowu Lunu předčitała a z dźěćimi serbski alfabet zdźěłała.
Cyłkownje dźewjeć rěčow, w kotrychž je knižna serija dotal wušła, přeprošuja k pućowanju po swěće, kaž Lubina Hajduk-Veljkovićowa rjekny. Wurězki słuchoknižneje wersije w hornjoserbšćinje, němčinje, jendźelšćinje a španišćinje su Artur, Marta a druzy šulerjo spóznali. Lubina Hajduk-Veljkovićowa je šulerjam tež pomhała, rozdźěle mjez serbišćinu, serbšćinu a pólšćinu namakać.